Jongvolwassenen maken relatief vaak kleine, impulsieve uitgaven om zichzelf te verwennen. Maar ze hebben er ook vaker spijt van.
Na een goede studiedag beloont studente Maud Stamsnijder (18) zichzelf met een lekker broodje of een dure koffie, die ze haalt in de kantine van de Haagse Hogeschool of op het station. “En ik houd heel erg van zalm, dus als ik al lang werk, wil ik ook graag zalm.”
Beloon jezelf door kleine uitgaven te doen. In Amerika en het Verenigd Koninkrijk is er een term voor: behandel cultuur, cultuur behandelen. SNS kent dit fenomeen inmiddels ook in Nederland laat het onderzoeken. In september van dit jaar interviewde marktonderzoeksbureau PanelWizard ruim duizend Nederlanders boven de 18 jaar, met een spreiding in leeftijd, woonplaats, geslacht en opleidingsniveau.
Van alle respondenten had 72 procent zichzelf een week eerder op iets kleins getrakteerd. Onder jongvolwassenen – tussen de 18 en 35 jaar – ligt het percentage hoger, op 78 procent. Maar onder diezelfde jongeren heeft vier op de tien spijt van dit soort kleine uitgaven, terwijl dat bij een kwart van de 36-plussers het geval is. En bijna één op de drie vindt dat dit uit de hand loopt, meldt de bank.
130 euro per maand
Stamsnijder geeft er zo’n 130 euro per maand aan uit, vertelt ze. Geld dat ze ook kon sparen. “Als ik stop met het drinken van al die koffies, houd ik aan het einde van het jaar een mooi bedrag over, waarmee ik op vakantie kan gaan. Maar bij die koffies denk ik altijd dat het wel mee zal vallen, omdat de hoeveelheden zulke lage bedragen zijn. En eten is iets tijdelijks, niet iets dat je voor langere tijd hebt, dus je wordt er niet meer mee geconfronteerd.”
En ze geniet er echt van. “Het is ook een rustmoment in je dag. Omdat je op jezelf woont, zegt niemand tegen je: goed gedaan, goed bestudeerd”, legt ze uit. En goedkopere koffie of een goedkoper broodje? “Ik zou er geld op kunnen besparen, maar dan valt de beloning een beetje weg.”
Ze denkt dat het misschien eerder is begonnen. “Dan had ik zakgeld en kon ik altijd dingen kopen die ik gewoon leuk vond. Ik geloof niet dat ik dat ooit helemaal heb begrepen.” Maar ze ziet het ook bij haar vader, die regelmatig buiten koffie en een gebakje haalt. “Dan zegt mijn moeder: je begint op papa te lijken.”
Verwennen, verwennen, opvrolijken
Het lukt haar niet om haar uitgaven terug te dringen, ook al denkt ze goed met geld om te kunnen gaan. Niet voor niets geeft zij als bijbaan zo’n vier uur per week financiële voorlichting op middelbare scholen en mbo-scholen. Sinds kort is ze ook lid van een adviesorgaan bij SNS, waar zij en anderen de stem van jongvolwassenen vertegenwoordigen. Zij is daar niet werkzaam.
Volgens Florien Cramwinckel, psycholoog bij SNS, zijn er verschillende verklaringen waarom mensen dit soort kleine uitgaven doen. “De grote jongen zegt: ik wilde mezelf verwennen of verwennen. Een deel van mij zegt: ik heb er niet echt over nagedacht of ik wilde mezelf opvrolijken.”
Jongeren hebben hier meer last van omdat ze minder goed kunnen overzien en omdat jongeren over het algemeen impulsiever zijn dan ouderen, legt Cramwinckel uit. Jongeren verdienen doorgaans ook minder. Maar bij iedereen, jong en oud, werken onze hersenen zo dat we meer bezig zijn met nu dan met later. “Dus als je nu langs een koffiezaak loopt, denk je niet per se aan de lange termijn.”
Ongeplande uitgaven
Stamsnijder herkent dat. “Ik denk niet een paar dagen van tevoren: ik ga koffie kopen op het station. Maar het gebeurt vaak als ik het station binnenloop. Ik heb soms een fase met schoonmaakmiddelen. Dan wil ik heel graag dat de nieuwe eucalyptus bleek is. En dan heb ik gestudeerd en zie ik het voor 2 euro en denk ik: nu kan het.”
Cramwinckel heeft een tip voor wie hiermee aan de slag wil. “Het helpt om inzicht te krijgen in hoe vaak je dit soort uitgaven doet, door een aparte pot te maken waaruit je koffie of broodjes kunt kopen. Als je dit vanaf je huidige betaalrekening doet, heb je pas door hoeveel geld je eraan uitgeeft, totdat je aan het eind van de maand teleurgesteld bent over hoeveel geld je al hebt uitgegeven.”
Stamsnijder kwam daardoor nooit in financiële problemen. “Dat komt ook omdat ik al mijn vaste kosten (huur en telefoonabonnement) laat afschrijven op de dag dat ik mijn geld ontvang. De rest is eigenlijk voor voedsel. En aan het begin van de maand geef ik vaak meer uit aan koffie dan aan het eind van de maand, waardoor ik soms geen geld meer heb en alleen maar pestopasta eet.”
Gun jezelf wat anticipatie
Volgens psycholoog Cramwinckel is het bewezen dat mensen vaak geld uitgeven aan dingen die voor hen niet per se nuttig zijn Vrolijk van worden. “Geluksmomenten liggen veel meer in ervaringen, in het delen van dingen met anderen.” Dus in plaats van vijf keer per week koffie voor jezelf te halen, waardoor je er minder van geniet omdat het normaal wordt, kun je beter één keer per week een vriend(in) trakteren op koffie en dan bijkletsen. “Dat levert veel meer plezier op, dat beseffen we te weinig”, zegt de psycholoog.
En als je ergens zin in hebt, koop het dan niet meteen, besluit ze. “Geef jezelf de tijd om te anticiperen. Plan het voor overmorgen en dan samen met een vriendin. Als u kleine uitgaven doet om uzelf te belonen, Maak er het beste van.”
Lees ook:
Wil je een virtueel gokpaleis starten? De kaarten op de online casinomarkt zijn al uitgedeeld
Vooral barrières weerhouden Nederlandse ondernemers ervan een online gokbedrijf te starten. Buitenlandse bedrijven hebben de markt al verdeeld.
