Column | Doodgaan kan je niet oefenen

Boven haar ziekenhuisbed hangt een piepende monitor. De hoek van haar rechtermond hangt naar beneden, ze kan haar rechterarm en been niet bewegen. Druppelen. Een sonde in de neus voor sondevoeding. Praten is niet mogelijk.

Een dag geleden liep ze nog door haar eigen huis. Daar kookte ze, keek tv en las de krant. Ze maakte een wandeling naar buiten en liep langzamer rond dan ooit tevoren; ze was tenslotte negentig. Haar leven was haar eigen leven.

Dat is niet meer. Met kalme berusting kijkt ze naar de vriendelijke verpleegsters die haar wassen en voeden.

Wat er in het ziekenhuis gebeurt, daar is het ziekenhuis voor bedoeld. Na een paar dagen wordt ze beter. Ze kan een beetje rechtop zitten met veel kussens. De hangende mondhoek wordt strakker. Korte zinnen werken nu ook.

“Ik wil dit leven niet.”

Iedereen om haar heen heeft mooiere dingen gehoord. We proberen haar op te vrolijken: Terugkeren naar je eigen huis zit er helaas niet meer in. Maar er zijn hele mooie revalidatieplekken met een prachtige tuin waar je heerlijk in de zon kunt zitten. Toast met kaas. Voeg wat wijn toe.

“Ik wil dit niet.”

Hoe anders is het aan het begin van het leven: we bereiden ons grondig voor op de komst van een baby. Er zijn honderdduizend boeken, blogs en forums over elke stap van de zwangerschap. Er komt iemand van de kliniek bij u thuis om het aantal hydrofiele luiers op de commode te tellen. Er komen nogal wat vrouwen het ziekenhuis binnen met een geboorteplan van enkele A-viertjes.

We zijn veel minder bezorgd over het einde, dat van onszelf of dat van een geliefde. Dat zal pas besproken worden als de tijd daar is.

Hoe sterf je als je hart blijft kloppen? “Ik heb een geweldig leven gehad, mijn leven is compleet. Ik kijk uit naar mijn dood”, schreef Diny Kuppens (81) in een ongemakkelijk opiniestuk vanuit een verpleeghuis. Ze wilde euthanasie, maar dat bleek niet eenvoudig. En in haar geval is dat balen. In veel andere gevallen is het een goede zaak.

Je kunt het sterven niet oefenen. Je hele leven doe je je best om in leven te blijven. U kunt stoppen met eten en drinken. Ja, heel gemakkelijk gezegd. Je kunt ook in je broek plassen. Doe dat gewoon.

Op negentigjarige leeftijd nam ze het heft in eigen handen. De dokter keek verbaasd. Niet haar zonen. Zij kennen die vastberadenheid. Ik zal je missen, zei ze.

De verpleegsters zorgden ervoor dat ze geen pijn had. Haar kinderen hielden haar hand vast en bevochtigden haar lippen. Het duurde negen dagen. Het leven was haar eigen tot de laatste ademtocht.

Sheila Kamerman vervangt Gemma Venhuizen