“Nederland is voor mij het land van vrijheid en zuurstof”, zei VVD-fractievoorzitter Dilan Yesilgöz vorige week in een interview met Trouw. Wat ze gemakshalve vergat te vermelden, is dat ze het tot haar missie heeft gemaakt om de vrijheid in ons land te beperken. Als het aan haar lag, gluurde ze binnenkort naar je telefoon.
Wat is er aan de hand? De online verspreiding van kinderporno is al jaren een ernstig probleem. Zo meldde De Telegraaf onlangs dat er “een ongebreidelde hoeveelheid kinderporno makkelijk te vinden is” op berichtenapp Telegram. Opsporingsdiensten kunnen kinderporno op apps als WhatsApp, Telegram en Signal niet zomaar monitoren, omdat zij zogenaamde point-to-point-encryptie gebruiken. Deze techniek zorgt ervoor dat een onderschept bericht op wartaal lijkt; alleen afzender en ontvanger kunnen de verzonden berichten lezen.
De Europese Commissie wil makers van berichtenapps verplichten actie te ondernemen tegen kinderporno. Eén voorstel om dat te doen, het verzwakken van point-to-point-encryptie, is al weggegooid. Verschillende landen en experts zijn er tegen. In de woorden van Meredith Whittaker van Signal: “Je kunt geen achterdeur creëren waar alleen goede mensen doorheen kunnen lopen. Als de politie binnen kan komen, kan Poetin ook binnenkomen.”
Er woedt inmiddels op Europees en nationaal niveau een felle strijd over het alternatief dat de Europese Commissie wil opleggen aan messaging apps, de zogenaamde scannen aan de clientzijde. In Nederland is een parlementaire meerderheid tegen. Maar als demissionair minister van Justitie en Veiligheid verdedigt Yesilgöz het met hand en tand.
Onevenredig
Volgens dit voorstel worden alle berichten op elke telefoon – inclusief die van jou en de mijne – gescand voordat ze worden gecodeerd en verzonden. Als het vermoeden bestaat dat een dergelijk bericht ongewenst materiaal bevat, wordt het voor verder onderzoek naar een nieuw in Den Haag te vestigen Europees anti-kinderpornografiecentrum gestuurd.
Een disproportionele maatregel waar u tegen bent, hoe verschrikkelijk kinderpornografie ook is. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deskundigen uit allerlei vakgebieden het voorstel met de grond gelijk maken.
Eén idee is om berichten uit te voeren op een ‘cryptografische’ database met eerder gedetecteerd kinderpornografisch materiaal. Maar de vooraanstaande Belgische cryptograaf Bart Preneel zegt dat distributeurs van kinderporno een match met de database kunnen voorkomen door simpelweg een foto te bewerken. Met andere woorden: dit idee werkt niet.
Onderbuik
Het voornaamste bezwaar tegen een hele serie is echter dat daar geen garantie voor is scannen aan de clientzijde zal uitsluitend worden gebruikt voor de opsporing van kinderporno. Niet voor niets heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen waarin het kabinet wordt opgeroepen zich tegen alles te verzetten scannen aan de clientzijde voorstellen van de Europese Commissie. Maar Yesilgöz, koningin van de onderbuik, vertrouwt meer op haar gevoelens dan op de experts en negeert de motie.
Vorige week heeft de Tweede Kamer daarom een nieuwe motie aangenomen, waarin de demissionaire minister wordt opgeroepen de eerdere motie uit te voeren. Je raadt het al: ze heeft de Kamer opnieuw beledigd door ook deze motie te negeren. De nieuwe VVD-koers die Yesilgöz belooft? Dat levert nog meer lef op! Dat is veelbelovend.
Ilyaz Nasrullah is een adviseur voor digitale strategie. Om de week schrijft hij een column voor Trouw. Lees ze hier rug.
