[ad_1]
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/11/data108087511-4d52c1.jpg)
Het werken met een wetenschapper was in het begin even wennen, vertelt cabaretier Patrick Nederkoorn (39). Hij kreeg geen zorgvuldige feedback, maar directe communicatie: “Ik was een week bezig met een stukje tekst en toen zei Sjoerd alleen maar: dit klopt niet en dat moet echt veranderen.”
Nederkoorn maakte de voorstelling samen met fysisch oceanograaf Sjoerd Groeskamp Overvloed die op 17 november in première gaat in de Leidse Schouwburg. Daarin dramatiseren de twee hun eerste ontmoeting. Ze praten over een mogelijk gezamenlijk project: een voorstelling over klimaatverandering. Dit onderwerp ligt hen nauw aan het hart, maar aanvankelijk zijn er meningsverschillen. Want kun je aan de bel trekken terwijl een show leuk blijft? Overvloed gaat over deze strijd: dansende ijsberen en geestig radionieuws uit de toekomst, maar ook alarmerende CO2-grafieken en een oproep tot actie.
Je vorige optreden, ‘Hoogwater’ ging ook over klimaatverandering. Waarom wilde je hier nog een voorstelling over maken?
“Een tijdje geleden speelde ik op een festival een stuk over klimaatverandering. Na mij stond een wetenschapper op het podium en zei tegen het publiek: alles wat Patrick zojuist zei is waar. Toen voelde ik een soort schok door de kamer gaan. Vloed ging over hoe mensen worstelen met klimaatverandering. Maar ook de feitelijke wetenschap op het podium vindt het publiek interessant. Toen dacht ik erover om samen met een wetenschapper een voorstelling te maken. Een wederzijdse kennis verbond Sjoerd en mij.”
Sjoerd Groeskamp zegt in de voorstelling dat cabaretiers wel een podium hebben, maar geen inhoud. Heeft hij een punt?
“Het is een grap, maar ik begrijp de frustratie erachter. Er is iets vreemds aan het feit dat zoveel mensen naar cabaretiers kijken, terwijl wetenschappers vaak interessante dingen zeggen die het publiek niet bereiken.
Is deze voorstelling activistischer dan je vorige?
“Ik denk het wel. Anders dan bij mijn cabaretvoorstellingen staat dit keer niet de theatrale werking centraal. De inhoud is bij deze voorstelling toch echt het belangrijkst.”
Hoe zou je de vorm van deze voorstelling omschrijven?
“Dat vind ik lastig. Sjoerd en ik hadden geen zin om een voorstelling te doen waarbij ik een cabaretstukje doe en hij een soort lezing geeft, dus hebben we het door elkaar gehaald. Dat kon ook, want Sjoerd deed vroeger theater. We hebben onze gesprekken over klimaatverandering theatraal gemaakt en dit heeft geresulteerd in iets dynamischers dan een theaterlezing. En er zijn komische scènes, die bedoeld zijn om het publiek ontvankelijker te maken voor de feiten die we willen overbrengen.”
Voor welke feiten hoop je dat het publiek ontvankelijk zal zijn?
“Bijvoorbeeld voor de CO2-grafiek die Sjoerd bespreekt. Dat denk ik echt geestverruimendomdat het zo goed laat zien hoe ver we zijn gekomen.”
“Van nature zit er al CO2 in de lucht, soms veel, soms weinig. Deze natuurlijke variatie heeft historisch gezien enorme zeespiegelstijgingen en temperatuurverschillen veroorzaakt. In die grafiek kun je zien hoe extreem we nu afwijken van die natuurlijke variatie, veroorzaakt door de hoeveelheid fossiele brandstoffen die we de afgelopen 150 jaar hebben verbrand. In de voorstelling proberen we duidelijk te maken wat de gevolgen hiervan zijn.”
Zijn mensen die naar zo’n optreden komen daar niet al van overtuigd?
“Aan de ene kant wel. Aan de andere kant vertonen mensen die zichzelf heel vooruitstrevend noemen of zich betrokken voelen bij dit onderwerp vaak gedrag dat tot veel CO2-uitstoot leidt.”
Hoe is dat mogelijk?
“Vanwege een cognitieve dissonantie van het rechtvaardigen van het eigen gedrag enerzijds en het simpelweg niet kunnen voorstellen dat de wereld echt zo aan het veranderen is anderzijds. Zo was ik vroeger. En zo is de persoon die ik in de voorstelling speel in eerste instantie, en dat was ik zelf ook in het verleden. Het is logisch gedrag, want wegkijken en relativeren is verleidelijk. In de voorstelling willen we het mooie van escapisme benadrukken, maar ook laten zien: alleen maar wegkijken, dat kan niet je leven zijn.”
Lees ook
Onze cultuur is speciaal over escapisme
Hoe bezorgd bent u over de klimaatverandering?
“Erg bezorgd. Je denkt vaak aan dingen: het valt misschien wel mee. Maar elk nieuw IPCC-rapport van de afgelopen dertig jaar was teleurstellend vergeleken met het vorige. Dat vind ik heftig. Ik denk ook: hoe is het mogelijk dat klimaatverandering niet het thema is van de komende verkiezingen? Hoe is het mogelijk dat de mensheid zoveel weet, maar dat we het zo moeilijk vinden om op basis van die kennis te handelen?”
Wat is uw antwoord op die vraag?
“Ik denk dat mensen maar een actieradius van een paar jaar hebben. Ook hebben wij alle gevolgen van ons handelen uit ons zicht gehaald, waardoor je als je iets koopt vaak niet weet wat de gevolgen zijn van je aankoop. Meestal handel je pas als je iets direct ervaart. Gooit u een accu bij het restafval, dan zou uw dak direct moeten gaan lekken. Dan doe je het niet meer.”
Kan theater mensen helpen hun gedrag te veranderen?
“Ja. Nieuws hoor of lees je meestal als je alleen bent en dan kun je het heel makkelijk wegduwen. Je gaat vaak met iemand naar het theater en dan praat je er daarna over.”
[ad_2]
