Hoe denk je na over de verre toekomst?

De entree van Overmorgen, een brainstorm over de verre toekomst, is indrukwekkend. Wie wil zien hoe 25 creatieven op evenementenlocatie De Loods in Groningen met dit onderwerp bezig zijn, moet eerst beschermende kleding dragen.

Terug naar de toekomst

Alle bezoekers zijn in één opgenomen hazmat-pak , een beschermend pak tegen chemicaliën, gehesen. Rook dan krullen onder de roldeur vandaan. Eenmaal binnen is er een video. In de hoekige stijl van games uit de jaren tachtig. “Je kunt naar de creatieven kijken”, zegt een gids in een witte laboratoriumjas. ‘Maar raak ze niet aan. Dan ontploffen ze.”

Zelfs als bezoeker voel je je meteen op je gemak. Afbeeldingen uit films als Terug naar de toekomst, Blade Runner En Jurassic Park zichzelf opleggen. En dat is precies de bedoeling van Friso Visser van Brain Fuel en Koen Haringa van Mooidingenmakers, beiden uit Leeuwarden. De deelnemers moeten in de juiste groove komen. Visser: “Wat wij hier doen is eigenlijk hetzelfde sciencefiction Dat willen wij overbrengen. Ik noemde het een plek tussen tijd en ruimte. En ik denk dat dat goed is gelukt.”

Meer inschrijvingen dan plaatsen

Visser en Haringa verzamelden 25 creatievelingen die meedachten over vraagstukken van drie grote organisaties: het UMCG-ziekenhuis, het Wereld Natuur Fonds en het Internationale Leger des Heils. Hoe zal hun toekomst er over honderd jaar uitzien? En wat betekent dat voor wat ze al moeten doen?

De 25 worden betaald voor hun denken. Er moest gesolliciteerd worden op een functie binnen de brainstormsessie. Het aantal inschrijvingen overtrof hun verwachtingen. “Binnen twee dagen hadden we vijftig mensen die mee wilden doen”, vertelt Haringa. “Toen hebben we het ook gesloten. Maar dat was heel luxe. Zo konden we een goede mix voor het evenement creëren met aan elke tafel verschillende soorten mensen.”

Impact op zeven generaties na jou

Maar hoe denk je dan over de verre toekomst? Om te helpen vloog Overtomorrow virtuele trendwatcher Talisa Ong van de Forward Club in. Met haar bedrijf helpt ze ondernemers scenario’s voor de toekomst te creëren. Ze deelde drie concepten om effectief na te denken over de toekomst.

Het eerste concept is dat van het voorouderlijk denken, afkomstig van de inheemse stammen van Noord-Amerika. “Ze zeggen dat je als persoon zeven generaties na jou invloed kunt hebben”, legt Ong uit. “En dat geeft je de verantwoordelijkheid om te kijken naar de impact die je hebt op toekomstige generaties.” Omdat honderd jaar ver weg lijkt, waarschuwde Ong. “Maar mijn negen maanden oude zoon zal waarschijnlijk het jaar 2100 meemaken.” Zeven generaties liggen helemaal niet zo ver uit elkaar. “Dat begint bij de generatie geboren in de jaren twintig en dertig en strekt zich uit tot de generatie die volgt op die van de jongste kinderen van nu.”

Chirurgen bij de Formule 1

Het voorouderdenken geeft richting aan het belang van het nadenken over de toekomst. Hoe je dat concreet kunt doen heeft meer te maken met een tweede concept dat Ong introduceerde: sectoroverschrijdend inspiratie. Wat kun je leren van andere sectoren die iets heel anders doen? Als voorbeeld noemde Ong een groep chirurgen die naar de Formule 1 gingen kijken. “Waarom? Omdat ze konden zien hoe goed een pitcrew samenwerkt. Die kennis hadden ze nog nooit op een conferentie verworven.” Ze deed daarom ook een beroep op kijken buiten je eigen vakgebied. “Anders blijf je in de ‘verbetermodus’ hangen. Als je daarmee stopt, kom je in de ‘verlengingsmodus’.”

Voor degenen die hierdoor behoorlijk overweldigd zijn, was er nog een derde concept: de kegel van toekomst . We moeten de toekomst volgens Ong niet zien als een rechte lijn van A naar B, maar als een omgekeerde kegel. Hoe verder je in de toekomst gaat, hoe groter het aantal mogelijke scenario’s wordt. “Alles is plausibel. Toekomstdenken is niet zeker weten wat er zal gebeuren, maar de constante vraag: wat als? En wat kunnen wij daarmee? En hoe moeten we ermee omgaan?”

Honderd jaar brainstormen

Het vergt een schakelaar in je hersenen die best lastig te maken is. Je moet echt van de gebaande paden afwijken. Visser zag het ook bij de creatieven. “Ze wilden het steeds praktisch en concreet maken. We hebben ze ook twee uur gegeven om daar vanaf te komen. Anders blijf je maar vijf jaar vooruit kijken. En dan zie je dat het werkt.”

Visser en Haringa willen ook ver vooruit kijken. Morgen moet een brainstorm zijn die honderd jaar zal duren. “Op één avond kunnen we al een heel eind komen, maar dat is geen blijvende verandering”, zegt Visser. “Met mijn eigen bedrijf Brain Fuel wil ik het toekomstdenken in alles weerspiegelen. Dat zijn wij ook aan de wereld verplicht. Het voorouderdenken spreekt mij erg aan. Ik geloof hier heel erg in.”

Het is moeilijk te voorspellen of Overmorgen honderd jaar zal duren. Maar op de korte termijn is er meer duidelijkheid. De kans is groot dat het evenement volgend jaar een vervolg krijgt. “Er zijn al twee grote goede doelen die hebben toegezegd volgend jaar mee te doen. Het ziet er heel goed uit.”