Tv-recensie | De lijsttrekkers hadden maar een klein zetje nodig om hun lagere instincten aan te boren

Op 2 november dacht ik nog steeds uit te kijken naar het eerste SBS-verkiezingsdebat ooit. Pieter Omtzigt zou er niet bij zijn, maar donderdagavond was hij er wel Het Nederlandse debat. Vlak voordat het begon, zag ik er een staartje van De bondgenoten. Vier teams van vier ‘bondgenoten’ die moeten samenwerken om 100.000 euro binnen te halen – maar verraad, bedrog of eigenbelang bedreigen de coalities. De teams zijn vernoemd naar roofdieren: slangen, vossen, haaien en gieren. Voordat ik precies begreep hoe de regels werkten, begon het debat waar nulregels leken te gelden.

In een tot arena omgebouwde arena stond Wilfred Genee, de presentator van de meest bekeken talkshow Vandaag InsideI. Omdat het ‘SBS en zo bit’ is pakkend‘ had moeten zijn, schakelde hij om beurten de partijleiders van de vier grote partijen in. Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC), Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Geert Wilders (PVV) draafden de grond op en namen plaats aan een ronde tafel. Genee was debatleider en aangever – hij bracht de problemen van Nederland op een rij: armoede, migratie, gezondheidszorg. Wilders was de eerste die beet. Nederland stond op een kruispunt, alleen met zijn partij zou het land de goede kant op gaan en dat was wat hem betreft een applaus waard. Dit zou Zijn ‘s Avonds een optreden voor zijn publiek, zaten zijn kiezers in het publiek. Hun applaus klonk luid en duidelijk.

Valse val

De beer was los, de ‘handschoenen waren uit’, het publiek rook bloed. De politici hadden slechts een klein zetje nodig om hun lagere instincten aan te boren. In elke school is er een haai, vos, slang, gier. Slechts één was een prooi: Frans Timmermans. Dilan Yesilgöz siste voortdurend “maar meneer Timmermans” terwijl Timmermans aan het woord was. Ze schudde haar hoofd, lachte hem uit en zei iets toen hij niets zei. De SBS-redactie had een valse val voor haar voorbereid. In het atelier zat de grote baas van een uitzendbureau voor arbeidsmigranten. Hij was daar om Yesilgöz een vraag te stellen over huisvesting voor arbeidsmigranten, maar de aandacht ging uit naar de 100.000 euro die hij had gedoneerd aan de VVD-actie. Genee wilde weten of hij het 06-nummer van Dilan had. “Korte lijnen om zaken te regelen?”

Geert Wilders trok zijn asielstop in – 24 uur geleden had hij beloofd zijn meest radicale ideeën te parkeren om samenwerking met andere partijen mogelijk te maken. Maar vanavond moest hij simpelweg de grens weer sluiten en haastte zich vervolgens regelrecht naar Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, waar ‘immigranten’ inmiddels in de meerderheid zijn. Timmermans wilde dat tegengaan, echt, ik hoorde het hem doen. Maar hij is geen Mark Rutte, die vaak de baas was van Wilders. De poging mislukte toen Wilders zei dat Timmermans ‘kon eisen tot hij een ons woog’, wat in zijn geval enige tijd zou duren. Vol van de man en zijn maat, niet netjes, maar hij moest er wel om lachen, 1-0 voor Wilders. Wilfred Genee bleek geen debatleider, zelfs geen scheidsrechter, maar een spelleider die het peloton aanmoedigde en aanmoedigde.

Pieter Omtzigt wachtte stilletjes op zijn kans om punten te scoren, en hij greep die toen Yesilgöz en Timmermans tegen elkaar schreeuwden over wiens partij de middenklasse beter af was. “Als het zo moet zijn, zal ik met je samenwerken”, zei Omtzigt. Wilders liep vervolgens rond de tafel om hem de hand te schudden.

De definitieve moord

Dit debat was een dieptepunt. Dacht ik, maar ik moet het mis hebben. Direct na het ‘beste debat ooit’ stroomden de mensen binnen VI Genee kreeg complimenten. Hij rende snel van de ene studio naar de andere. Toen vielen de mannen aan “die Timmermans” voor de definitieve moord.