Voor serieuze horror tijdens Halloween heb je geen spookhuis nodig. Op het Imagine Film Festival in Amsterdam is één salontafel genoeg om mijn favoriete ‘jump scare’ te ervaren.
Begin november 2017 ontplofte een Ikea rookglasplaat, type Malm, in mijn woonkamer. Het was een explosie die even abrupt als formidabel was, waarbij het glas door de kamer versplinterde. Gelukkig sliepen de kinderen al. Wendy van de klantenservice legde mij achteraf uit dat Ikea niet de schuldige was. Als ik de handleiding had gelezen, had ik geweten dat hun gehard glas kan exploderen. Een kras, een bult – boem! Als gebaar van goede wil was ze bereid 14,95 euro over te maken.
De glazen bom van Ikea lag op het dressoir van Malm, waardoor in de loop der jaren acht peuters verpletterd werden, las ik later. In de VS kostte dit de meubelgigant $ 46 miljoen schade. Malm moet de inspiratiebron zijn voor de pikzwarte Spaanse horrorfarce De koffietafel (‘La mesita del comedor’). Een echtpaar met een baby kibbelt over een afschuwelijke Zweedse salontafel. De man wil hem, de vrouw lacht om zijn slechte smaak. Maar kan hij verdomde beslissingen nemen? Thuis volgt een explosie met dramatische gevolgen, die de man ad absurdum probeert te verbergen. Zelden werd de nood van een jonge vader zo hyperbolisch en claustrofobisch weergegeven.
Ikea en horror: dat is geen onlogische combinatie op het Imagine Film Festival. De komende tien dagen vieren ze bizarre, exotische en artistiek verantwoorde genrefilms die je nergens anders ziet. Een opvallend aantal uit Spanje dit jaar; zie ook de griezelige kerstfilm Jij bent mij niet (‘Tú no eres yo’), waarin Aitana, eenmaal abrupt vertrokken, besluit met Kerstmis een verrassingsbezoek te brengen aan haar ouders, met haar nieuwe vriendin en baby. De ontvangst is koel: Nadja, een Roemeense dakloze, heeft haar plaats als dochter ingenomen. Omdat haar broer Saúl, die aan een spierziekte lijdt, blij is met haar komst, blijft de jaloerse Aitana achter. Maar de griezelige vrienden van haar ouders reageren gretig, bijna hongerig, op haar baby. Het diner is eng, de echte nachtmerrie komt na het dessert.
Wanneer het kwaad op de loer ligt (‘Cuando acecha la maldad’) moet een macaber soort naturalisme hebben. In een afgelegen dorp heeft een demon ene Uriël in een berg vloekend vlees veranderd. Wanneer een ingehuurde exorcist in twee stukken in het bos wordt gevonden, overtreden de paniekerige boeren de regels: ze schieten bijvoorbeeld een bezeten geit dood. Een fatale blunder: je gebruikt nooit vuurwapens tegen demonen. Dat soort regels – iedereen kent ze, behalve de kijker – maken de film zo beklemmend. De demonische modus operandi is onvoorspelbaar en vanzelfsprekend.
Vampieren en zombies
De hippe vampierfilm van dit jaar belooft Humanistische vampier die toestemming zoekt voor zelfmoord over sneeuwvlokvampier Sasha, die alleen bloed zuigt met ‘toestemming’. Maar deze Gen Z-vampier is geen partij voor de zeer antiquarische vampier van de Fransen Le Vourdalak , dat teruggrijpt op het Oost-Europese volksgeloof waarin het de dwalende geest is van een overleden familielid – het aristocratische Dracula-type is een 19e-eeuwse westerse uitvinding. In deze bewerking van een verhaal van Alexei Tolstoj, gefilmd in prachtig krijt en kaarslicht, moet een 18e-eeuwse Franse markies rekenen op de gastvrijheid van een Slavische familie wanneer de pater familias in staat van ontbinding terugkeert van het slagveld. Het is durven acteurs aan poppen te koppelen: dat ziet er vaak gek uit, niet eng. Het werkt hier, vooral in een griezelige scène waarin de markies een bed deelt met de dochter des huizes.
Lees ook
Met Halloween kun je de bioscoop overslaan
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data106911937-096b4a.jpg)
De Fransen bieden een originele variant op het zombiegenre Vincent moet sterven(‘Vincent doit mourir’), over een grafisch ontwerper die herhaaldelijk het slachtoffer wordt van plotselinge waanzin. Oogcontact volstaat: een stagiair valt deze wetenschapper aan met een map, een collega steekt hem neer met een potlood. De mishandelde Vincent ontvlucht de stad en blijkt niet de enige: er is een netwerk van slachtoffers, met een website en safehouses.
