Hoe het ook zij, in haar poging om deel te nemen aan de mondiale race om groene technologie wil de EU duidelijk op één paard wedden: windenergie. Deze dinsdag presenteerde de Europese Commissie een nieuw actieplan dat de uitrol van windenergie in de EU moet versnellen en de windindustrie een extra impuls moet geven. Als het aan Brussel ligt, zou de windenergiecapaciteit in de EU tegen 2030 meer dan verdubbelen, waardoor het aandeel van de huidige 16 procent van de elektriciteitsproductie zou toenemen naar 34 procent.
“We willen dat windenergie een Europees succesverhaal blijft – zowel vanuit energie- als industrieperspectief”, benadrukte Maros Sefkovic, de Slowaak die onlangs Frans Timmermans opvolgde als Europees commissaris voor de Green Deal, dinsdag. Terwijl Europa achterblijft bij China op het gebied van andere schone industrieën zoals zonnepanelen en batterijen, beschikt het land over een relatief succesvolle windindustrie. Vier van de tien grootste windturbinefabrikanten zijn in Europa gevestigd en bedrijven uit de EU hebben ongeveer 85 procent van de Europese markt in handen.
Onder druk van Chinese subsidies
Die positie staat onder druk. Het mondiale marktaandeel is de afgelopen twee jaar gedaald van 42 naar 35 procent. Bovendien hebben alle Europese windturbinefabrikanten vorig jaar verlies geleden. Bovendien gaat de uitrol van windenergie weliswaar steeds sneller, maar gaat deze nog steeds niet snel genoeg om de klimaatdoelstellingen te halen. Vorig jaar zijn er 16 gigawatt aan windturbines geplaatst, terwijl dit eigenlijk 37 gigawatt had moeten zijn.
Vandaar een actieplan dat zich onder meer richt op het verkorten van vergunningsprocedures door deze te digitaliseren en het bieden van meer Europese steun en financiering aan nationale vergunningverlenende instanties. Lidstaten moeten duidelijker communiceren over hun windplannen en worden aangemoedigd om meer staatssteun toe te kennen om bedrijven te ondersteunen.
Ook wil de Commissie de lidstaten helpen de aanbesteding van windprojecten te verbeteren, zodat projecten sneller kunnen worden afgerond en Europese producenten een eerlijkere kans krijgen. Dit laatste is een reactie op breed gedeelde onvrede onder de Europese windindustrie over de oneerlijke concurrentie die zij zou ervaren vanuit met name China. De productie van windturbines wordt daar sterk ondersteund door overheidssubsidies, waardoor deze producenten goedkoper kunnen opereren op de Europese markt en daarbuiten – volgens de Commissie tot wel 20 procent.
Inclusief de Financiële tijden onlangs gemeld over Brussel is van plan harder op te treden tegen de Chinese windindustrie, bijvoorbeeld door een officieel onderzoek te starten naar mogelijke oneerlijke concurrentie. In september kondigde de Commissie een dergelijk onderzoek voor elektrische auto’s aan.
Windturbines hebben dit punt nog niet bereikt, aldus een EU-functionaris, omdat er nog niet voldoende concrete aanwijzingen zijn. In ieder geval zijn er op de achtergrond ook zorgen over mogelijke Chinese vergeldingsmaatregelen. De Commissie benadrukt echter dat zij ‘de verstoringen van de eerlijke handel nauwlettend in de gaten moet houden’.
Lees ook
Europa doet mee aan groene subsidierace – met ‘aanzienlijke risico’s’
heeft de Commissie dinsdag gepubliceerd ook een rapport waarin zij de effecten van dat pakket van circa 350 miljard euro onderzoekt. Hoewel Brussel het Amerikaanse klimaatplan in principe verwelkomt, blijven er zorgen over de negatieve gevolgen voor Europa. Volgens het rapport zou vooral de ‘enorme schaal’ ‘de inspanningen van de EU om een internationaal concurrerende schone technologiesector te ontwikkelen’ kunnen ondermijnen. Volgens de Commissie is het nog te vroeg om concrete effecten te zien, zoals de verplaatsing van Europese bedrijven of afnemende investeringen. Ze benadrukt echter dat ze “zeer waakzaam” blijft.
