Ze is een populaire en charismatische figuur die al jaren opkomt voor de Duitse arbeidersklasse. Maar het land is ook controversieel – ook binnen de eigen gelederen – vanwege zijn anti-EU- en anti-migratiestandpunten. Volgens verschillende Duitse media maakte de ervaren politica Sahra Wagenknecht (54) van Die Linke maandag bekend een eigen partij te beginnen. Dat is geen grote verrassing: Wagenknecht ligt al een tijdje overhoop met het bestuur van de partij, geworteld in de voormalige DDR, over de politieke koers.
Wagenknecht, voormalig fractieleider in de Bondsdag, behoort tot de antikapitalistische linkervleugel binnen Die Linke. Ze pleit al tientallen jaren voor een grote overheid en is een uitgesproken tegenstander van privatisering van sectoren (gezondheidszorg, onderwijs, huisvesting) die in basisbehoeften voorzien. Wagenknecht redeneert vooral vanuit het praktisch opgeleide, laagbetaalde en daardoor kwetsbare deel van de Duitse bevolking.
Zelfgenoegzaam links
Daarmee verzet ze zich nadrukkelijk tegen de ontwikkeling die volgens haar de linkse politiek – in Duitsland en daarbuiten – heeft doorgemaakt. In haar boek Die Selbst-gerechten (‘de zelfgenoegzame’) uit 2021 bekritiseert ze de links-liberale focus op thema’s als diversiteit en klimaat. “Links staat niet langer voor de zaak van de kansarmen, maar voor de zaak van de academisch bevoorrechten”, zei ze destijds in een interview. De Groene Amsterdammer. “Binnen mijn partij hebben prominente politici zich ook geprofileerd op moderne, links-liberale thema’s in plaats van op breed gedragen vragen over sociale rechtvaardigheid.”
De afgelopen jaren kwam de toch al uitgesproken Wagenknecht steeds vaker in opstand tegen haar eigen partij. Zo pleitte ze vorig jaar in het Duitse parlement voor het beëindigen van de sancties tegen Rusland en organiseerde ze een ‘vredesdemonstratie’ waar ook extreemrechts zich bij aansloot. Haar anti-EU- en anti-migratiestandpunten zorgen ook voortdurend voor verdeeldheid binnen Die Linke. Het bestuur probeerde haar eerder dit jaar zelfs te ontslaan, maar dat mislukte.
Een voorbeeld van de controverse rond Wagenknecht is dat zij de Groenen vorig jaar ‘de gevaarlijkste partij in het parlement’ noemde. Dietmar Bartsch, de linkse fractieleider, weerlegde dit onmiddellijk. “De gevaarlijkste partij in de Bondsdag is en blijft de AfD.” Het is juist deze radicaal-rechtse partij die nu een beroep doet op de relatief arme, praktisch opgeleide kiezer die volgens Wagenknecht ‘links’ heeft vervreemd. Terwijl ze met haar cultureel conservatieve standpunten en migratiekritiek dezelfde kiezersgroep aanspreekt.
Europese verkiezingen
Met haar nieuwe partij zou Wagenknecht volgend jaar mee kunnen doen aan de Europese verkiezingen. Sommige deelstaatverkiezingen in 2024 zullen waarschijnlijk te vroeg komen: de drempel voor verkiezingsdeelname verschilt per federaal land. In Brandenburg kan dit met een ‘vereniging’. In Saksen en Thüringen mogen alleen ‘partijen’ meedoen, en het oprichten van een partij kost meer tijd en moeite. Vooral in dit soort Oost-Duitse staten, waar zowel Die Linke als de AfD veel steun hebben, kan Wagenknecht voor grote verschuivingen zorgen.
Toch zijn verkiezingen niet eens nodig om het politieke landschap op te schudden. Die Linke heeft nu 39 van de 736 zetels in de Bondsdag, en het is waarschijnlijk dat enkele parlementariërs zich bij Wagenknecht zullen aansluiten. Als Die Linke minder dan 37 zetels over heeft, is het officieel geen ‘fractie’ meer in het parlement, maar een ‘groep’. Dit zou de oppositiepartij onder meer minder geld en spreektijd opleveren.
Lees ook:
Sahra Wagenknecht: linkse lieveling van de talkshows die flirt met radicaalrechts
De Duitse radicaal-linkse partij Die Linke probeert Sahra Wagenknecht uit te zetten vanwege opvattingen die niet stroken met de partijlijn. Zo pleit zij voor het beperken van het aantal vluchtelingen en zet zij vraagtekens bij coronavaccinaties.
