De koning zal niet opnieuw betrokken worden bij de vorming van een nieuw kabinet. Een voorstel van het CDA, de SGP, de ChristenUnie en de BBB slaagde niet.
Onder meer de VVD stemde tegen. Die partij is positief over het idee, maar wil eerst de gevolgen ervan verder onderzoeken, zegt VVD-Kamerlid Ingrid Michon-Derkzen. Zij zal bij de “eerste gelegenheid” vragen om een “uitgebreide analyse” hiervan.
De Kamer was ontevreden over de zogenaamde scoutingfase van de formatie. Dat is de periode van twee weken tussen de verkiezingen en de installatie van de nieuwe parlementsleden. Om geen tijd te verliezen, spreekt een scout met de partijen over hoe zij tegen de verkiezingsuitslag aankijken.
Maar de vorige keer, in 2021, ging dat dramatisch mis. Er kwamen twee scouts omdat D66, als grote winnaar van de verkiezingen, ook iemand wilde benoemen. Bovendien waren de scouts – Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) – beiden nog politiek actief. De gesprekken gingen al snel over de inhoud en de mensen. Zo was er sprake van een ‘positie elders’ voor het ‘moeilijke’ Kamerlid en destijds CDA-lid Pieter Omtzigt. Die aantekening in de aantekeningen van Ollongren, vastgelegd door een ANP-fotograaf, leidde tot een grote vertrouwenscrisis op het Binnenhof.
Hoewel de koning niet terugkeert, heeft de Kamer andere wijzigingen aangenomen om het formatieproces beter te laten verlopen. Een plan van D66 en GroenLinks-PvdA kreeg een meerderheid. Deze partijen willen onder meer dat de grootste partij één persoon als scout aanstelt. Het moet iemand zijn met “afstand tot de dagelijkse politiek” en zijn benoeming moet brede steun krijgen in de Kamer. Ook zal de Kamer duidelijke voorwaarden afspreken voor een informant, bijvoorbeeld zes of acht weken. Na het verstrijken van de termijn vindt er een parlementair debat plaats.
