Drugssmokkel in kleine havens: ‘Als ze met een bamboehengel staan te vissen naar zeebaars, dan weet je het wel’

Zeven mannen uit Albanië stonden met duikuitrusting bij de Kaloot. Dat is het strand bij de kerncentrale in het Zeeuwse Borsele, midden in het Zeeuwse havengebied. Een tripje vanuit het verre achterland van Europa om recreatief te duiken bij de Kaloot – waar geen duikers, maar kitesurfers komen? De havengebiedagenten vonden het een vreemd verhaal en hadden hun vermoedens. Deze bleken later na onderzoek te kloppen. De mannen waren van plan onderwaterscooters en hun duikuitrusting te gebruiken om een ​​lading cocaïne onder een schip in de haven vandaan te halen.

Die officieren waren collega’s van Eric Nagelkerke en Jan Hoekman. Zij geven leiding aan de Zeehavenpolitie Zeeland-West-Brabant, die afgelopen zomer van start ging, naar eigen zeggen op hun hoofdkwartier in de haven van Vlissingen. Het was al in december dat de Albanese duikers werden opgepakt. Zij hebben gevangenisstraffen gekregen. Met dit nieuwe, bijzondere team hopen Nagelkerke en Hoekman nog veel meer drugscriminelen voor het gerecht te brengen.

Lange tijd dacht de politie Zeeland-West-Brabant het wel te kunnen redden met enkele wijkagenten in elke haven: Vlissingen, Borsele, Terneuzen en Moerdijk. De haven van Rotterdam, daar waren de problemen, daar werd veel cocaïne gevonden, gesmokkeld vanuit Zuid-Amerika. Rotterdam beschikt al jaren over een eigen Zeehavenpolitie.

Deze havenpolitie in Zeeland moet de drugscriminaliteit in de havens van Vlissingen, Borsele, Terneuzen en Moerdijk bestrijden.

“Maar de wereld ziet er nu heel anders uit”, zegt Nagelkerke, in een grijze vergaderruimte die uitkijkt op het spoor dat langs het havengebied loopt. Hoekman zit schuin tegenover hem. Nederland en België zijn nu de spil van de mondiale cocaïnehandel. En daarvoor vinden criminelen ook de Zeeuwse en Brabantse havens interessant, vooral die van Vlissingen. In 2020 zal een rapport van onderzoeksinstituut TNO dat zij misbruik maakten van de ‘kwetsbaarheden’ in die havens, zoals gebrek aan toezicht en corrupte havenmedewerkers.

In de havens van Rotterdam, Vlissingen en Antwerpen werd vorig jaar in totaal ruim 162.000 kilo cocaïne onderschept. Dat is bijna vijf keer zoveel als in 2015. Het aandeel van de Rotterdamse haven was een stuk groter dan dat van de haven van Vlissingen: ruim 46.000 kilo versus ruim 4.000 kilo. Maar in de eerste helft van dit jaar het verschil was al kleiner. In Rotterdam werd ongeveer 25.000 kilo aangetroffen en in Vlissingen 4.500 kilo. “Dat is een behoorlijk groot aantal voor zo’n kleine haven”, zegt Chris Mels, adjunct-directeur douane. Omroep Zeeland. Nagelkerke vertelt dat er via Vlissingen al bijna 13.000 kilo is binnengekomen, inclusief de coke die buiten de haven is aangetroffen.

De Zeehavenpolitie Zeeland-West-Brabant wordt gefinancierd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid en bestaat uit ongeveer 25 mensen die nauw samenwerken met de Zeehavenpolitie Rotterdam. “Naast de oren en ogen in de haven, de blauwe agenten, hebben we nu ook een inlichtingenteam en een onderzoeksteam voor de havens”, zegt Nagelkerke. Hierdoor kan de politie (intensiever) onderzoek doen. Op deze manier hoopt ze netwerken van drugscriminelen te ontwrichten door belangrijke schakels te laten vervolgen. Nagelkerke en Hoekman benadrukken dat ze nog steeds naarstig op zoek zijn naar meer ‘blauwe’ agenten voor de havens, naar nog meer ‘oren en ogen’.

Ook wil de Zeehavenpolitie bedrijven in de havens weerbaarder maken tegen drugscriminaliteit. Omdat deze bedrijven worden gebruikt voor cocaïnesmokkel, meestal zonder hun medeweten. Zo komen er veel bananen in Vlissingen aan. Tussen het fruit worden regelmatig pakjes cola aangetroffen. Hoekman: “Wij geven bedrijven advies en als een bedrijf betrokken is bij een politieonderzoek, geven we het vervolgens verbeterpunten.”

De Zeehavenpolitie houdt zich volgens Hoekman met meer zaken bezig dan alleen drugssmokkel, zoals milieucriminaliteit, illegale migratie, arbeidsuitbuiting en ladingdiefstal. Maar er wordt veel aandacht besteed aan drugssmokkel.

Lees ook
Nederland is het knooppunt van de mondiale cocaïnehandel. Hoe Colombiaanse drugs via Rotterdam Europa bereiken

Bekende smokkeltrucs

De agenten stapten in hun politieauto en reden door het havengebied van Vlissingen. Langs enorme onderdelen voor windturbines, langs gestapelde containers met allerlei merknamen erop, langs een terrein met duizenden auto’s die naar Groot-Brittannië moeten. Langs het terrein lopen hoogspanningsmasten, windmolens en een spoorlijn. Er is veel bedrijvigheid: schepen worden gelost, vrachtwagens worden geladen, er zijn mensen met lijsten, er zijn mensen die bepalen of een poort opengaat of dicht blijft, of een container wordt gecontroleerd of niet.

Het is aan de Zeehavenpolitie, de douane en de Koninklijke Marechaussee om onregelmatigheden in deze georganiseerde wildernis te ontdekken. ‘Gelukkig’ zijn er een aantal manieren bekend waarop cocaïne Nederland binnengesmokkeld wordt. Maar er komen ook voortdurend nieuwe manieren bij. “Dit zijn allemaal koelcontainers.” Vanuit de auto wijst Hoekman naar gestapelde witte containers met daarin bananen. “Als je goed kijkt, zie je aan de zijkant twee luiken.” In elke container zijn namelijk twee luiken te zien, net boven de koelsystemen. Nagelkerke: “Ingenieurs kunnen makkelijk bij de koelmotoren als er iets kapot is.” Criminelen stoppen er graag cocaïne in, zeggen de agenten. Maar vaak stoppen ze de medicijnen gewoon tussen de bananen.

Vorig jaar werd in de haven van Vlissingen ruim 4.000 kilo cocaïne onderschept, in de eerste helft van dit jaar 4.500 kilo.

De cocaïne in de containers wordt afgevoerd door ‘extractors’, vaak Rotterdamse jongens, soms al vanaf veertien jaar. Ze betreden stiekem het havengebied, klimmen in de containers en brengen de cocaïne naar hun klant. Ook komt het voor dat criminelen wachten tot de containers op een vrachtwagen zijn geladen en de cocaïne er later weer uithalen.

Wat er ook gebeurt: de pakjes coke worden vanaf een vrachtschip in het water gegooid – met zwemvesten eraan vast zodat ze blijven drijven. Een boot pikt snel de lading drugs op. Of de coke wordt onder een schip vandaan gehaald, zoals de Albanezen van plan waren. Je hebt ook corrupte havenmedewerkers die met een lege sporttas naar hun werk komen en deze vervolgens vullen met cocaïne.

Verdachte situaties

De ‘blauwe’ agenten van de Zeehavenpolitie moet je zien als wijkagenten in een bijzondere wijk, zegt Nagelkerke. “Ze pakken de auto, gaan het havengebied in, praten met havenmedewerkers en beveiligers. Er wonen geen bewoners in de haven, maar je hebt wel mensen die hier dagelijks veel zien en bijzondere dingen kunnen opmerken. Die contacten zijn voor ons heel belangrijk.”

Ook controleren de agenten voertuigen en zijn alert op verdachte situaties en cijfers. “En als de douane een partij cocaïne heeft aangetroffen, helpen wij uiteraard direct. Dan kijken we om ons heen, want de aanvallers kunnen in de buurt zijn.”

“Laatst stonden er mannen bij de poort die zeiden dat ze iets kwamen repareren op een schip”, vertelt Hoekman. “Ze hebben hun best gedaan om het meest plausibele verhaal te verkopen dat mogelijk op de site mocht komen. De beveiligers merkten dit op en meldden dit aan ons. Collega’s in het blauw gingen erheen en dachten al snel: hé, dit klopt niet. De mannen hadden geen goed verhaal, de agenten zagen in het politiesysteem dat ze al iets achter de hand hadden. Het rook er niet lekker, dus onze collega’s hebben hen gearresteerd.” Nagelkerke: “De rechercheurs gaan dan verder met die verdachte aan de slag en voeren het hele onderzoek uit.”

Het team Zeehavenpolitie heeft al een aantal successen geboekt. Zo leidde een politieonderzoek tot één magazijn in Moerdijk vol gestolen goederen. Eén geworden havenmedewerker uit Borsele gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij cocaïnesmokkel. En werd vier vermoedelijke daders gearresteerd in de haven van Vlissingen.

Hoekman: “Je probeert altijd een beeld te creëren en dat beeld moet kloppen. Als het niet klopt, dan is dat een ding. Als mensen bij de Kaloot staan ​​met een bamboe hengel om op zeebaars te vissen…’

Nagelkerke: “Ja! En op sportschoenen!”

“Dan weet je het al: we hebben een prijs.”

Lees ook
De meeste cocaïne komt al jaren via Ecuador naar Nederland: de haven daar is niet eens omheind