Gigantische krokodillengenitaliën en stapels naakte lijven: Wagners ‘Rheingold’ is bij Castellucci vreemd en smaakt naar meer

Waar zouden de honderd vrijwilligers voor nodig zijn die het Brusselse operahuis De Munt zocht voor hun uitvoering? Das Rheingold? De figuranten zouden bereid moeten zijn om in hun ondergoed over de grond te kruipen en samen in een smalle ruimte te worden gepakt. Dreigend. En typisch voor regisseur Romeo Castellucci, die altijd in is voor een flinke scheut naaktheid en ongemak. De komende jaren zal hij samen met dirigent Alain Altinoglu de integrale Wagner in De Munt uitvoeren Ringcyclus Voor beiden stond er dus veel op het spel bij de première van het eerste deel. Als dit niet lukt, moeten ze alsnog de hele Ring voltooien.

Het was niet teleurstellend. Castellucci’s Rijngoud is sinister, poëtisch en vreemd. Die honderd figuranten lijken te zijn ingezet als een krioelende massa naakte lichamen waar de goden bij hun eerste verschijning overheen lopen. Duidelijke metafoor: die goden zijn trots maar onstabiel. Maar het heeft nog een ander effect, want je vraagt ​​je als publiek meteen af: hoe doen ze dit? Hoe houden ze hun evenwicht? Doet dit niet te veel pijn? (Een vraag die eigenlijk meer past in het circus dan in een opera.) Maar de muziek sleept je mee, en pas als de figuranten eindelijk wegkruipen, besef je hoe snel je aan die gruwel kunt wennen.

Zwarte smurrie

Toegegeven, soms dienen Castellucci’s inspiraties zijn concept meer dan de muziek. Wanneer de ‘reuzen’ arriveren, worden de Godzangers op het podium vervangen door kindacteurs. Het maakt de reuzen verhoudingsgewijs groot en de goden kinderachtig, maar de weergave heeft ook iets ongelooflijk grappigs, en het is alleen jammer dat je de zangers niet zo goed uit de coulissen hoort.

Andere scènes zijn heel sterk in hun eenvoud. De scène waarin de dwerg Alberich door de oppergod Wotan en zijn helper Loge wordt gemarteld om de ring te bemachtigen, is sober en macaber. Alberich-zanger Scott Hendricks wordt naakt, bedekt met zwarte smurrie, aan een ring omhoog gehesen en verdient een lintje omdat hij zijn partij met zo’n huiveringwekkende overtuiging blijft zingen.

Een scène uit Wagners ‘Das Rheingold’ geregisseerd door Romeo Castellucci, te zien in De Munt in Brussel.

Overigens is de zang gedurende de hele voorstelling erg goed. Loge van Nicky Spence, die als een soort vervelende goochelaar fungeerde, is tekstueel wonderbaarlijk sluw. Marie-Nicole Lemieux zingt een Fricka met een brede stem die angst uitstraalt. Peter Hoare weet met zijn zielige Mime de aandacht op zijn zang te vestigen terwijl achter hem ringen van vijf meter doorsnee worden gesmeed. Anett Fritsch als Freia klinkt zo zoet en smakelijk dat het jammer is dat haar rol niet groter is. Gábor Bretz klinkt als Wotan minder opvallend autoritair dan bijvoorbeeld Ante Jerkunica als reus, maar prachtig wendbaar en menselijk.

Lees ook
In ‘Bros’ van Romeo Castellucci komt geweld plotseling en zonder aanleiding

Genitaliën van krokodillen

Altinoglu laat zijn orkest in het begin vrij rechttoe rechtaan spelen, wat resoneert met de zwoele seksualiteit die Castellucci in de opening lijkt te zien. Maar Altinoglu beheerst het opbouwen van spanning. Het orkestrale geluid wordt steeds dwingender.

Castellucci geeft de tragedie komische elementen. Het was moeilijk je grinnik te onderdrukken toen aan het einde twee gigantische opblaasbare krokodillen uit het plafond vielen. Met zeer uitgesproken geslachtsdelen, waardoor je je afvraagt ​​of dat echt is hoe krokodillengeslachtsdelen er uitzien. Niet de reflecties die je van een Wagner-opera bij je verwacht, maar zelfs die krokodillen hebben geen zin om het absurdisme te bespotten: als de ene reus de andere doodt, en de ene krokodil met een daverende plof op de grond valt, werkt het gewoon. Castellucci’s werkwijze is soms ondoorgrondelijk, maar je ziet muziektheater dat boeit.

Hij heeft er nog drie te gaan en heeft waarschijnlijk nog niet al zijn kruit opgebruikt. Het maakt je nieuwsgierig en dat is iets Das Rheingold wat het eerste deel uiteindelijk moet doen: je nieuwsgierig maken naar de rest.