Tv-recensie | Baard, borsthaar, babybuik: zo maak je een reis naar je gender

Hoe zeiden we het ook alweer op de kleuterschool? A, B, C, ik doe niet meer mee. Dat gevoel overviel mij dinsdagavond. Dus dan ben je politicus, je denkt de hele zomer na of je een partij moet beginnen, en zodra je denkt: ‘Ik ga het doen’, zegt Mariëlle Tweebeeke van Nieuws uur klaar om van u te horen hoe en waarom. Hoe neem je de tijd, stel je een lijst met kandidaten samen, en dan kun je bij de top 20 komen Op 1 om ze aan de kijker voor te stellen. Dan stel je uit met je verkiezingsprogramma. Je wacht tot na het eerste verkiezingsdebat – waar je niet aan wilde meedoen, maar toen wel. En toen was het dinsdag, en dan moet ik zeker gaan Khalid en Sophie kijken om hem te horen vertellen wat er staat?

Natuurlijk nog gekeken. Wat mij opviel was dat Pieter Omtzigt niet alleen aan tafel zat. Volgens presentator Khalid was er op de dag zelf “eis” dat er een mannelijk lid van de partij moest worden opgenomen. Wie wilde dat? Over? Of een handige partijstrateeg van NSC? Het was Eddy van Hijum, de man achter het verkiezingsprogramma. “Hij heeft het geschreven”, was de laconieke uitleg van Omtzigt aan tafel. Ja, alsof hij zelf niet wist wat er stond. Dit noem jij ook machtsspel, het maken van een president, mannelijkheid. A, B, C…

Ik stapte over naar NPO 3, waar een groot deel van de avond in het teken stond van hormonen. Even voelde ik mij heel oud, toen moest ik… verstand tot het einde strekken om zonder oordeel mee te kunnen doen aan de nieuwe tijd. Hormonen maken vrouwen, daar heb ik van geleerd De niet-gestelde vragen laten zien. Dat is dus waar het mis gaat. Deze spoedcursus over de menstruatiecyclus gaat consequent door mensen die in hun menstruatie zitten. En dat is, in de woorden van radio-dj Frank van der Lende, “iets heel groots”, want de hormonale cyclus beïnvloedt alles: de partner, de collega’s, het gezin.

Het programma lijkt een beetje op een biologieles van een supercool docententeam, maar is interessant voor mensen met en zonder baarmoeder. Feiten worden gecheckt, misverstanden worden opgehelderd (ja, je kunt plassen met een tampon in) en nog beter: verkeerde informatie wordt gecorrigeerd. Om er één ding uit te pikken: online zijn er heel veel hormooncoaches die (vooral) vrouwen vertellen dat ze zich zo of zo voelen vanwege een “onbalans in hun hormoonhuishouding”. Daar kan men – tegen betaling – achter komen en er kan iets aan gedaan worden – tegen betaling. Maar bestaat er zoiets als een hormonale disbalans? Gynaecoloog Ingrid Pinas zegt dat ze het nog nooit in haar medicijnboeken is tegengekomen. En blijkbaar ook niet in haar spreekkamer.

Testosteronvervangingstherapie

De hormonen maken ook de man. Of niet. Thorn de Vries sprak in de documentaire Hormoon revolutie met vier mensen die niet het gevoel hebben wie ze zijn. Of vice versa. Sharan Bala werd geboren met vrouwelijke en mannelijke geslachtskenmerken. Transvrouw Savannah Wolin staat op de wachtlijst voor een transitie en kan niet wachten tot de borsten op haar lichaam groeien en testosteron plaats maakt voor oestrogeen. Ryan Ramharak identificeert zich als niet-binaire trans. Geen man, want een baarmoeder. Geen vrouw, maar zwanger. Baard, borsthaar, buikje. Hormonen maken deze mensen tot wie ze willen zijn. “Je maakt een reis naar jouw geslacht.”

De buitenstaander in deze rij portretten leek mij Max Moszkowicz. Hij ziet zichzelf als een man-man, maar merkte dat zijn hormoonhuishouding na de geboorte van zijn zoon uit balans raakte. Hij was moe, verdrietig, lusteloos. Hij koos testosteronvervangingstherapie. Hij brengt nu een androgel aan op zijn bovenlichaam en voelt zich weer een man. Ik vraag me af of deze hormonale onbalans in de medicijnboeken staat.