De ‘paniek’ van Parijs wil het Nederlands elftal niet nog eens. Maar hoe wordt dat voorkomen?

Op die frisse lenteavond in Parijs, ruim een ​​half jaar geleden, wisten de spelers van het Nederlands elftal “niet meer wat ze moesten doen” na acht minuten voetbal. De ‘paniek’ sloeg toe na de snelle 2-0-achterstand tegen vice-wereldkampioen Frankrijk. “Niets klopte meer”, zegt middenvelder Marten de Roon nu. Daar waar hij achteraf in de catacomben van Stade de France zei dat ze in een “grand rondo” waren beland.

Hij kan het weten, De Roon stond op het middenveld dat onder de voet werd gelopen. Het eerste tegendoelpunt begon bij hem, na slordig samenspel met Kenneth Taylor, waarna de Fransen snel schakelden en Antoine Griezmann – na 1 minuut en 55 seconden – kon scoren. Dat doelpunt was de opmaat naar de 4-0-nederlaag, die voor het eerst echt de vraag opriep of ervaren krachten die Oranje al jaren steunen – zoals aanvoerder Virgil van Dijk en spits Memphis Depay – het niveau nog wel aankunnen. van de internationale top.

Er is nog geen antwoord. Het nationale voetbal kent relatief weinig echte meetmomenten. Na het fiasco tegen Frankrijk won Oranje drie van de drie kwalificatiewedstrijden voor het EK. Belangrijke overwinningen, tegen voetbalgigant Gibraltar en tegen tegenstanders (Griekenland en Ierland) die tot de Europese middenmoot behoren. Half juni gingen twee wedstrijden uit de laatste ronde van de Nations League verloren. Tegen sterke tegenstanders Kroatië en Italië, maar ook hier stond er relatief weinig op het spel.

Zo bezien is de return tegen Frankrijk, aanstaande vrijdagavond in de Johan Cruijff Arena in Amsterdam, een nieuwe, echte test voor het Nederlands elftal tegen een topland in een belangrijke kwalificatiewedstrijd op weg naar het EK voetbal in 2024.

Zwaar gehavend

Bij winst plaatst Frankrijk zich voor dat toernooi in Duitsland komende zomer. Het Nederlands elftal strijdt met Griekenland om de tweede plaats in de kwalificatiegroep, die tevens een EK-ticket oplevert. Dat heeft te maken met een zwaar beschadigde selectie. Onder de geblesseerden bevindt zich, net als eerder in Parijs, spelmaker Frenkie de Jong. Onder meer aanvallers Memphis Depay, Noa Lang en verdediger Jurriën Timber zijn er ook niet bij.

Wat dat betreft is de situatie min of meer vergelijkbaar met de eerste wedstrijd tegen de Fransen eind maart. Ook toen ontbraken veel spelers vanwege blessures en een virusinfectie. Het ontbreken van een kwalitatief brede selectie werd duidelijk, de vervangers ontbeerden stabiliteit, taaiheid en slimheid. “Ik denk dat dit een positief effect kan hebben, dat iedereen weer weet waar we aan toe zijn”, was de optimistische wending die Koeman aan de zware nederlaag gaf.

Maar de wedstrijd in Parijs had een diepere impact op het Nederlandse team. Direct daarna zei Koeman dat het niet aan het spelsysteem lag, het klassieke Nederlandse 4-3-3: vier verdedigers, drie middenvelders en twee vleugelspelers die de spits bedienen. Duur balverlies, dat was het probleem. Maar de slechte resultaten – drie nederlagen in de eerste vier interlands – dwongen Koeman in september te kiezen voor een conservatievere formatie met drie centrale verdedigers en twee aanvallende vleugelverdedigers aan de flanken. Terug naar het systeem dat Louis van Gaal bij het Nederlands elftal introduceerde voor het WK in Qatar in 2022.

Ze zijn dodelijk. Zeker als je achterop raakt en vooruit moet

Marten de Roon Internationale

De wedstrijd in het Stade de France is in Zeist ook op een andere manier voelbaar. Van bravoure was deze week geen sprake. Frankrijk werd uitsluitend genoemd als een team dat in bedwang moest worden gehouden, ontwricht en ontwapend. Zowel door spelers als door de bondscoach.

Bijna niemand had het over de kwetsbaarheden van de Fransen, laat staan ​​over hoe ze in het defensief konden worden gedwongen.

“Laten we zo’n plan hebben dat we het Frankrijk heel lastig maken”, zei Koeman maandag. Donderdagmiddag voegde hij eraan toe dat Oranje in vergelijking met de wedstrijd in Parijs “nog meer rekening moet houden met waar de ruimtes zijn” – achterin het Nederlandse team dus – en “moet erkennen wat ze willen”.

Dat wil zeggen, zei Koeman eerder, dat Nederland de bal heeft. “Frankrijk oefent nooit echt druk op je uit. Ze wachten op het moment dat je de bal verliest, staan ​​open, en hebben de overige verdediging niet op orde. Dan komen ze heel snel uit, met veel kwaliteit. Dat moet je voorkomen.”

Geen risico’s

Maar hoe? Koeman gaf weinig tactische details, maar liet doorschemeren dat Oranje in de aanloop zo min mogelijk risico zal nemen. Speel alleen op het middenveld als iedereen in positie is, speel anders liever de lange bal of tik zonder risico achterin. Doelman Bart Verbruggen, die erom bekend staat onder druk tegen zijn verdedigers te durven spelen, heeft van de bondscoach ook de opdracht gekregen om die neiging te onderdrukken. Zijn coach bij Brighton vergeeft Verbruggen als hij op deze manier – zoals hij afgelopen zondag tegen Liverpool deed – een doelpunt tegen krijgt. Koeman wil dat niet, zei hij.

De grote vraag is ook wat Oranje gaat doen als Frankrijk vrijdagavond onverwachts op voorsprong komt. Dat is het slechtst mogelijke scenario, zei Marten de Roon dinsdagochtend langs het trainingsveld in Zeist. Hij sprak ontspannen, maar net als Koeman weerspiegelden zijn woorden meer ontzag voor de tegenstander dan wraakgevoelens.

‘Ze zijn dodelijk. Zeker als je op achterstand komt en naar voren moet”, aldus de middenvelder van Atalanta Bergamo. “Een achterstand tegen Frankrijk vinden is het ergste wat kan gebeuren, dan zullen ze nog aan kracht winnen.”

Dat is het moment waarop je uitgespeeld kunt worden tegen de Fransen, waarschuwt De Roon. Zoiets heeft hij ook meegemaakt bij zijn club Atalanta, vertelt hij. Vorig seizoen probeerde Atalanta bijvoorbeeld tegen Lazio zoals altijd de tegenstander bang te maken. Zonder succes: het positiespel van Lazio was superieur en De Roon en zijn medespelers kwamen overal te laat. “Dan kijk je elkaar aan en zeg je: laten we instorten voordat we daadwerkelijk in zo’n rondo belanden.”

Blijf kalm als je achterloopt

Die tegenwoordigheid van geest ontbrak eind maart voor Oranje tegen Frankrijk. Als je vrijdag achterloopt, is kalm blijven het devies. “Het belangrijkste is dat we paniek voorkomen, binnen de organisatie blijven, geen dingen forceren”, zegt De Roon. “Dat kan misschien al in de 85e minuut, als we nog achter staan, maar daarvoor niet. Natuurlijk moeten we aanvallen, maar dan in doses. Misschien wel met één man minder dan we gewend zijn.”

Het klinkt alsof de chaos in Parijs nooit helemaal uit Oranjes bewustzijn is verdwenen. Maar volgens De Roon klopt dat niet. “Dat gevoel hebben we achter ons gelaten. Die wedstrijd zit niet meer in mijn gedachten. We weten dat we daar heel slecht speelden en dat zij heel goed waren. Als wij iets beter zijn en zij iets minder, maakt dat een wereld van verschil.”