[ad_1]
Huishoudens die het aardgas nog niet hebben uitgefaseerd, gaan vanaf 2025 stapsgewijs ieder jaar een stukje duurzamer koken en verwarmen. Energiebedrijven als Essent, Vattenfall en Eneco zijn vanaf dat jaar verplicht groen gas te mengen met het aardgas dat zij aan kleinverbruikers leveren.
Over twee jaar zal dit in eerste instantie 150 miljoen kuub zijn. Dat is ongeveer 2 procent van het gas dat huishoudens in Nederland verbruiken. In 2030 moet de bijmenging gestegen zijn naar 20 procent. Hiervoor is 1,6 miljard kuub groen gas nodig. Dat is ruim zes keer zoveel als vorig jaar. Er worden daarom honderden miljoenen euro’s geïnvesteerd in de productie van groen gas.
‘Wij zijn blij’
“Wij zijn erg blij met de bijmengplicht. Dit biedt een zeer goede basis voor de groei van de groengassector”, zegt Ruud Paap, groengasexpert bij de New Energy Coalition, brancheorganisatie Platform Groen Gas en TKI Nieuw gas.
Dat blijkt. Energiegiganten als Shell en Engie, innovatieve bedrijven, investeerders en steeds meer boeren betreden de markt, al dan niet in coöperatief verband. Overal worden nieuwe productietechnieken ontwikkeld, waarmee steeds meer afvalstromen gebruikt kunnen worden om duurzaam gas te maken.
De afgelopen 25 jaar is de productie van duurzaam gas geleidelijk op gang gekomen. Tot nu toe gebeurt dit door het vergisten van organisch afval, zoals tuinafval, voedselresten, mest en andere agrarische reststromen. Hierbij ontstaat biogas, dat kan worden verbrand om elektriciteit en/of warmte op te wekken. Ook kan biogas worden verrijkt tot groen gas, dat dezelfde kwaliteit heeft als aardgas en dus ook in het gasnet kan worden ingebracht.
Boeren en RWZI’s
Oorspronkelijk zijn er twee belangrijke groepen biogasproducenten: boeren die hun mest vergisten (al dan niet in combinatie met ander organisch materiaal) en rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI’s) die biogas produceren uit zuiveringsslib. Daarmee wekken ze elektriciteit op die wordt gebruikt voor het zuiveringsproces. Veel boeren zijn overgestapt op de productie van groen gas omdat dit financieel lucratiever is.
Maar ook afvalverwerkers, zoals Attero in Wijster en Omrin in Heerenveen, gebruiken organisch afval. De suikerfabriek van Cosun Beet Company in Groningen produceert ruim tien miljoen kuub suikerbietenresten. Een agrarisch bedrijf als Kloosterman in Nieuweroord werd ook een energiebedrijf met een productie van 8 miljoen kuub groen gas per jaar.
Vorig jaar werd bijna 250 miljoen kuub groen gas en biogas geproduceerd. “Een aanzienlijk deel hiervan wordt in Noord-Nederland gemaakt”, zegt Paap. “Als al het biogas wordt omgezet in groen gas, kom je op een productie van een half miljard kuub. Ook dan is voor de bijmengplicht ruim drie keer zoveel nodig. Je ziet nu veel ondernemers die biogas maken interesse tonen om te investeren in een installatie die groen gas maakt.”
Nieuwe technieken
In het Klimaatakkoord is al de ambitie vastgelegd om jaarlijks 2 miljard kuub groen gas te produceren. De afgelopen jaren leek de ontwikkeling van groen gas te vertragen. Nu de bijmengplicht er een concrete markt voor heeft gecreëerd en de subsidieregeling weer gunstiger is, groeit de belangstelling. Daarnaast zijn er na jarenlang onderzoek een aantal nieuwe productietechnieken zo ver ontwikkeld dat deze commercieel toegepast kunnen worden.
Delfzijl wordt een verzamelplaats voor fabrieken met nieuwe technologieën en diverse afvalstromen. Ze worden gebouwd door SCW uit Alkmaar (superkritische watervergassing) en de Amsterdamse bedrijven Bio Energy Netherlands en Perpetual Next (thermische vergassing), dat voor haar initiatief in Delfzijl een joint venture is aangegaan met Gasunie genaamd EemsGas. DBG Energy, eveneens gevestigd in de hoofdstad, gaat papierpulp vergisten tot groen gas en omzetten in bio-LNG als brandstof voor vrachtwagens en schepen. De SFP Groep gaat zowel in Delfzijl als in Harlingen (waar het hoofdkantoor is gevestigd) fabrieken bouwen die elk 20 miljoen kubieke meter groen gas produceren.
Nieuwe en bestaande vergisters
Ook in nieuwe en bestaande vergisters wordt flink geïnvesteerd. Zo heeft het Zwitserse VARO Energy Bio Energy Coevorden overgenomen. Het pompt honderden miljoenen euro’s in een verviervoudiging van de productie tot 100 miljoen kubieke meter per jaar. Het Deense Nature Energy, eigendom van Shell, bouwt in Drenthe een fabriek die 25 miljoen kubieke meter aardgas gaat produceren.
Stercore gaat in een nieuwe fabriek in Emmen 23 miljoen kuub mest produceren door mest te vergassen. Engie en Shell willen met Energie Beheer Nederland 39 miljoen kuub groen gas produceren met een vergister op die locatie.
Beide energiereuzen zijn ook actief in Tzummarum. Daar namen ze een biogasvergister over van een pluimveehouder die na technische ingrepen 5 miljoen kuub groen gas gaat produceren. Biogas Leeuwarden op de Dairy Campus in Leeuwarden gaat de productie ‘opwaarderen’ van 2 miljoen kuub biogas per jaar naar 7 miljoen kuub groen gas.
Regionale waterschappen
Ook de eigenaren van de RWZI’s, de waterschappen, zijn voornemens de productie van groen gas fors te verhogen. Uit 85 procent van het zuiveringsslib van de 315 RWZI’s wordt 140 miljoen kubieke meter biogas gemaakt. Dit wordt vooral gebruikt om elektriciteit op te wekken voor de rioolwaterzuiveringsinstallaties, zegt Rafael Lazaroms van de Unie van Waterschappen.
“Een deel van het biogas wordt ook aan derden geleverd. De gemeente Den Bosch laat bijvoorbeeld haar bedrijfswagens daarop rijden. Maar wij hebben als waterschappen gezegd: gezien de maatschappelijke behoefte gaan we groen gas produceren.” We streven ernaar om in 2030 75 tot 80 procent van ons biogas om te zetten in groen gas”, zegt Rafael.
Ook boeren zijn zoals gewoonlijk actief op de markt. Zo willen zo’n dertig boeren in Noordwest-Drenthe hun biogas via oude NAM-gasleidingen naar een centrale locatie transporteren om er groen gas van te maken.
Nieuwe verbinding
In sommige regio’s neemt de productie van groen gas dermate toe dat er in de zomer, als er weinig gas wordt verbruikt, congestie ontstaat in de regionale gasnetten. Dit kan worden opgelost door groengasboosters, waarmee groen gas uit de regionale netten kan worden ingevoed op het landelijke hogedruknet van Gasunie.
Gasunie gaat nu een oude, 60 kilometer lange aardgasleiding tussen Emmen en Ommen aansluiten die redundant is geworden op de netten van de regionale netbeheerders Rendo, Enexis en Coteq. Via de nieuwe verbinding kan het overtollige duurzame gas naar Ommen worden getransporteerd, waar het wordt geïntroduceerd in het landelijke gasnetwerk van Gasunie.
‘Groen gas wordt gediscrimineerd’
Martien Visser, lector Energietransitie aan de Hanzehogeschool Groningen en innovatiemanager bij Gasunie, pleit voor een veel grotere rol voor groen gas in de energietransitie, vooral bij het verduurzamen van woningen en gebouwen. Nu ligt de focus veelal op verwarmen met elektriciteit met een warmtepomp of op warmtenetten.
“Groen gas wordt in Nederland op allerlei manieren gediscrimineerd”, schreef Visser drie jaar geleden op de website energiepodium.nl.
“Langzaam maar zeker wordt duidelijk dat het vervangen van aardgas door groen gas doorgaans de meest aantrekkelijke optie is. Zeker als dit gecombineerd wordt met redelijke isolatie en hybride warmtepompen. Op enkele uitzonderingen na leidt groen gas tot de laagste maatschappelijke kosten en levert voor burgers de minste rompslomp op. De reden is simpel: transport, distributie en opslag van energie uit gas is vele malen goedkoper dan uit elektriciteit of warmte. Bovendien is de gasinfrastructuur er al”, aldus Visser in het artikel.
De subsidies en belastingregelingen voor de productie van duurzame elektriciteit en warmte zijn nog steeds veel gunstiger dan voor groen gas, zegt Visser nu. “Wat ook vreemd is: als je groen gas produceert en een aansluiting op het gasnet nodig hebt, moet je daar ieder jaar voor betalen. Producenten hoeven dit niet te doen met zonne- en windenergie. Mede daardoor zijn we nu met deze netwerkproblemen.”
Ook wordt de hybride warmtepomp niet aantrekkelijk gemaakt voor huishoudens, zegt hij. “Als je er één hebt, moet je betalen voor twee aansluitingen: gas en elektriciteit. Met een reguliere warmtepomp heb je alleen een aansluiting op het elektriciteitsnet nodig. Al belast je het elektriciteitsnet dan wel twee keer zoveel als een hybride gebruiker, en Daarom dragen we flink bij aan de problemen op het elektriciteitsnet, daar hoef je niet extra voor te betalen. Ik vind dat er één tarief voor ‘energieaansluiting’ per huishouden moet komen.”
Ook vinden de netbeheerders dat overheden te veel investeren in elektrificatie. Ze hebben te maken met overbelasting van het netwerk en kunnen dit onmogelijk snel genoeg versterken.
De toepassingen
De toepassingen van groen gas:
· Verwarming van oudere woningen die moeilijk te isoleren zijn en waarvoor een warmtepomp bij lage temperaturen niet voldoende is. Een hybride warmtepomp biedt dan uitkomst. Als de woning niet meer met elektriciteit op lage temperaturen verwarmd kan worden, neemt een CV-ketel op (groen) gas de verwarming over. Ook voor huishoudens kan de hybride variant een tussenstap zijn, die wacht op het moment dat hun woning na een kostbare renovatie en door isolatie geschikt is voor all-elektriciteit.
· Groen gas kan aardgas in de industrie vervangen, bijvoorbeeld om hoge temperaturen te bereiken.
· Groen gas kan in gecomprimeerde (bio-CNG) of vloeibare vorm (bio-LNG) worden gebruikt als brandstof voor auto’s, vrachtwagens en schepen.
Dit is hoe het wordt gemaakt
Er zijn momenteel drie technieken bekend om biogas te maken, dat vervolgens wordt verrijkt tot groen gas.
· Fermentatie. Bacteriën zetten organische stoffen om in biogas.
· Thermische vergassing. Droge biomassa (vaak oud hout) wordt onder hoge druk en temperatuur omgezet in biogas.
· Superkritische watervergassing. Met deze techniek kunnen alle vormen van biomassa onder hoge druk en hoge temperatuur worden omgezet in biogas.
Netwerk vol groen gas
De Overijssels/Drenthe netbeheerder Rendo wil pas in 2030 groen gas invoeden in zijn gasnet. Het werkgebied van het bedrijf telt relatief veel producenten van groen gas in zijn werkgebied. Als Rendo zijn doelstelling haalt, kunnen de ruim 100.000 op het regionale net aangesloten woningen en gebouwen verduurzamen zonder kostbare aanpassingen aan de woningen.
[ad_2]
