[ad_1]
Het plan voor een 24 meter hoge vergister bij verwerkingsbedrijf Sonac in Sumar baart grote zorgen onder omwonenden. Wat ze vooral niet willen: nog meer stank.
Wat Sonac wil bereiken is geen kleinigheid. Het plan is om een vergistingsinstallatie te bouwen met daarin een voorvergister en twee hoofdvergisters, elk 24 meter hoog en 25 meter breed. Hiermee kan uit dierlijke resten en weggegooid voedsel gas worden geproduceerd voor 12.000 huishoudens. Het zou de tiende productielijn zijn van het bedrijf, waar onder meer koppen, benen en ingewanden worden verwerkt.
Maar omwonenden zijn bang dat deze tiende productielijn tot meer geuroverlast zal leiden. Jellie Herder, Greetje Douma en Martin Westerveen hebben al last van de stank van Sonac en willen liever minder geur, zeker niet meer. Zij hebben zich verenigd in de actiegroep Biovergister Vrij Burgum & Sumar. Dinsdagavond sprak Herder over het onderwerp tijdens een drukbezochte bijeenkomst voor de gemeenteraad.
Goede buur
Herder, Douma en Westerveen voelen zich na het 3,5 uur durende gesprek nauwelijks wijzer. “We kregen niet veel antwoord op je vragen”, zegt Herder. Er zijn allerlei technische vragen gesteld, maar veel zaken blijven onduidelijk of tegenstrijdig, zegt de Burgumse. Het allerbelangrijkste: wat gebeurt er met de geuremissies? “Ben je klaar om ergens heen te rijden?” vraagt Westerveen. Sonac, toen nog Rendac, stond bekend als ‘it stjonkfabryk’. “We wilden gewoon de geur van het verleden vermijden.”
Sonac-directeur Richard Dijkstra licht diezelfde avond het plan uitgebreid toe. Hij weet dat er veel vragen zijn en zegt een goede buur te willen zijn. “Wij zijn hier om u te helpen er het beste van te maken.” Dijkstra meldt dat het bedrijf in 1926 is opgericht en dat er ongeveer 130 mensen op de loonlijst staan. Ook vertelt hij over de grote investeringen die Sonac heeft gedaan om de geuremissie terug te dringen.
Vuur in de schenen
De nieuwe groengasinstallatie, met de drie grote vergisters, past bij de werkzaamheden omdat veel van de grondstoffen al bij Sonac aanwezig zijn, zegt Dijkstra. Het slachtafval wordt daar al verwerkt en voedselresten kunnen vanuit de vestiging in Sint Nicolaasga worden aangevoerd. Deze worden in de eigen regio verzameld, maar gaan tegenwoordig nog steeds naar Son (Brabant) en België voor vergisting. Sonac heeft de mogelijkheden en het uitgangspunt is “slechts het laatste voor de ombouw”.
Maar zorgt de grote vergister niet voor meer stank in het milieu? VVD-raadslid Sjaak Hoekstra is de eerste die met de vinger naar de directeur wijst. Sonac mag van de provincie een bepaalde hoeveelheid geur afgeven. Hoeveel procent daarvan is het bedrijf nu? En hoeveel procent zal het bij de vergister zijn?
Hoeveel precies
Dit is een hele lastige vraag, zegt Dijkstra. “Ik heb niet echt zin om te blijven zitten en te sissen.” Wat hij wel kan zeggen is dat de nieuwe groengasinstallatie weinig geuremissie heeft. “Feit is wol: er komt steeds meer geur uit.”
Maar, vraagt wethouder Hoekstra, niet meer geur dan toegestaan is, of niet meer geur dan er nu is? Niet meer geur dan toegestaan is, antwoordt Dijkstra en er ontstaat commotie in de kamer. Op een vraag van Binne de Vries (BVNL) antwoordt Dijkstra even later: “De geur is gewoon in pure tanimme.” Dit stemt de bezorgde omwonenden in de publiekszaal van het gemeentehuis van Tytsjerksteradiel niet tevreden. Ze weten inmiddels dat er waarschijnlijk meer stank zal komen, maar nog niet precies hoeveel.
Ronde boomkronen
Bovendien zijn er naast de geur nog tal van andere zorgen. Gas uit slachtafval is niet groen, maar bloedrood, betoogt spreker Brigitta Scheepsma. Wat voor stoffen worden er boven Burgum uitgestoten, vraagt voormalig apotheker Japik Riemersma zich af. Zijn ze giftig? ‘Ik wil weten wat er uit die rotte pijp komt.’ Wat is het nut voor Burgum van dit plan, wil Richine van der Hoek namens Dorpsbelangen weten.
De gemeenteraad moet intussen vooral een oordeel vellen over de ‘ruimtelijke’ kant van de zaak: past de installatie in de omgeving? Voor de 24 meter hoge silo’s moet worden afgeweken van het bestemmingsplan. En daarvoor is een ‘verklaring van geen voorbehoud’ van de gemeente nodig. Een impressie met perfect ronde boomkronen voor de vergisters kan op gelach bij het publiek rekenen, maar het officiële oordeel is dat er van ‘onevenredige schade’ geen sprake is.
Het leuk vinden
Volgende week donderdag kan de gemeenteraad weer vragen stellen over het onderwerp. Een week later volgt een raadsbesluit. De provincie is het bevoegd gezag en bepaalt uiteindelijk of de vergunning voor de vergister wordt verleend.
Jellie Herder was “gewoon een liker” na de lange ontmoeting dinsdagavond, vertelt ze een dag later. “Het is iemand die lang zit, het naar zijn zin heeft en mogelijk in een zeer kritische stemming verkeert.” Herder en haar achterban zijn er niet gerust op en voelen dat hun zorgen bevestigd worden, vooral over de stank. “Ik hoop dat alle leden van de raad mee joggen: dat kan echt niet.”
[ad_2]
