Kunstenares CP Berbée als aankleedpoppetje in Franeker

Foto’s van CP Berbée hangen als gigantische sieraden aan de muren van Museum Martena. Met dikke gouden kettingen aan haar oren, haar neus en zelfs aan haar tepels. De foto’s tonen haar, gekleed in door haarzelf gemaakte outfits, gefotografeerd op bijzondere plekken. Ook zijn er foto’s op klein formaat waarop ze in bijzondere kostuums poseert alsof ze een verkleedpop is. Net als in het boek dat bij de tentoonstelling hoort en waar iedereen naar hartenlust in kan knippen. En daar hangen ook de kostuums, buiten bereik van grijpende handen.

De multimediatentoonstelling Onder vrouwen van de conceptuele kunstenaar CP Berbée bevat allerlei onderdelen, waardoor iedereen op verschillende manieren kan kijken. De één richt zich vooral op de kleding, de ander op de foto’s. “Het zijn geen modefoto’s en ook geen interieurfoto’s. Het is allemaal door elkaar en dat zorgt voor een bepaalde spanning. Ik houd van dingen die blijven verrassen en hoop dat ze bij mensen een gevoelige snaar raken.”

Museum Martena

Samen met Ra van der Hoek verzorgde Berbée tien jaar lang OladieCoba, kunstonderwijs voor de jeugd gefinancierd uit de nalatenschap van Coba de Groot. Nog steeds is zij betrokken bij het cultuuronderwijs in Franeker en elders in Fryslân. Een jaar geleden vroeg Museum Martena-directeur Manon Borst haar of ze haar kleding zelf wilde exposeren.

Onder vrouwen verwijst naar het boek Onder professoren vanwege de aangrenzende portrettengalerij van Franeker-hoogleraren. De grote foto’s van Berbée zijn uitgesneden tot ovalen of achthoeken, vergelijkbaar met de lijsten van klassieke schilderijen. Tussen hen hangen kopieën van vrouwenportretten van de familie Martena. Ook maakte ze twee muren vol ‘verkleedpoppen’. “Ze waren dodelijk vermoeiend. Elke outfit wordt geassocieerd met een emotie. We maakten ze snel achter elkaar, dus ik moest steeds wisselen.”

Zoek ruimte

De wereld waarin ze leeft is haar atelier, dus zocht ze naar plekken waar ze een kostuum kon maken. Of ze maakte een kostuum, op zoek naar een locatie. “Ik kende al veel plekken… in Antwerpen, Amsterdam, in het museum of op de Waddendijk.” Ze ging er weer heen om zich goed te oriënteren en zocht naar de juiste combinaties.

Ze stond in het gemeentehuis van Terneuzen. “Helemaal van beton, maar zo ontzettend mooi. Architect Jaap Bakema heeft hier de democratie in de materie omgezet. Alle zitplaatsen in de raadszaal zijn hetzelfde, er is geen imposante entree en de burgerzaal bevindt zich helemaal bovenaan het gebouw en is de mooiste zaal met een fantastisch uitzicht over de Westerschelde.” het was prachtig weer en ze genoten van het licht en het uitzicht van alle containerschepen. “Maar toen we daar kwamen om foto’s te maken was het somber en er voeren nauwelijks schepen.”

Ze trok een zijden jurk aan vol vogels in de kleuren van het zuiden, en een blouse met reissymbolen. Toen ze achter de tafel achter haar laptop zat, maakte fotograaf Ad de Laat de foto. “Met maar één containerschip op de achtergrond.” Toch vindt ze dit misschien wel de mooiste foto die er is opgenomen. “Het contrast tussen de omgeving en mijn kleding is heel mooi. Ik ben een paradijsvogel in het grote grijs.”

Ze zocht niet alleen letterlijk naar ruimte, maar ook figuurlijk. “Er is geen jongens- of meisjesverf. Voor mij bestaat er ook geen jongens- of meisjeskleding. Je wordt altijd geframed op basis van geslacht, maar iedereen heeft iets van man en vrouw in zich. Waarom koppel je daar je hele persoonlijkheid aan? Kleding geeft je de mogelijkheid om daaraan te ontsnappen. We zijn allemaal individuen, en ieder heeft zijn eigen kenmerken. Als je meebeweegt, ben je een gelukkig mens. Dat wil ik overbrengen.”