Buiten een cappuccino pakken? Jongvolwassenen tussen de 18 en 35 jaar geven gemiddeld 130 euro per maand uit aan kleine uitgaven zoals koffie en broodjes buitenshuis. Zij zijn gevoeliger voor deze verleidingen dan ouderen.
Dat blijkt uit onderzoek van SNS. Zij ondervroegen ruim duizend Nederlanders naar hun uitgaven. Eén op de drie jongvolwassenen – tussen de 18 en 35 jaar – maakt zich zorgen over hoeveel ze per maand aan lekkernijen uitgeven. Dit zijn kleine uitgaven die ze zien als een beloning of traktatie voor zichzelf. Denk aan een kopje koffie op het station omdat je de trein gemist hebt. Of een lekker broodje bij de speciaalzaak omdat je voor de middag je hele to-do lijstje hebt afgerond.
“Jongvolwassenen doen vaker kleine impulsieve aankopen en hebben ook het gevoel dat ze minder controle hebben over oudere volwassenen”, zegt Florien Cramwinckel, strategisch adviseur sociale impact en gedragspsycholoog bij SNS. “Bij een deel van de groep is dit te verklaren doordat bepaalde hersenfuncties, zoals plannen en vooruitkijken, zich pas op latere leeftijd goed ontwikkelen. Dit zien we ook in ons onderzoek: hoe ouder mensen worden, hoe minder ze het gevoel hebben dat hun kleine maandelijkse uitgaven uit de hand lopen.”
Volgens de Hersenstichting gaat de ontwikkeling van de hersenen door totdat… minimaal het 25e levensjaar. De ‘rationele hersengebieden’ die zich bezighouden met het plannen of controleren van gedrag zijn later ontwikkeld dan de hersengebieden die je gebruikt voor het omgaan met emoties.
Blootgesteld aan verleidingen
Wanneer je buitenshuis bent, op weg bent naar sport, trein of werk, kom je talloze verleidingen tegen. Broodjeszaken, snackbars, koffiebars. “Iedereen wordt daaraan blootgesteld. 16 procent van alle respondenten geeft geld uit omdat ze toevallig langskomen”, zegt Cramwinckel. 40 procent van de jongvolwassenen geeft aan regelmatig spijt te hebben van deze aankopen, dit geldt voor een kwart van de 36-plussers.
Bijna één op de acht jongvolwassenen geeft maar liefst vier keer per week of vaker geld uit aan impulsuitgaven
Florien Cramwinckel
“Voor jongeren is het verleidelijker om daadwerkelijk iets te kopen”, aldus de strategisch adviseur. “Per maand geeft deze groep gemiddeld 130 euro uit aan uitgaven van gemiddeld zo’n 5 tot 10 euro. 44 procent van de jongvolwassenen geeft aan vaker dan één keer per week een klein bedrag uit te geven. Voor de groep ouder dan 35 jaar is dit is slechts 24 procent. Bijna één op de acht jongvolwassenen geeft vier keer per week of vaker geld uit aan impulsuitgaven, vergeleken met 4 procent onder oudere volwassenen.’
“Wat ook een rol speelt is de impact van sociale media, waar jongeren vaak actief zijn. Zie jij een goede vriend of influencer genieten van een latte macchiato op het terras? Dan kom je zelf wellicht extra in de verleiding. 41 procent van de jongvolwassenen geeft aan dat ze zich bij kleine uitgaven laten beïnvloeden door wat anderen online delen, en onder zware gebruikers die hun sociale media meer dan twintig keer per dag bekijken, is dit zelfs 46 procent.
Een kort moment van geluk, maar geen controle
“Veel mensen geven aan dat ze dit soort geld uitgeven om zichzelf te verwennen”, vervolgt Cramwinckel. “Iedereen wil zo’n kort geluksmomentje, dat is heel begrijpelijk. Maar als je dat regelmatig doet, kan het zijn dat je het gevoel hebt dat je er geen controle over hebt en dat andere uitgaven onder druk komen te staan. Dit kan stress veroorzaken en vervelende gevolgen hebben. Uiteindelijk is dat helemaal niet goed voor het geluksgevoel.” Bijna een kwart van de jongeren geeft in het onderzoek aan aan het einde van de maand geld tekort te komen.
Het is daarom belangrijk om voor jezelf te begrijpen wat je echt gelukkiger maakt, meent Cramwinckel. “Dat blijkt vaak op andersoortige momenten. Ervaringen die je bijvoorbeeld deelt met andere mensen. En als je jezelf wilt verwennen? Deel het moment dan met iemand anders. Volgens de wetenschappelijke literatuur hebben mensen er dan meer plezier in.”
Het is tegenwoordig gemakkelijker om geld terug te krijgen, maar elk klein obstakel dat je jezelf oplegt, maakt het minder waarschijnlijk dat je geld uitgeeft
Als je weet dat je gevoelig bent voor impulsaankopen, is het ook verstandig om je financiën zo te organiseren dat het lastiger wordt om impulsief geld uit te geven aan iets waar je spijt van krijgt. “Zet het automatisch op een spaarrekening zodra je het geld ontvangt. Zorg ervoor dat de spaarrekening verborgen is in uw online app. Het is tegenwoordig gemakkelijker om geld terug te krijgen, maar elk klein obstakel dat je voor jezelf opwerpt, maakt het minder waarschijnlijk dat je geld uitgeeft”, zei Cramwinckel. “Je bouwt een moment van reflectie voor jezelf in.”
