[ad_1]
Hij zit nog geen acht maanden in de Tweede Kamer en Jimmy Dijk is nu al lijsttrekker van de SP. Hij wil doen wat geen van zijn voorgangers sinds Jan Marijnissen is gelukt: de socialisten weer groot maken.
Dijk (38), die woensdag werd gepresenteerd als lijsttrekker, is nog onbekend bij het grote publiek. SP-leden zien de Groninger al lang als de meest waarschijnlijke kandidaat om Lilian Marijnissen op te volgen, die zaterdag haar vertrek aankondigde.
Dijk zat vier jaar in het landelijke partijbestuur, was campagneleider bij de laatste verkiezingen en sprak in de Tweede Kamer over de gezondheidszorg, een van de belangrijkste thema’s voor de SP.
En nog belangrijker: Dijk wordt breed gewaardeerd in de partij. Hij is populair, fel en activistisch. Persoonlijke aanvallen schuwt hij niet. Hij reist veel door het land om met mensen te praten. Met Dijk als lijsttrekker hoopt de SP de proteststem terug te winnen, na acht verkiezingsnederlagen op rij, waarvan de laatste zeven onder Lilian Marijnissen.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van vorige maand verloor de partij veel kiezers aan de PVV, NSC en GroenLinks-PvdA, zo blijkt uit onderzoek van Ipsos. De SP verloor vier van de negen zetels. “Ik wil al die mensen terug”, zei Dijk woensdag tijdens zijn presentatie aan de pers. “De SP moet de grootste partij van Nederland worden.”
In deze eerste toespraak als partijleider wilde Dijk overbrengen dat hij de arbeidersklasse begrijpt. Zoals partijleider Jan Marijnissen regelmatig de Brabantse worstenfabriek vermeldde waar hij had gewerkt, zo vertelde Dijk dat hij als student samen met zijn broers in een kartonfabriek in Groningen werkte. Hij zei dat zijn ouders het ‘niet erg welvarend’ hadden. Zijn vader moest altijd twee banen combineren (onder meer als timmerman, vrachtwagenchauffeur en in de ouderenzorg) om rond te komen. De streek waar hij opgroeide, Noord-Groningen, is al jaren achtergesteld, zegt hij. En toen kwamen de aardbevingen. “Dat heeft mij zo gepolitiseerd dat er woede in mij zit.”
Lees ook
Hoe ‘rood’ uit Oost-Groningen verdween: SP kreeg sympathie, PVV kreeg de stem
/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/12/data108887139-b4a817.jpg)
‘Stomme opmerking’
In het gezin waar Jimmy Dijk opgroeide, waren er “hard tegen luide” discussies, verteld vertelde hij eerder aan de lokale omroep OOG. Ook over de politiek. Dijk heeft zijn gespreksstijl (“rechttoe rechtaan”) van zijn vader, zei hij, en zijn “temperament en enthousiasme” van zijn Franse moeder uit Bordeaux.
Dijk groeide aanvankelijk op in het kleine Oldenzijl (zestig inwoners), later in Winsum. Na de middelbare school verhuisde hij naar de stad Groningen, waar hij sociaal-pedagogische zorg ging studeren, maar overstapte naar sociologie.
Als negentienjarige student mailde hij de lokale SP-afdeling dat hij actief wilde worden. Vijf jaar later werd hij lid van de gemeenteraad en tweeënhalf jaar later, in 2013, werd hij lijsttrekker.
Toen viel het al op: Dijk is fel en hard in debatten. Maar dan met ‘een grapje’, zegt D66-lid Wieke Paulusma, die destijds ook in de Groningse raad zat. In de Tweede Kamer, waar de twee elkaar de afgelopen maanden als Kamerleden weer ontmoetten in de vele debatten over de gezondheidszorg, zag ze meer ‘hevigheid’ van Dijk. Hij heeft “geen respect voor de normen over hoe je iemand behandelt”, zegt Paulusma. “Maar dat vind ik ook mooi.”
In een debat over de salarissen in de zorg viel Dijk onlangs minister Conny Helder (Langdurige Zorg, VVD) aan. Die salarissen moeten omhoog, vindt de SP. Helder noemde de zorg al ‘een prachtige sector’ om in te werken. Een ‘domme’ opmerking, aldus Dijk. “Sorry, maar moeten we vlaggen gaan uithangen om te laten zien hoe goed de zorg is, of zoiets?”
De komende jaren wil Dijk ‘felle’ tegenstand bieden, zei hij woensdag tegen journalisten. Als er een rechts kabinet komt, “zullen we de hamer erin moeten gooien.”
SP-leden zien Dijk als een socialist die mensen kan mobiliseren. Zo bracht hij schoonmakers van gemeentelijke gebouwen bij elkaar die bij de gemeente in dienst wilden komen. Het werkte.
Dijk voerde samen met huurders in twintig buurten campagne om woningcorporaties te dwingen schimmel en achterstallig onderhoud in hun woningen aan te pakken. Dat heeft hij ook bereikt. Daan Brandenbarg, Dijks opvolger als lijsttrekker in Groningen, herinnert zich hoe dat ging: “Hij heeft zoveel energie dat we wel eens zeiden: ‘Rustig aan Jimmy, we kunnen het niet meer bijhouden’.”
Lees ook
Te bescheiden? Te negatief? Waarom kiezen kiezers voor Omtzigt? De SP krijgt deze campagne veel lastige vragen
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data108017985-dc6b07.jpg)
Groeiende onrust
De leiderschapswisseling volgde op de groeiende onrust in de partij over het aanblijven van Lilian Marijnissen. Zaterdag maakte ze haar ontslag bekend. Ze wilde doorgaan, maar voelde onder de SP-leden ‘de behoefte aan een nieuw gezicht’.
Maar er moet meer gebeuren, vinden SP-leden. De verkiezingscampagne ging over klassieke SP-thema’s als sociale zekerheid en gezondheidszorg. De “sleutelvraag” volgens Dijk: “Waarom krijgen wij zoveel sympathie, maar niet de stemmen?” Hij heeft het antwoord nog niet. De partij doet nu onderzoek naar de campagne en zal in februari de resultaten bespreken met de partijleiding.
Wat de SP niet helpt, is dat de ‘proteststemmen’ steeds meer naar rechtse partijen gaan. Gelooft Dijk dat hij die kiezers terug kan halen? Zijn ze nog steeds ontvankelijk voor de boodschap dat niet het beperken van de migratie, maar de herverdeling van rijk naar arm, hun problemen zal oplossen? ‘Je kunt praten zoveel je wilt’, maar Wilders schildert ‘een valse tegenstrijdigheid’, zegt Dijk. De SP zal de kiezers hiervan moeten overtuigen.
Dijk geeft zichzelf de tijd om van de SP de grootste partij te maken. Hij streeft naar ‘gestage groei’, zegt hij. Wat helpt: bij de volgende verkiezingen, voor het Europees Parlement in juni, kan de SP geen zetels meer verliezen. In 2019 verloor de SP daar haar laatste twee zetels.
Lees lijst
[ad_2]
