Op een boerderij in Wânswert is al vier jaar 3.000 kuub mest vervuild met amfetamine. Boer Gerrit Zwerver moet het nu echt weghalen. “Dat kan ik me gewoon niet veroorloven.”
De veehouder uit Hindeloopen hoopte afgelopen december dat de rechter er een einde aan zou maken: een boete van in totaal 450.000 euro. Deze kreeg hij opgelegd van de gemeente Noardeast-Fryslân als hij de met amfetamine en methamfetamine verontreinigde mest niet uit de mestkelders van zijn voormalige boerderij in Wânswert verwijderde. De stoffen zijn componenten van harddrugs.
Op 13 februari 2020 werd op de boerderij een drugslaboratorium ontdekt. Zwerver (65) woonde er zelf niet. De boerderij was een beleggingsobject, zegt hij. “Het is een prachtige boerderij op een prachtige plek, die ik verhuurd heb. Ongeveer drie huurders hebben zich aangemeld. Ik heb er één uitgekozen. Het leek allemaal goed te gaan.”
Explosiegevaar
Dat was het niet. In februari 2020 rolde de politie een drugslab in Wânswert op. Uiterst gevaarlijk voor de gezondheid en ook vanwege explosiegevaar, zei de officier van justitie later. Er verschenen twee mannen voor de rechter, van wie er één eveneens werd veroordeeld voor zijn rol in Wânswert.
Zwerver zegt niets van het laboratorium af te weten en daarvoor niet naar de rechter te hoeven stappen. Hij woonde zelf in Hindeloopen en zou de boerderij nooit hebben bezocht.
Uit onderzoek van de gemeente bleek dat de stoffen in de mest zaten. Iets waar hij het zelf niet mee eens is. Hij haalde echter al 120 kuub uit één van de drie mestboxen toen hij het bedrijf verkocht. “Dat kostte 40.000 euro.”
Zwerver moet nu ook de resterende 3.000 kuub afvoeren uit de gemeente Noardeast-Fryslân. Als dat niet gebeurt, kost het hem 450.000 euro. Zijn verzet hiertegen bij de bestuursrechter Raad van State bleek tevergeefs. De gemeente werd deze week door de rechter in het gelijk gesteld.
600.000 euro
De Raad van State acht het aannemelijk dat de mest inderdaad amfetamine en methamfetamine bevat. Dat de man niets van het laboratorium afwist, betekent niet dat hij het niet hoeft op te ruimen.
Volgens de rechter wist hij dat de pachter het perceel niet voor agrarische activiteiten wilde gebruiken. Hij controleerde niet waar het werd gebruikt. ‘Terwijl het algemeen bekend is dat relatief geïsoleerde boerderijen zoals die op het perceel regelmatig worden gebruikt voor de productie van medicijnen.’ “Normaal gesproken controleer je misschien eens in de zes maanden. Hij was er maar acht weken.”
Het opruimen van de rest kost volgens Zwerver 600.000 euro. “Dat kan ik me gewoon niet veroorloven. Ik ben het niet eens met de stelling, maar je kunt er niets aan doen. Het is het hoogste lichaam.”
De bestuursrechter acht het aannemelijk dat de amfetamine en methamfetamine later in de mest terecht zijn gekomen. Maar Zwerver vraagt zich af of de stoffen – als ze al aanwezig zijn – misschien tijdens de gisting zijn ontstaan.
Co-mestvergisters
Vorig jaar ontdekten overheden amfetamine in het digestaat bij 23 van de 34 co-mestvergisters in Noord-Nederland. Onderzoekers vermoeden dat de amfetamine-achtige stoffen ontstaan tijdens het fermentatieproces. Het digestaat mocht tijdelijk niet verspreid worden, maar die maatregel werd afgelopen februari afgelast.
Wat Zwerver zelf het liefst zou willen? “Je laat het daar liggen en gooit er beton overheen. Of je gooit het gewoon over het land.”
Als hij moet betalen, denkt hij dat zijn bedrijf, dat verantwoordelijk is, failliet zal gaan. Dat manegebedrijf wordt formeel benaderd door de gemeente. Het bedrijf voert momenteel geen activiteiten meer uit en het is onwaarschijnlijk dat zijn landbouwactiviteiten hierdoor zullen worden beïnvloed. “Maar een faillissement heeft voor mij geen zin, daar werk ik niet voor.”
