Zangeres Froukje: warme gevoelens bij het Noorden, maar niet bij de speeltuin in Angelslo. ‘Geen mens kan ontsnappen aan verdriet’

Ja, zo’n album. Na twee ep’s en ander kortebaanwerk is-ie er dan, Noodzakelijk verdriet . Op het kantoor van haar management in Amsterdam-Noord is Froukje net klaar met het zetten van handtekeningen op verschillende edities, waaronder een box met vinyl en een prachtig boekwerkje.

Een album, vijftien veelkleurige nummers, geschreven in de afgelopen vijf jaar. Jaren waarin er bizar veel gebeurde rond Froukje, die haar ster net in coronatijd zag rijzen en vervolgens in het festivalseizoen van 2022 uitbundig knalde – om na die heftigheid ook weer te imploderen.

En toch kent die plaat een mooie samenhang, samengebald in die titel. Noodzakelijk verdriet, wie heeft dat niet?

,,Best wel moeilijk’’, zo omschrijft ze het maakproces, ,,om tot een product te komen waarvan je zegt: dit is het. Vooral als het fysiek wordt” – ze wijst op het stapeltje kant-en-klare cd’s op tafel, en dat fraaie boekwerkje. ,,Ja, dan is het wat het is. Maar als er nog geen streep onder is gezet, kan eigenlijk alles nog. Best verstikkend.’’

Sommige liedjes zijn dus al jaren oud, ,,die voelen best ver weg. Toen was ik 17, dat was zo’n andere tijd.” Neem Kwijt , het openingsnummer. ,,Als ik dat visualiseer, heb ik heel erg het beeld van mijn studentenjaren in Rotterdam. En daar woon ik echt al een tijdje niet meer.’’

Klimaatverandering

In Rotterdam deed ze het conservatorium, afstudeerrichting: songwriting . ,,Daar heb ik wel geleerd om dingen concreet te maken. Om wat onnodig is eraf te hakken.’’ Een opdracht in dat kader leverde meteen haar eerste hit op, Groter dan ik . Over klimaatverandering en wat dat betekent voor de mensheid als geheel en haar generatie (ze is nu 22) in het bijzonder. Maar dat engagement liet ze al snel varen.

,,In de tijd dat ik deze liedjes maakte gebeurde er zo veel in mijn eigen leven. Als ik dan ging zitten en schrijven was er niet echt ruimte voor iets anders.. Dat vind ik ook wel prima. In het begin heb ik wel druk gevoeld: moet ik niet de hele tijd iets relevants doen? Maar eigenlijk past dat helemaal niet bij mij.’’

Want ja, ,,muziek die niet zo letterlijk over problematiek gaat, kan toch troostend zijn. Het gevoelsleven gaat ook door.’’

Dat bleek wel bij haar eigenlijke doorbraaknummer, Ik wil dansen . Een hartenkreet om uitbundig leven van een generatie, middenin de coronaperiode toen dat er dus niet inzat. ,,Dat is het geworden’’, zegt Froukje, ,,maar het is ouder dan corona. Dat kan altijd met muziek, dat het een eigen leven gaat leiden.’’

De ‘ik’ in haar liedjes valt zelden voor de volle 100 procent samen met Froukje Veenstra, de echte. ,,Ik communiceer niet met de mensen in mijn leven via liedjes”, zegt ze, ,,voor de kwaliteit van het eindproduct sneuvelt er altijd iets van de werkelijkheid.”

Best een boos liedje

In dat licht is de songtitel Nu ik niet meer over je schrijf fijn dubbelzinnig, omdat dat liedje dus wel degelijk over deze ‘je’ gaat. Zie ook Carly Simons You’re So Vain , met de verwarrende regel ‘ You probably think this song is about you ’.

,,Dat is best een boos liedje, maar er is niemand in mijn leven waar ik die boosheid voor voel. Ik heb heus wel geesten uit het verleden die het zo zullen interpreteren, en misschien moet ik daar nog wat mee. Maar het staat los van elkaar, mijn liedjes en mijn echte leven. Anders moet ik me aan iedereen lopen verantwoorden.’’

Haar liedjes gaan vaak over zoeken. Naar liefde, naar licht, naar wie ze (de echte, of die uit haar liedjes) eigenlijk is. ,,Naar lichtheid, naar acceptatie van vergankelijkheid ook”, vult ze aan. ,,Ik ben best een gevoelsmens. Dat maakt het leven mooi en waardevol, en zorgt dat ik die liedjes kan maken. Maar ik heb me daar ook te veel in verloren, en dat was het me dan niet waard.’’

Froukje is depressief geweest, wil ze maar zeggen. ,,Zoals heel veel mensen’’, maar daar doet ze iets aan. ,,Je kunt daarin zwelgen, maar je kunt ook een modus vinden om te zorgen dat je daar niet meer komt. Vroeger kon ik erin blijven hangen, nu ben ik actief bezig. Wat is mijn verantwoordelijkheid in mijn eigen leven? Nou, die is vrij groot.’’

Depressiespook

De laatste keer dat dat depressiespook toesloeg was zo tegen het einde van 2022. Eerder dat jaar was de wereld weer opengegaan na een kleine twee jaar corona. Voor Froukje en haar carrière was dat een springplank, die ze flink benutte. Het festivalseizoen was een buitengewoon intensief seizoen. En dat had een prijs.

,,Qua prikkels was het heel veel, ook heel veel adrenaline. Ik voelde me happy, zat goed in mijn vel, het leven was heel groots. Het kon niet op.’’ Nou, wel dus. ,,Die prijs, die overviel me heel erg. Het was op, ik had helemaal geen weerbaarheid meer.’’

Ze is er, stapje voor stapje, wel weer bovenop gekomen. ,,Ik denk dat het ook effe nodig was na al die gekte. Je moet soms naar de bodem gaan om jezelf te leren verdedigen tegen zulke dingen.’’

Bepantsering van de geest

Wat Froukje eigenlijk zegt is: het hoort bij het leven. Pieken, dalen en hoe je daarmee om moet gaan. Vandaar ook dat haar album zo heet, Noodzakelijk verdriet . ,,Geen mens kan ontsnappen aan verdriet. Je kunt je daar slachtoffer over voelen, je kunt ook denken: hee, deze wrijving brengt mij wat. Die periode voelt voor mij letterlijk als een soort training, een bepantsering van de geest.”

Dat dat album over dat soort dingen gaat, en dat-ie die titel draagt: ze vindt het nu heel logisch. ,,Maar daar kom je ook pas achteraf achter, bij de interviews. Die titel ook, eerst was dat gewoon een liedje.. Voor mij zijn dit zo veel losse fragmenten uit mijn leven! Het duurt wel even voor je daar genoeg afstand van hebt om er een product van te maken.’’

Froukje maakte haar album met twee producers: Jens van der Meij, klasgenoot op het conservatorium, en David van Dijk. Maar de basis maakt ze altijd in haar eentje: een demo, ,,een minder uitgekiende versie van wat het uiteindelijk wordt. In de studio verschilt het per liedje hoeveel ik zelf heb bedacht, soms zit er iets meer van iemand anders in.’’

Daniël Lohues, voor de opnametechniek

Bij de credits zien we een opmerkelijke naam: Daniël Lohues, de Drentse held. Niet op zang, niet op gitaar, nee: hij heeft op een paar nummers de opnametechniek gedaan, voor de vocalen. Hoe zit dat?

Lohues blijkt een vriend van haar vader René, die eigenlijk uit Emmen komt. Sterker nog, ooit zaten ze samen in een band: The Charlies, net niet doorgebroken. Voor het liedje Ik ben bang zocht ze naar het geluid van Lohues’ plaat Allennig .

,,Toen hebben we dat in dezelfde studio opgenomen, met dezelfde instrumenten. En dezelfde engineer . Daniël heeft niet iets concreets gedaan, maar voor het geluid is hij heel sturend geweest. Je kan zo’n geluid zelf nabootsen, maar je kunt het ook vragen.’’

Verder zit er niet zo heel veel gitaar op de plaat. Die is vooral gemaakt ,,in de box, de computer eigenlijk.’’ Live, op die festivalpodia, is dat anders. Je moet ook wel, wil je kunnen knallen op die grote podia. Wel even wennen, na dat coronavacuüm – en daarvoor had ze amper opgetreden.

,,Ik vond dat heel spannend. Op het podium voelt het soms alsof alles heel uitvergroot is.’’ Het bombastische van die show is ze weer aan het terugschroeven, ,,dat is niet de toekomst, met mijn muziek.’’

Ombouwen dus, druk repeteren, nieuwe mensen in de band. Meer vertrouwen op de kracht van de liedjes, niet per se willen ‘blazen’ omdat je nu eenmaal op zo’n groot podium staat. ,,Een passender, duurzame manier om deze muziek te spelen.” We zullen het zien op Noorderslag. ,,Daar ben ik wel zenuwachtig van. Dit wordt een jaar met veel ontwikkeling. Spannend, maar ook goed.”

Het is nogal wat

Dat ze de fase van de kleine zaaltjes eigenlijk heeft overgeslagen, dat ze binnen de kortste keren een ster en een idool werd en de grote podia bestormde: die dip van eind 2022 had daar dus beslist mee te maken. ,,Ja, het is nogal wat.’’

Froukje voelde ook dat ze de controle kwijtraakte, ook al had ze nog zo’n fijn team om zich heen. ,,Dat heb ik in 2023 wel gefikst. Ik word er niet gelukkig van om alles maar naar mijn manager door te schuiven. Ik heb naar alle facetten van mijn carrière gekeken: is dit wel wat ik wil, of is het zoals het is? Zelf de controle hebben: het is heel hard werken zo, maar het loont wel. En zo’n show helemaal ombouwen, die stap zetten: dat had ik anderhalf jaar geleden niet gedurfd.’’

Froukje kan wel wat

Die snelle carrière van haar, ,,dat vind ik nog steeds best wel bizar. Mensen zetten je op zo’n voetstuk, dat is niet normaal. Dat slaat nergens op. Als ik nu zie wat mensen van mij maken, die grootheid die ze in me zien… Dat is helemaal niet waar! Niet omdat ik mezelf niet leuk vind of zo, ik vind mezelf een prima iemand, maar…. Die fans, wat voor betekenis ze geven aan mij, hoe ze op me willen lijken. Dat is niet te bevatten, dat is zo gek. Ik kan wel wat, maar het is echt niet zo dat ik altijd zulke briljante gedachten heb. Die liedjes geven gewoon weer hoe ik het leven ervaar.’’

Dat is de paradox. Eigenlijk is Froukje een gewoon meisje van 22, met gewone sores, pieken en dalen. Precies daarom is ze zo herkenbaar. En haar artistieke gevoeligheid, haar talent om dat vorm te geven in liedjes die dan naar de keel grijpen, dat doet de rest.

Dat voetstuk, dat slaat ze liever onder zichzelf vandaan. ,,Daarom zetten we ook zo’n soort foto voor op de hoes, en niet zo’n studio- shoot .’’

Ze wijst op het hoesje: een casual watertafereeltje. ,,Dat ben ik, in een bootje. Van mijn oma. Op de plassen waar ik ben opgegroeid.’’ Froukje komt uit Nieuwkoop, in het groene hart van de Randstad.

Twee verschillende Froukjes

,,Als ik optreed ben ik een andere versie van mezelf. Dat is het ingewikkelde. Die liedjes moeten dicht bij mij blijven, bij mijn leven. En tegelijkertijd sta ik soms drie keer in de week voor superveel mensen en zit ik in die mindset . Die twee verschillende Froukjes hebben allebei hun eigen plek nodig. Maar het lukt wel. Ik moet kiezen voor wat ik goed vind voelen. Daar kom ik altijd wel uit.”

Dus het Eurovisie Songfestival, waar ze haar vriendin S10 in 2022 nog kwam ondersteunen, ,,dat laat ik aan mij voorbijgaan.”

Het meest ontroerende liedje op het album, het meest verstilde ook, is 23 mei , het liedje waar Daniël Lohues en zijn vaste, gitaarspelende kompaan Bernard Gepken (ook uit Emmen) op meedoen. Die datum, dat is de verjaardag van haar broertje. Die overleed aan leukemie toen hij 4 jaar oud was. ,,Ik was nog een babytje.”

Nog heel wat na het verdriet

Het liedje gaat over hem, ,,wat er zou kunnen zijn als hij er nog was. En over accepteren. Soms zijn dingen heel rot en oneerlijk. Maar er is ook veel wat nog mooi is, en fijn. Er komt nog heel wat na het verdriet.”

En ergens is haar broer er nog steeds. ,,Hij heeft een heel gezonde plek in de familie. We vieren elk jaar nog zijn verjaardag. Hij zal er nooit meer bij zijn, maar het is een leuke dag. We maken er wel wat van. Hij is er wel, maar niet alleen in verdriet. Ook in vreugde en verbinding.”

Zo staat dit liedje voor die draad door het album. ,,Moeilijke dingen: als je daar een plek aan geeft, geven ze ook sprankeling aan het leven. Je kunt je heel erg slachtoffer voelen, maar je kunt ook zeggen: ik ga door. Maar als het heel moeilijk is…. Dat mag er ook zijn.”

Beide ouders zitten in het onderwijs. Net als, toevallig, die van die andere Froukje: Bouma, haar manager (hun publiciteitsdame heet Famke). ,,Dat is een bepaald soort understanding die ik met mensen uit onderwijskringen heb. Zulke ouders hebben een andere kijk op opgroeien, een bredere, realistischer kijk. Omdat ze met de ontwikkeling van zo veel verschillende kinderen bezig zijn.’’ Een goede basis om op te groeien, zo.

Haar vader komt dus uit Emmen, zijn voorouders trokken daarheen vanuit Friesland om te werken in het veen. Ze heeft warme gevoelens bij het Noorden, ,,die taal van Daniël is heel vertrouwd.” Maar: ,,Ik zou voor geen goud in Emmen willen wonen. Zo ongezellig! Mijn opa en oma komen uit Angelslo. Zo’n wijk, ik weet niet. Ik ben daar een keer zo in mekaar geschopt in de speeltuin, dat was best wel rough .”

Froukje, S10 en Froukje naar Disneyland

Ook S10, Stien den Hollander, zit bij het managementsbureau van Froukje Bouma, Friezin uit Appingedam. Maar hun band is niet alleen zakelijk. In december waren ze met zijn drieën nog een paar dagen naar Disneyland Parijs. ,,Stien en ik zijn heel dol op elkaar, maar we hebben het niet vaak over muziek. Het is gewoon heel leuk om vriendinnen te hebben.”

Niet dat dat vanzelf spreekt, voor Froukje. Op zeker moment drong Stien bij haar aan, met de vraag: wanneer laat je mij nou een keer toe, als vriendin? Ze zal niet zeggen dat ze autistisch is, maar: ,,Ja, ik ben wel wat afstandelijk, en graag op mezelf. Ik doe dat niet expres. Tegelijkertijd wil ik wel graag, maar ik weet nooit heel goed hoe. Het heeft heel lang geduurd voor ik leerde dat je in een gesprek ook eens een vraag terug moet stellen.” Maar: ,,Ik wil ook niet dat Jan en alleman maar dichterbij komt. Die afstandelijkheid, dat ben ik.”

Ze vraagt zich wel eens af wat dat dan doet met de luisteraar. ,,Misschien dat er een soort vraag blijft, van: wat gaat er nog onthuld worden? Sommige artiesten geven alles prijs, en niet alleen op gevoelsniveau. Ik hoop dat ik de nieuwsgierigheid blijf wekken.”