Zo wordt volgens Van Zutphen een aanpak waarmee al veel ervaring is opgedaan, niet hergebruikt in andere hersteltrajecten. Ook wordt de opgedane kennis nauwelijks geraadpleegd.
In het rapport van de ombudsman, dat dinsdag wordt gepubliceerd, wordt gekeken hoe overheidsinstanties in herstelprocessen rekening houden met de behoeften van slachtoffers. Dat gebeurt in ieder geval te weinig, aldus Van Zutphen, die voor het onderzoek met overheidsinstanties en onafhankelijke deskundigen sprak.
Behoeften van slachtoffers
Zo wordt aan slachtoffers vrijwel nooit gevraagd wat zij nodig hebben voorafgaand aan een hersteltraject. Vaak wordt dit ‘van bovenaf’ bepaald. Ook tijdens het proces zelf blijven te weinig overheidsinstanties in contact met slachtoffers om te achterhalen hoe zij de hersteloperatie ervaren, zegt de ombudsman.
Ook vindt de ombudsman het vervelend dat de overheid in dergelijke processen te bureaucratisch opereert. Overheidsorganisaties besteden veel tijd en aandacht aan verantwoording en monitoring. Terwijl slachtoffers volgens de ombudsman behoefte hebben aan een eenvoudig en snel proces.
Dat de behoeften van slachtoffers onvoldoende centraal staan en dat de overheid niet leert van eerdere hersteltrajecten noemt Van Zutphen desastreus voor het toch al ‘wankele vertrouwen’ in de overheid. ‘De ombudsman ziet dat sommige burgers in herstelprocessen nog meer schade oplopen dan ze al waren, omdat het herstelproces op allerlei manieren tekortschiet. Dan volgt ramp op ramp.’
Hersteloperaties
Voor het rapport heeft de ombudsman naast hersteloperaties voor de uitkeringsaffaire en de aardbevingsschade gekeken naar die van de vuurwerkramp in Enschede, de overstroming in Limburg, Dutchbat III, de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, Chroom-6 in Defensie, de regeling met een persoonsgebonden budget, de uitkeringsregeling Achteraf betalen en Q-koorts.
Ook de Nationale Ombudsman is kritisch op zijn eigen handelen. Ook in vijf van de tien projecten speelde hij een rol, of doet dat nog steeds. Wat hij vooral zou willen is dat slachtoffers voortaan vooraf besproken worden over hun behoeften en dat deze gesprekken dan een centrale rol spelen. ‘En voer niet slechts één gesprek, maar blijf dat gedurende het hele traject doen.’ De opgedane kennis moet voortaan ook gedeeld worden.
