Netanyahu dreigt de geschiedenis in te gaan als de man die Israëls veiligheid verkwanselde

In het zwart gekleed en zichtbaar vermoeid verzekerde premier Benjamin Netanyahu de Israëliërs dinsdagavond tijdens een televisietoespraak dat hij het land naar een “verpletterende overwinning” op Hamas zou leiden. Veel kijkers merkten echter iets anders op: terloops erkende de normaal zelfverzekerde Netanyahu voor het eerst dat hij zelf verantwoording zal moeten afleggen voor “het debacle” van 7 oktober, toen Hamas-strijders ongestoord vele honderden Joden op Israëlisch grondgebied konden doden.

“7 oktober was een zwarte dag in onze geschiedenis”, zei de premier. “We gaan tot op de bodem uitzoeken wat er aan de zuidgrens en in het Gaza-gebied is gebeurd.” Maar, voegde hij eraan toe, dat zal allemaal pas na de oorlog gebeuren. Bijna niemand gelooft dat de ervaren Netanyahu nu plaats moet maken voor iemand anders, terwijl de oorlog met Hamas nog maar net is begonnen.

Tegelijkertijd denken maar weinigen dat Netanyahu, de langstzittende premier in de geschiedenis van Israël, na de oorlog in functie kan blijven. Uit een opiniepeiling van de krant Maariv Vorige week bleek dat 80 procent van de Israëli’s Netanyahu verantwoordelijk acht voor het fiasco in de Gazastrook. Als er nieuwe verkiezingen zouden worden gehouden, zou zijn Likud-partij slechts 18 van de 32 zetels overhouden die ze momenteel heeft in de Knesset, het parlement. Nationale Eenheid, de meer gematigde partij van oppositieleider Benny Gantz, tevens voormalig legerleider, zou toenemen van twaalf naar veertig zetels.

Ook Mazal Mualem, die een biografie over Netanyahu schreef, vindt dat de premier er politiek klaar mee is. ‘Waar hij vooral bang voor was, is gebeurd’ zei de publicist De New York Times. “Hij viel op zijn werk in slaap en slaagde er niet in de veiligheid van Israël te handhaven. Het is zijn nachtmerrie die uitkwam.”

Verdoemd

Achter Netanyahu’s rug om zeggen zelfs ministers van zijn eigen regering en partijgenoten nu dat hij politiek gedoemd is. “Er bestaat volledige unanimiteit dat Netanyahu na de oorlog wordt weggespeeld”, zei een Likud-minister anoniem. tegen de krant Haaretz. “Terwijl we hier praten, bereidt Likud zich voor om Netanyahu’s hoofd op het blok te zetten om de partij te redden. Als hij zelf niet de nodige conclusies trekt, zullen anderen dat voor hem doen.”

Netanyahu, vaak afgebeeld als een kat met negen levens, is echter niet de man die zonder slag of stoot van het politieke toneel verdwijnt. Volgens sommige bronnen is hij al bezig om de regeringscommissie die het fiasco van 7 oktober gaat onderzoeken, om te buigen. Deze onderzoekscommissie moet de ‘schuldvraag’ beantwoorden.

Het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat de huidige coalitie, de meest rechtse in de geschiedenis van Israël, na de oorlog ongestoord zou kunnen blijven regeren. Uit gelekte berichten dat de Amerikaanse inlichtingendiensten met Franse collega’s deelden, blijkt dat zowel het Israëlische leger als de binnenlandse inlichtingendienst Shin Beth de afgelopen maanden instructies hadden gekregen om zich meer op de bezette Westelijke Jordaanoever te concentreren en de Joodse kolonisten aldaar bij te staan. Als gevolg hiervan nam de aandacht voor de veiligheid in de grensstrook met Gaza af. Zelfs Hamas was verbaasd over hoe weinig weerstand het ondervond en hoe lang het duurde voordat het Israëlische leger hen terugdrong. meldde de krant Le Monde, die over de berichten publiceerde.

Die accentverschuiving van Gaza naar de Westelijke Jordaanoever, waarvoor Israël deze maand een zeer hoge prijs betaalde, was in lijn met de politieke voorkeur van de meest extreme leden van de regering, minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir en minister van Financiën Bezalel Smotrich. , die ook gaat over het civiel bestuur op de Westelijke Jordaanoever. Beide ministers wonen zelf ook in nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, die volgens het internationaal recht illegaal zijn.

Verborgen voor de media

In tegenstelling tot minister van Defensie Yoav Gallant, legerchef Herzl Halevi en Shin Beth-chef Ronen Bar, die al publiekelijk hadden verklaard dat zij zichzelf verantwoordelijk achtten voor het fiasco van 7 oktober, had Netanyahu hierover gezwegen. Sinds de inval heeft hij zich ook grotendeels verborgen gehouden voor de media. Niet één keer gaf hij een persconferentie of een interview waarbij journalisten hem hierover vragen hadden kunnen stellen. Het kostte hem ook een week om de getroffen gemeenschap in het zuiden te bezoeken en acht dagen om te spreken met familieleden van Israëliërs die door Hamas werden gegijzeld.

Netanyahu’s critici wijzen erop dat de belangrijkste reden waarom Netanyahu na de verkiezingen van november 2022 de krachten bundelde met de partijen van Ben-Gvir en Smotrich, was dat meer gematigde partijen niet langer met hem wilden samenwerken. Ze wilden hun vingers niet branden aan de samenwerking met een premier tegen wie nog drie rechtszaken lopen wegens verdenking van corruptie. Zolang Netanyahu premier is, geniet hij immuniteit van strafrechtelijke vervolging.

Smotrich en Ben-Gvir belandden, tot hun grote ergernis, in de marge van de regering. Na de invasie van Hamas werd een oorlogskabinet gevormd, met onder meer Netanyahu, minister van Defensie Yoav Gallant, oppositieleider Gantz en enkele hoge militaire functionarissen. Ben-Gvir en Smotrich zitten er niet in.

Dit kernkabinet zal beslissen (of heeft misschien al besloten) hoe de oorlog tegen Hamas zal worden voortgezet. Vooral rechtse partijen hadden eerder een grondoffensief op de Gazastrook willen lanceren, maar Netanyahu en de strijdkrachten negeerden die wens. Dat kan gebeurd zijn onder druk van de Verenigde Staten die er bij Israël sterk op hebben aangedrongen eerst duidelijk te formuleren wat er met de Gazastrook moet gebeuren nadat Hamas is verslagen. Maar de vertraging kan ook verband houden met het lot van de gijzelaars of zorgen over verdere escalatie.

Vertrager

Het is niet duidelijk welke rol Netanyahu kan spelen in deze oorlog, in wat waarschijnlijk zijn laatste maanden als premier zijn. Ondanks zijn bijnaam ‘Mr Security’ staat hij bekend als een vertrager, die vaak uiteindelijk het laatste woord geeft aan de militaire leiders en zich vervolgens bij hen voegt.

Niettemin is het voor Netanyahu van groot belang om de oorlog op overtuigende wijze te winnen, al is het nog volkomen onduidelijk hoe zo’n overwinning vorm zou krijgen. Onder geen beding wil hij de geschiedenis ingaan als de man die de veiligheid van Israël heeft verkwist. In zijn toespraak sprak hij dinsdag van niets meer of minder dan een ‘strijd voor ons bestaan’. Dit geldt voor niemand meer dan voor hemzelf. Als zijn premierschap na de oorlog inderdaad voorbij zou zijn, zou hij – in het donkerste scenario voor hem – na een veroordeling in de corruptiezaken alsnog in de gevangenis kunnen belanden. Een vernederender einde van zijn politieke carrière is voor de immer ambitieuze Netanyahu niet denkbaar.

Lees ook
Het Israëlische ‘sociale contract’ van veiligheid is verbroken. Voor welke keuzes staat Netanyahu nu?