LIVE Midden-Oosten | Iran zegt geen escalatie te willen, maar wil Israël wel ‘straffen’ | Buitenland

Iran heeft beklemtoond dat het land niet uit is op een escalatie van de spanningen in de regio. Het is volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken wél noodzakelijk dat Israël gestraft wordt voor het ombrengen van de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, vorige week in Teheran. Acties van de Iraanse regering tegen ‘het zionistische regime’ zijn onvermijdelijk en komen als de tijd er rijp voor is, aldus het ministerie.

Iraanse zegslieden hebben eerder al aangegeven dat Iran geen escalatie zoekt, maar dat de dood van Haniyeh zal worden vergolden. Dat zou ‘anders gedaan worden dan de vorige keer‘. In april bestookte Iran Israël met circa driehonderd projectielen als wraak voor een dodelijke aanval van Israël op het complex van de Iraanse ambassade in Damascus. De meeste raketten en drones werden neergehaald voordat ze het Israëlische luchtruim bereikten. Dat was mede te danken aan de militaire macht van de Verenigde Staten in het Midden-Oosten en aan hulp van een gelegenheidscoalitie van Arabische landen. Volgens plaatselijke media heeft Egypte al laten weten daar nu niet aan mee te doen.

De Amerikaanse bevelhebber van de troepen in de regio, generaal Michael Kurilla, reist volgens Israëlische media door de regio en wil Arabische landen tussen Iran en Israël in bewegen weer mee te werken aan de verdediging van het Israëlische luchtruim. Hij zou vermoeden dat Iran opnieuw met raketten en drones gaat schieten, maar mogelijk met meer en zwaardere. Jordanië zou bijvoorbeeld Amerikaanse en Israëlische gevechtsvliegtuigen toestemming moeten geven het Jordaanse luchtruim te gebruiken. Volgens waarnemers ligt dit in Jordanië nu politiek veel moeilijker dan in april.

De Nederlandse ambassades in Beiroet en Teheran zijn nog open, laat een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken weten. ,,We volgen de situatie ter plaatse zeer nauwlettend”, meldt hij. Dit weekend bleek dat Zweden de ambassade in de Libanese hoofdstad sluit vanwege het oplopende conflict in de regio.

Na een Israëlische aanval op een Hezbollahcommandant in Beiroet en de liquidatie van een Hamasleider in de Iraanse hoofdstad Teheran bestaat de vrees voor verdere escalatie van het geweld in de regio. Internationaal wordt rekening gehouden met een aanval op Israël door Iran en de Libanese militie Hezbollah.

De reisadviezen voor Libanon en Iran staan al langere tijd op rood. Dat wil zeggen dat Nederlanders sterk wordt afgeraden naar de landen te reizen. Wie er al zit, krijgt het advies om weg te gaan, als dat nog op een veilige manier kan. Aan die adviezen verandert niets nu de situatie in de regio uit de hand dreigt te lopen, aldus de woordvoerder van het ministerie. ,,Een rood reisadvies geven we niet lichtzinnig.” Er bestaat dan ook niet zoiets als ‘rood plus’ nu de spanning oploopt, legt hij uit.

Hoeveel mensen met een Nederlands paspoort er mogelijk toch in beide landen aanwezig zijn, kan het ministerie volgens de woordvoerder niet zeggen, omdat mensen zich niet hoeven te registreren bij een reis die kant op. Een schatting gaat hij ook niet maken. Wel benadrukt hij dat het ministerie alles probeert om mensen te bereiken met de boodschap dat de landen niet veilig zijn. Zo stuurde de Nederlandse ambassade in Beiroet dit weekend opnieuw een waarschuwing aan mensen om weg te gaan uit Libanon.

Voor wat betreft de ambassades zegt de woordvoerder: ,,De veiligheid van onze mensen en hun families is daarbij prioriteit. Om veiligheidsredenen communiceren wij pas op het moment zelf of achteraf als we veiligheidsmaatregelen nemen.”

Australië heeft maandag het niveau van de nationale terreurdreiging verhoogd van ‘mogelijk’ naar ‘waarschijnlijk’. Dat deed het land volgens premier Anthony Albanese om een toename van extremistische denkbeelden.

Door die groei in extreme opvattingen schatten de veiligheidsdiensten dat er een kans van meer dan 50 procent is dat er in de komende twaalf maanden een aanslag wordt gepland in het land. Bij die inschatting hoort het dreigingsniveau ‘waarschijnlijk’.

Albanese liet weten dat er op het moment geen acute dreiging is. ,,Het advies dat we hebben gekregen is dat er meer Australiërs zijn die verschillende extreme ideologieën omarmen en het is onze verantwoordelijkheid om waakzaam te zijn”, aldus de premier.

Australië verlaagde het niveau van de terreurdreiging in 2022 naar ‘mogelijk’. De acht jaar daarvoor was dat ook ‘waarschijnlijk’.

De Amerikaanse president Joe Biden komt maandag met zijn nationale veiligheidsteam bijeen in de Situation Room, het crisiscentrum in het Witte Huis. Daar zullen ze de ontwikkelingen in het Midden-Oosten bespreken nu veiligheidsdiensten rekening houden met een aanval van Iran en Hezbollah op Israël.

Volgens de nieuwssite Axios heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken in een gesprek met de andere buitenlandministers van de G7 zondag aangegeven dat Iran en Hezbollah Israël ,,in de komende 24 tot 48 uur” zou kunnen aanvallen. Het ministerie van Blinken wilde slechts bevestigen dat de ministers in het videogesprek ,,de dringende noodzaak van de-escalatie in het Midden-Oosten” hadden besproken.

De Iraanse Revolutionaire Garde, het militaire elitekorps van Iran, kondigde zaterdag zelf aan ,,op het juiste moment en op de juiste manier” met een vergelding te komen voor de dood van Hamas-leider Ismail Haniyeh. Die werd eerder deze week op Iraans grondgebied omgebracht. Iran, een bondgenoot van Hamas, beschuldigt Israël van de moord. Hezbollah zou zich willen wreken voor de dood van commandant Fuad Shukr, eerder deze week in de Libanese hoofdstad Beiroet. 

Eenheden van het Israëlische leger (IDF) hebben zondag in het zuiden van de Gazastrook, vlak bij de grens met Egypte, een gangenstelsel van Hamas ontdekt. Volgens de krant Jerusalem Post was de grootste tunnel 3 meter hoog en breed genoeg om er met een terreinwagen doorheen te rijden.

De ondergrondse routes in de regio Rafah worden zorgvuldig onderzocht en daarna vernietigd. Om te voorkomen dat Hamas nieuwe aanlegt, worden er in de zogenoemde Philadelphi Corridor extra maatregelen genomen, aldus de JP-berichtgeving.

De krant riep in herinnering dat ruim een week geleden Israëlische troepen in Beit Lahia, in het noorden van Gaza, een kilometer lange tunnel opbliezen. Eerder in juli troffen IDF-militairen onder de slaapkamer van kinderen een gegraven ruimte aan die werd gebruikt voor de opslag van wapens.

Premier Benjamin Netanyahu heeft zondag gewaarschuwd dat een aanval op Israël niet zonder gevolgen blijft. ,,Mijn boodschap voor onze vijanden: we zullen reageren en een zware prijs opleggen voor iedere daad van agressie tegen ons”, verklaarde hij aan het begin van een kabinetsbijeenkomst.

De premier zei dat zijn land verwikkeld is in een conflict op meerdere fronten tegen de ‘as van het kwaad‘ van Iran, dat nauwe banden heeft met allerlei gewapende groepen in de regio. Netanyahu beklemtoonde volgens een verklaring van zijn kantoor dat de Israëlische strijdkrachten voorbereid zijn op alle scenario’s.

De spanning in het Midden-Oosten is verder opgelopen door de liquidaties van Hezbollahcommandant Fuad Shukr in Beiroet en Hamaskopstuk Ismail Haniyeh in Teheran. Er wordt rekening gehouden met een Iraanse vergeldingsaanval op Israël. De Verenigde Staten, een bondgenoot van Israël, hebben uit voorzorg versterkingen naar de regio gestuurd.

De buitenlandminister van Jordanië, Aiman al-Safadi, is volgens lokale media naar Teheran gevlogen voor een bemiddelingsgesprek over de voorgenomen militaire vergeldingsactie. In een onderhoud met zijn collega Ali Bagheri Kani heeft hij Iran afgeraden Israël aan te vallen.

Cairo liet zondag weten dat de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Badr Abdel-Atti er telefonisch bij Kani op heeft aangedrongen dat alle partijen kalm moeten blijven en terughoudendheid moeten tonen om de situatie in het Midden-Oosten niet uit de hand te laten lopen. Iraanse media meldden dat Teheran alle bemiddelingspogingen heeft afgewezen.

Het Verenigd Koninkrijk meldt dat het gezinnen van ambassadepersoneel in Beiroet heeft teruggehaald uit de regio. De diplomatieke post in de Libanese hoofdstad blijft wel open, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het Verenigd Koninkrijk en veel andere landen, waaronder Nederland, hebben burgers opgeroepen Libanon te verlaten nu daar nog mogelijkheden toe zijn. Er wordt gevreesd voor verdere escalatie van het conflict tussen Israël en het Libanese Hezbollah en een Iraanse aanval op Israël.

Israël heeft zondag een aanval uitgevoerd op twee scholen in Gaza-Stad, van waaruit militante leden van Hamas zouden hebben geopereerd. Het Palestijnse persbureau WAFA meldde dat in de panden ontheemde burgers verbleven. Het bombardement zou aan ten minste 25 personen het leven hebben gekost.

‘De scholen werden door het Al-Furqan Bataljon van Hamas gebruikt als schuilplaats voor zijn terroristische acties en als commandopost voor het voorbereiden en uitvoeren van aanvallen op IDF (Israëlische strijdkrachten) en de staat Israël’, aldus de verklaring van de legerleiding.

Zaterdag nam de IDF ook al een schoolgebouw onder vuur, waar een commandopost van Hamas zou zijn ingericht. Ook hier waren volgens Hamas verscheidene civiele doden te betreuren. Tevens raakten tientallen mensen gewond.

Volgens Israëlische en Amerikaanse regeringsfunctionarissen kan Iran vanaf maandag een aanval uitvoeren op Israël. Dat zeggen ze tegen de Amerikaanse nieuwssite Axios. Volgens de bronnen is het nog niet duidelijk of Iran samen met de Libanese groepering Hezbollah of alleen een vergeldingsaanval zal uitvoeren. Zowel Iran als Hezbollah zouden nog werken aan de precieze details van een aanvalsplan.

De Iraanse Revolutionaire Garde, het militaire elitekorps van Iran, kondigde zaterdag zelf aan ‘op het juiste moment en op de juiste manier’ met een vergelding te komen voor de dood van Hamas-leider Ismail Haniyeh. Die werd eerder deze week op Iraans grondgebied omgebracht. Iran, een bondgenoot van Hamas, beschuldigt Israël van de moord.

Hezbollah zou zich willen wreken voor de dood van commandant Fuad Shukr, eerder deze week in de Libanese hoofdstad Beiroet.

In Israël melden gebruikers zondag verstoring van gps-signalen. Dat kan duiden op een poging vijandige drones en raketten in de war te brengen. De verstoringen vinden ditmaal ook plaats in het centrum van Israël, wat volgens de nieuwssite Times of Israel niet vaak gebeurt. In de grensregio in het noorden van het land en in de buurt van de Gazastrook worden gps-signalen wel vaker opzettelijk verstoord.

Als Iran Israël rechtstreeks aanvalt, zou dat de tweede keer zijn dit jaar. In april lanceerde Iran honderden drones en raketten naar Israël als reactie op een Israëlische aanval in Syrië. Daarbij waren meerdere Iraanse topcommandanten omgekomen.

Frankrijk heeft mensen met de Franse nationaliteit ook opgeroepen om Iran tijdelijk te verlaten. De Franse autoriteiten wijzen op het groeiende risico op militaire escalatie en waarschuwen dat het Iraanse luchtruim en de vliegvelden gesloten kunnen worden.

Er wordt gevreesd dat het geweld in de regio verder kan oplaaien na een recente Israëlische luchtaanval op een Hezbollahcommandant in Beiroet en de daaropvolgende liquidatie van een Hamaskopstuk in Teheran. Iran houdt Israël daar verantwoordelijk voor en heeft wraak gezworen.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Nederlanders in Libanon opnieuw opgeroepen het land te verlaten. ,,In de afgelopen dagen is de situatie verder verslechterd en is de kans op escalatie van het conflict tussen Israël en Hezbollah verder toegenomen”, schrijft de Nederlandse ambassade in Beiroet in een e-mail.

Vorige zondag, na de raketaanval op het dorp Majdal Shams in de door Israël bezette Golanhoogten, stuurde Buitenlandse Zaken een soortgelijk bericht aan Nederlanders in Libanon. Net als deze keer schreef de ambassade in Beiroet: ,,Als de situatie in Libanon verder verslechtert, dan moet u er rekening mee houden dat het niet meer mogelijk is om het land te verlaten. Ook kunnen in dat geval communicatiekanalen zoals internet en telefonie uitvallen.”

Het advies is en blijft ‘het land te verlaten nu dat nog kan’. Een escalatie kan plotseling gebeuren, aldus de ambassade. ,,Het besluit om te blijven of om te vertrekken is uw eigen verantwoordelijkheid.”

Frankrijk roept burgers die in Libanon verblijven op het land zo snel mogelijk te verlaten, uit angst voor een oplopend conflict tussen Libanon en Israël. Zaterdag deden de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk een soortgelijke oproep. Frankrijk gaat ervan uit dat ongeveer 23.000 Fransen in Libanon verblijven.

,,Gezien de uiterst onzekere veiligheidssituatie vestigen we nogmaals de aandacht op het feit dat er nog steeds rechtstreekse commerciële vluchten en vluchten met tussenstops in Frankrijk beschikbaar zijn. Wij verzoeken burgers, en met name zij die op doorreis zijn, maatregelen te treffen om Libanon zo snel mogelijk te verlaten”, schrijft het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Het Nederlandse reisadvies voor Libanon staat al sinds het uitbreken van de oorlog tussen Hamas en Israël in oktober vorig jaar op rood. ,,Bent u in Libanon? Verlaat het land als dat op een veilige manier kan”, raadt het ministerie van Buitenlandse Zaken aan.

Vorige week zondag herhaalde het ministerie ‘de onvoorspelbare veiligheidssituatie in Libanon’, kort nadat er twaalf jongeren waren omgekomen door een raketaanval op de door Israël bezette Golanhoogten. ,,Als de situatie in Libanon verder verslechtert, dan moet u er rekening mee houden dat het niet meer mogelijk is het land te verlaten”, mailde het ministerie toen aan Nederlanders in Libanon.

Zaterdag maakte Zweden bekend dat het zijn ambassade in de Libanese hoofdstad Beiroet sluit. De Nederlandse ambassade in de stad blijft vooralsnog open.

De angst voor een regionale oorlog is toegenomen na de dodelijke aanval van Israël op een Hezbollahleider in Beiroet op dinsdag, en de dood van de politieke leider van Hamas, Ismail Haniyeh, in de daaropvolgende nacht.

Bij een steekpartij in Holon, net buiten Tel Aviv, is een tweede persoon om het leven gekomen, melden de autoriteiten. Het gaat om een oudere man. Eerder werd bekend dat een Palestijnse aanvaller een 70-jarige vrouw had doodgestoken. Nog twee anderen, beiden mannen, raakten gewond.

De politie schoot de aanvaller, die afkomstig was uit de Westelijke Jordaanoever, dood. ,,De terrorist werd snel onschadelijk gemaakt door een van onze agenten ter plaatse en zo werd voorkomen dat hij een nog ergere aanval kon uitvoeren”, zei een politiewoordvoerder bij de Israëlische nieuwszender Channel 12.

De steekpartij speelde zich af op drie verschillende plekken in Holon, onder meer bij een park en een tankstation. ,,Dit was een complexe en moeilijke terroristische aanslag, waarbij de slachtoffers zich op drie verschillende plaatsen bevonden, ongeveer vijfhonderd meter van elkaar verwijderd”, meldt de betrokken hulpdienst.

Een Palestijnse aanvaller heeft zondagochtend in Israël een oudere vrouw op straat aangevallen met een mes en gedood, meldt de politie. Drie anderen raakten gewond bij de steekpartij, die plaatsvond in Holon, net buiten Tel Aviv. De politie schoot de aanvaller dood.

,,Er zijn meerdere politie-eenheden ter plaatse die een uitgebreide zoekactie uitvoeren met een helikopter en extra middelen”, schrijft de politie in een verklaring.

Hezbollah heeft ‘tientallen’ raketten afgevuurd op het noorden van Israël. De door Iran gesteunde Libanese beweging meldt dat de aanval een reactie was op de aanvallen van Israël op Kfar Kela en Deir Siriane in het zuiden van Libanon, waarbij burgers gewond zouden zijn geraakt.

Het zou gaan om Katyusha-raketten die vanuit Libanon werden afgevuurd op de nederzetting Beit Hillel. Het is nog onduidelijk of bij de aanval slachtoffers zijn gevallen.

In het Midden-Oosten groeit de vrees voor een groot regionaal conflict na de liquidatie van een Hamaskopstuk in Teheran. Iran houdt Israël daar verantwoordelijk voor en heeft vergeldingsacties aangekondigd. Het kan daarbij hulp krijgen van bondgenoten, zoals Hezbollah. Eerder zaterdag zei Iran dat het verwacht dat Hezbollah doelen gaat bestoken die dieper in Israël liggen en zich daarbij mogelijk niet meer zal beperken tot militaire doelen.

Het aantal doden dat viel bij de Israëlische aanslag op een scholencomplex in Gaza-Stad is opgelopen tot zeventien. Onder de gewonden zijn ook kinderen. Eerder werd gesproken over tien doden. Dat heeft de civiele bescherming in de Gazastrook zaterdagavond bekendgemaakt.

Het Israëlische leger (IDF) zegt in een verklaring dat een aanval werd uitgevoerd op ‘terroristen die opereerden vanuit een commando- en controlecentrum van Hamas’. Hamas ontkent dat de school diende als commandocentrum – het scholencomplex zou onderdak hebben geboden aan mensen die tijdens de oorlog ontheemd zijn geraakt.

Volgens nieuwszender Al Jazeera heeft Israël een eerste bom op de school laten vallen. Hierop snelden reddingswerkers toe om de getroffenen onder het puin te halen, waarop Israël ten minste nog drie bommen heeft ingezet. 

Hamas heeft zaterdagavond bekendgemaakt de procedure te zijn gestart om een nieuwe leider aan te wijzen. De Palestijnse beweging die de dienst uitmaakt in de Gazastrook zal zich uitgebreid oriënteren op de opvolging van Ismail Haniyeh.

De voorman werd dinsdagnacht geliquideerd in Teheran, waar hij was voor de inauguratie van de nieuwe Iraanse president Masoud Pezeshkian. De verantwoordelijkheid voor de aanslag is niet opgeëist. Iran, dat militante groeperingen als Hamas en Hezbollah steunt, gaat ervan uit dat Israël erachter zit en heeft represailles aangekondigd.

Door een Israëlische luchtaanval op een school in Gaza-Stad, waar volgens Hamas ontheemden onderdak hadden gevonden, zijn zaterdag zeker vijftien mensen om het leven gekomen. De Arabische nieuwszender Al Jazeera sprak zelfs van zeventien doden. Zestig anderen raakten gewond.

Israël verklaarde het gebouw in de wijk Sheikh Radwan onder vuur te hebben genomen omdat het een ‘schuilplaats van terroristen’ was. Deze hadden de voormalige Hamama-school ingericht als commando- en controlecentrum van Hamas.

Duizenden pro-Palestijnse betogers hebben gedemonstreerd in Londen. Ze trokken door de stad om een wapenstilstand te eisen in de Gazastrook, berichten plaatselijke media.

De politie meldde vier arrestaties. Die waren onder meer voor het brengen van een Hitlergroet en het gebruik van aanstootgevende protestborden.

Het Verenigd Koninkrijk roept eigen burgers in Libanon op daar meteen te vertrekken. De regering meldt ook dat uit voorzorg aanvullende ondersteuning wordt geregeld voor Britten in het Midden-Oosten, onder meer vanuit de strijdkrachten.

In een verklaring staat dat meer mankracht naar landen in de regio is gestuurd, ook naar Libanon. Ambassadepersoneel krijgt extra ondersteuning nu voorbereidingen worden getroffen voor allerlei mogelijke scenario’s rond gewapende conflicten.

Volgens de Britse overheid worden consulaire experts ingezet en zijn ook militairen onderweg om ambassades van extra ondersteuning te voorzien als Britten hulp nodig hebben. Daarnaast worden ook transporthelikopters van de strijdkrachten op stand-by gezet.

De angst voor een groot gewapend conflict groeit door de opgelopen spanning tussen Israël en bondgenoten Iran en Hezbollah. ,,De situatie kan snel verslechteren“, zegt minister van Buitenlandse Zaken David Lammy, die waarschuwt voor mogelijke ‘catastrofale gevolgen’ als verdere escalatie plaatsvindt.

Ook andere landen adviseren burgers om Libanon te verlaten. Nederland heeft code rood afgegeven voor het land. ,,Wat uw situatie ook is: reis er niet heen. Het is er te gevaarlijk.”