[ad_1]
Staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid is ‘behoorlijk chagrijnig’ over zijn eigen belastingverhoging voor frisdranken per 1 januari, die ook geldt voor havermelk. Deze controversiële ‘limonadetaks’ is bedoeld om extra overheidsinkomsten te genereren en tegelijkertijd de consumptie van suiker te ontmoedigen.
Mineraalwater en zuivel zijn vrijgesteld, maar de meeste zuivelvervangers worden behandeld als limonade en zijn dus duurder, ook al bevatten ze geen toegevoegde suiker. De reden hiervoor is dat er voor deze relatief nieuwe productgroep geen categorie in het belastingstelsel bestaat.
Van Ooijen heeft dit besluit eerder verdedigd, maar geeft nu toe dat dit ‘eigenlijk een onbedoeld, ongewenst en zelfs onlogisch effect’ is. Toch wil hij de belastingverhoging door laten gaan, waardoor zowel cola met veel suiker als havermelk zonder suiker per 1 januari 17 cent per liter duurder wordt.
Alternatieven voor zuivel
Deze dinsdag biedt de 22-jarige studente Misty Mason haar een aanbieding aan verzoekschrift ‘Stop de limonadebelasting op alternatieven voor melk’ aan de Tweede Kamer. Later deze week zal er over belastingen worden gedebatteerd en gestemd. Die petitie had zondag bijna 40.000 handtekeningen.
Het aantal handtekeningen nam snel toe nadat havermelkbedrijf Oatly er campagne voor begon te voeren. Zo heeft het bedrijf in Amsterdam twee billboards laten plaatsen met een afbeelding van een pakje haverdrank en de tekst: “Dit is geen limonade, de overheid zegt van wel”, met een QR-code bij de petitie.
De ‘consumentenbelasting’ op onder meer frisdrank bedraagt momenteel 9 cent per liter. Vanaf 1 januari wordt dit verhoogd naar 26 cent. Zuivel is volgens Van Ooijen vrijgesteld van deze belasting, omdat het Voedingscentrum de consumptie ervan aanbeveelt in de Schijf van Vijf. Van de alternatieven voor zuivel zijn ook alleen sojadranken met toegevoegde voedingsstoffen vrijgesteld van de belasting, omdat deze ook in de Schijf van Vijf vallen.
Het kabinet werkt zijn eigen doelstellingen tegen
Vooral het Voedingscentrum is kritisch over de belastingverhoging voor de meeste plantaardige dranken. Zij is van mening dat deze belasting alleen zou moeten gelden voor dranken die veel suiker bevatten.
Wel is het zo dat alternatieven voor haverdranken en amandeldranken vaak minder voedingsstoffen bevatten dan zuivel en daarom niet altijd in de Schijf van Vijf zijn opgenomen. Tegelijkertijd zijn deze dranken vaak verrijkt met voedingsstoffen en zijn er ook haver- en erwtendranken te koop die inderdaad voldoen aan de criteria van de Schijf van Vijf.
Ook deze producten worden binnenkort belast met 17 cent extra. Bijkomend punt van kritiek is dat de overheid wil dat Nederlanders minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten eten en drinken, en met deze belasting haar eigen doelstelling tegenwerkt.
‘Slimme’ suikerbelasting
Staatssecretaris Van Ooijen zegt dat het niet mogelijk is om voor zuivelalternatieven een aparte categorie in het leven te roepen, en dat deze daarom niet kunnen worden vrijgesteld van de belastingverhoging. De Partij voor de Dieren denkt dat dit mogelijk is en heeft een wijziging op het belastingplan ingediend. “Dit betekent dat ook dranken die voor minimaal twee procent uit ingrediënten zoals noten, haver of peulvruchten bestaan, moeten worden vrijgesteld”, zegt Kamerlid Eva van Esch. De Tweede Kamer zal hierover deze week stemmen.
Ook gezondheidswetenschapper Maartje Poelman van Wageningen University & Research is kritisch. “Als de overheid zich wil richten op de eiwittransitie, is het niet slim om plantaardige zuivelalternatieven duurder te maken. Ik denk dat hiermee bij de ontwikkeling van de wetgeving simpelweg geen rekening is gehouden.”
Ze vindt het opmerkelijk dat het gelukt is om mineraalwater in flessen vrij te stellen van de belasting, omdat kraanwater in Nederland veilig is om te drinken. “Als de overheid belastingen wil gebruiken om de suikerconsumptie te ontmoedigen, kan ze beter een echte suikerbelasting invoeren. Bijvoorbeeld een systeem dat producten geleidelijk belast op basis van de hoeveelheid suiker die ze bevatten, zoals in Groot-Brittannië.”
Van Ooijen zegt dat het kabinet werkt aan zo’n ‘slimme suikerbelasting’. “Dit zou in ieder geval tot gevolg moeten hebben dat havermelk zonder suiker in een andere belastingcategorie valt dan cola met veel suiker.” Tegelijkertijd erkent hij dat dit niet van de ene op de andere dag kan gebeuren, en dat de extra suikerbelasting in principe niets verandert aan de belastingverhoging van 17 cent op havermelk.
Lees ook:
Stop met muggenziften over chocolademelk en haverdrankjes
Is havermelklimonade? Het kabinet denkt van wel. Is melklimonade? Nee, dat niet nog een keer. Dit lijkt een vreemde discussie, maar de vraag is inderdaad belangrijk omdat de verbruiksbelasting op ‘limonade’ in 2024 gaat stijgen.
[ad_2]
