De rente op studieschulden loopt flink op. en dat is volgens studenten en afgestudeerden de volgende klap voor de zogenaamde ‘ongelukkige generatie’. Wat is daar waar van? De antwoorden op vijf veelgestelde vragen.
1. Hoe hoog wordt de nieuwe rente?
Vanaf 2024 betalen (oud-)studenten precies 2,56 procent rente over hun studieschuld. Voor studenten aan een hogeschool of universiteit betekent dit een vervijfvoudiging van de huidige rente, die momenteel 0,46 procent bedraagt. Dat is het hoogste percentage in veertien jaar. Voor kredietnemers is het een grote tegenslag, want tot voor kort betaalden zij helemaal geen rente.
2. Waarom zijn studenten boos?
Veel (oud-)studenten vrezen dat hun maandlasten de pan uit rijzen. Dit kan het bijvoorbeeld nog lastiger maken om na je studie een huis te kopen. Ook deze generatie studenten voelt zich voorgelogen, omdat zij bij de invoering van het leenstelsel het idee kregen dat de rente altijd laag zou blijven. Die belofte heeft de politiek echter nooit gedaan, zegt demissionair minister Robbert Dijkgraaf (onderwijs). De ‘pechstudenten’ krijgen wel een eenmalige compensatie van 1.400 euro, maar volgens de bonden is dat ‘een druppel op een gloeiende plaat’.
3. Zijn de financiële gevolgen werkelijk zo groot?
Hoe drastisch de renteverhoging is, verschilt van persoon tot persoon. Maar over het algemeen hebben studenten uit de ‘ongelukkige generatie’ aanzienlijke schulden. Iedereen die tussen de invoering van het leenstelsel (2015) en de afschaffing ervan (2022) heeft gestudeerd, heeft een gemiddelde studieschuld van 27.000 euro opgebouwd. Als zo iemand de volle 35 jaar de tijd neemt om af te betalen, betaalt hij of zij ongeveer 15.800 euro aan rente. Dat wil zeggen: als de rente in de tussentijd niet opnieuw daalt.
4. Geldt de verhoging voor alle oud-studenten?
De renteverhoging betekent niet dat alle oud-studenten direct 2,56 procent rente moeten betalen. Zodra u afgestudeerd bent, wordt uw aflossingsperiode opgedeeld in termijnen van vijf jaar, waarbij de rente die aan het begin van die termijn in rekening wordt gebracht, vaststaat. Deze regeling is er zodat mensen weten waar ze de komende jaren aan toe zijn. De nieuwe rente geldt alleen voor studenten die dit jaar afstuderen en oud-studenten die in 2024 aan hun tweede termijn van vijf jaar beginnen.
5. Is er geen andere manier?
De rente op studieleningen in Nederland wordt niet afgesproken, maar berekend. De rente op de lening is direct afhankelijk van hoe duur het voor de overheid zelf is om geld te lenen. Nu de rente op staatsobligaties stijgt, groeit de rente op studieleningen uiteraard mee.
Veel studenten en sommige partijen in de Tweede Kamer willen dat de rente terugkeert naar nul procent. Maar als de overheid studenten wil huisvesten, moet de rente worden losgekoppeld van die op staatsobligaties. Dat vergt een politieke keuze. En daar hangt een prijskaartje aan: zo’n 9 miljard euro uit de schatkist.
Jonathan Fabri (24)
Studeerde: journalistiek aan Hogeschool Windesheim in Zwolle
Schuld: ‘tussen 35.000 en 37.000 euro’
‘Nu ademt de rente in mijn nek’
“Toen ik begon met lenen, werd er luid geroepen dat alles goed zou komen, ook van politici. Dat we ons geen zorgen hoefden te maken over de schulden. Je leende immers tegen 0 procent rente en kon in 35 jaar terugbetalen. En als u dat niet deed, zou er afstand van worden gedaan. Dus ik begon uiteraard enthousiast met lenen. Ik had geen keuze, je moet toch studeren.
“Twee maanden geleden hoorde ik dat er een renteverhoging op komst was. Maar nu pas wordt het mij duidelijk wat het betekent. Ik dacht dat ik 35 jaar lang honderd euro per maand zou moeten terugbetalen; Nu vrees ik dat ik voor het eerst tweehonderd euro betaal. Mijn leven na de universiteit begint met een enorme hoeveelheid schulden. Eerst had ik alleen de lening in mijn nek, nu komt de rente erbij. Daarom draag ik dit bord. Niet aardig. De overheid is gewoon niet aardig tegen mij. Ik zal nooit een huis kunnen kopen. Ik heb schulden, dus ik ben een slechte burger voor de autoriteiten.
“Het leenstelsel was simpelweg een mislukt experiment, een bezuiniging ten koste van studenten. Ik heb twee keer op GroenLinks gestemd. Heeft die partij destijds het leenstelsel ingevoerd? Dat wist ik niet. Ik weet nog niet waar ik op ga stemmen. Misschien GroenLinks. Maar als die partij niets aan de renteverhoging wil doen, kies ik zeker voor een andere.”
Marit Meijvogel (24)
Studeerde: civiele techniek aan de TU Delft
Schuld: ‘circa 30.000 euro’
‘D66 staat niet meer op mijn lijstje’
“Ik heb geen euro ontvangen van de overheid, ik behoor echt tot de ongelukkige generatie. Het doet pijn dat ze het leenstelsel invoeren en er uiteindelijk afstand van doen, en daarmee toegeven dat het een slecht plan was. Ik ontvang dan een kleine vergoeding van ongeveer 1400 euro. Dat voelt als een klap in het gezicht. Iedereen die nu studeert, krijgt gewoon weer een beurs. Ik vind dat verdrietig, ik kan er boos van worden.
“Wat ik ook kwalijk neem, is dat ik in eerste instantie geld heb geleend tegen 0 procent rente. Dat is natuurlijk leuk. Maar nu stijgt de rente naar 2,5 procent en daar zit mijn hele schuld aan vast. Ik heb nog geen baan gevonden, maar ik vertrouw erop dat ik met mijn opleiding werk zal vinden en een fatsoenlijk salaris zal verdienen. Maar ik woon nog in een studentenhuis en wil zo snel mogelijk op mezelf wonen. Koop een huis? Dat kan gewoon niet. Onmogelijk.
“Deze verkiezingen kijk ik naar Volt; Ik vind dat feestje interessant. Zij komen op voor studenten. D66 zou dat ook moeten doen, maar die partij staat niet meer op mijn lijstje. Ik neem het de partijen die het leenstelsel hebben ingevoerd enigszins kwalijk. Natuurlijk kun je fouten maken. Het gaat erom wat je nu voor ons, de werkelijk ongelukkige generatie, doet.”
Boaz Blomberg (27)
Studie: sociaal werk aan de Hogeschool Utrecht
Schuld: ‘60.070 euro om precies te zijn’
‘Ik betaal, maar mijn schuld blijft groeien’
“Fotografeer mij met een paraplu en ik zie er nog zieliger uit, haha! Ik heb echt pech. Omdat ik na de middelbare school eerst een tussenjaar nam, kreeg ik daarna te maken met het leenstelsel. Als ik me meteen had aangemeld voor een studie, had ik een beurs gekregen.
“Ik herinner me nog de geruststellende woorden van politici dat lenen tegen 0 procent rente geen probleem hoeft te zijn. Ik heb nooit aan renteverhogingen gedacht. Cijfers zijn sowieso niet mijn sterkste punt; Ik vind het moeilijk om te begrijpen wat er nu met mijn schulden gebeurt. Wat ik wel weet is dat de rente die ik moet betalen hoger is dan bijvoorbeeld de rente op een spaarrekening. Ik vrees dat mijn rentekosten straks hoger zullen zijn dan het bedrag dat ik terugbetaal. Met andere woorden: naarmate ik betaal, groeit mijn schuld. Dat is een beetje frustrerend, ja.
“Ik stem zo links mogelijk. Ik heb in het verleden wel eens voor de PvdA gekozen, maar die partij zal moeten toegeven dat ze een grote fout heeft gemaakt met het leenstelsel. Voor mij betekent dat: de VVD als coalitiepartner radicaal afwijzen. Vooralsnog zie ik Frans Timmermans dat niet doen. Dit geldt ook voor GroenLinks; die partij wordt ook geëlimineerd. Ik stem per definitie niet op nieuwe partijen. Dan kijk ik om me heen om te zien wat er nog over is. Partij voor de Dieren of SP. Daartussen moet ik nog kiezen.”
Lees ook:
Rente op studieschulden op het hoogste niveau in jaren
Volgend jaar betalen oud-studenten ineens vijf keer zoveel rente op hun studieschuld. Dit leidt tot financiële kopzorgen.
