Laurence Fox had het allemaal gehad. De acteur, inmiddels beter bekend als rechtse tv-commentator op de Britse zender GB News, was woedend op journaliste Ava Evans. Hij had het nut van een mogelijke toekomstige minister van Mannenzaken in twijfel durven trekken.
Fox begon een tirade. Geen enkele ‘zichzelf respecterende man’ zou ooit met Evans ‘naar bed klimmen’. Volgens hem was de journalist ‘zielig en beschamend’. En ten slotte herhaalde Fox zijn bewering over de zogenaamd zichzelf respecterende man nog een keer in zeer vulgaire bewoordingen.
Het leidde vorige week tot een media-rel. De Britse tv-regulator Ofcom ontving vele duizenden klachten. Het pas twee jaar oude GB News schorste zowel Fox als de presentator die hem interviewde vrijwel onmiddellijk. Kanaalbaas Angelos Frangopoulos haastte zich te zeggen dat hij “geschokt” was door de uitspraken. Hoewel de zender zichzelf graag profileert als ‘ontwrichter’ van het diepgewortelde Britse tv-medialandschap, ging dit te ver.
Fox, die ook een programma had op GB News, bleef achter zijn seksistische woorden staan. Woensdag werd hij definitief ontslagen.
Dertien lopende onderzoeken
GB News is een nieuwkomer. Sinds 2021 heeft de zender een bescheiden marktaandeel opgebouwd: 4 procent van de Britse huishoudens keek in augustus dit jaar naar GB News. Ter vergelijking: in dezelfde maand keek 15 procent van de Britten naar BBC News en maar liefst 70 procent naar BBC One.
Een belangrijke investeerder achter het relatief nieuwe kanaal is de oprichter van hedgefondsen, Paul Marshall. Ook hij zou, samen met andere investeerders, geïnteresseerd zijn in een overname van de rechtse krant De Dagelijkse Telegraaf.
Ondanks de bescheiden omvang is het zeker niet de eerste keer dat GB News in opspraak komt. Toezichthouder Ofcom heeft al dertien onderzoeken lopen tegen de nieuwszender. Tot nu toe ging het daarbij altijd om beschuldigingen van vooringenomenheid. In het geval van het Fox-schandaal gaat het om belediging.
Geen echte nieuwszender
TV-producent en hoogleraar journalistiek Lis Howell van de City University in Londen stelt echter dat de toon van GB News in het algemeen zeker niet seksistisch is. Howell doet via het Expert Women Project onderzoek naar het aantal vrouwen dat wordt uitgenodigd voor Britse nieuws- en actualiteitenprogramma’s. “Maar GB News is een zender die graag controverse stimuleert”, legt ze uit. “En een van de grootste controverses ooit is de positie van vrouwen in de samenleving.” Het is dus niet verwonderlijk dat iemand op de zender op een gegeven moment ontspoort. “Iedereen die met vuur speelt, kan zich verbranden.”
Volgens Howell is het belangrijk om te benadrukken dat GB News, ondanks de naam, geen echte nieuwszender is, maar een ‘opinie-actualiteitenzender’. Dit is moeilijk te relateren aan de Ofcom-regels inzake onpartijdige berichtgeving. GB News overtreedt deze regels bewust. Dat levert extra publiciteit op.
Dit doet de zender bijvoorbeeld door rechtse politici als presentatoren in te zetten. De beroemde Brexiteer Nigel Farage is een van hen, de aartsconservatieve ex-minister Jacob Rees-Mogg is een andere.
Onpartijdige berichtgeving
Bovendien wijkt de ochtend- en middagprogrammering van de zender weinig af van traditionele zenders als Sky News en BBC News, legt Stephen Cushion uit. Hij is hoogleraar journalistiek aan de Cardiff Universiteit in Wales. Het zijn vooral de avondshows waarin de grenzen van de onpartijdigheid worden getest. Bijvoorbeeld door het interviewen van een conservatieve politicus door iemand van zijn eigen partij. Ook nodigt de zender ‘s avonds vaker controversiële of provocerende gasten uit.
Cushion vindt het goed dat GB News waakhond Ofcom dwingt om zijn regels over onpartijdige berichtgeving onder de loep te nemen. Die regels zijn al twintig jaar oud. Volgens hem kan een publiek debat over wat de norm voor onpartijdigheid op publieke nieuwszenders eigenlijk zou moeten zijn, en ook hoe ver de vrijheid van meningsuiting op tv precies gaat, geen kwaad.
De oproep van enkele opiniemakers en politici om GB News onmiddellijk uit de lucht te halen na de tirade van Fox gaat Cushion veel te ver. En Howell is het daarmee eens. “Dat zou overdreven zijn. In theorie kan het bij iedere zender gebeuren dat een gast te ver gaat.” Ze denkt dat Ofcom GB News waarschijnlijk een boete zal opleggen vanwege het Fox-schandaal.
Alle ophef zou er echter zeker toe kunnen leiden dat de zender in de toekomst voorzichtiger wordt. Niet zozeer vanwege Ofcom, maar uit angst voor de publieke opinie. “Veel mensen dachten na de tirade van Fox: verdomd”, zegt Howell. En als te veel kijkers vertrekken, zal GB News het financieel nog moeilijker krijgen dan het al is. Vorig jaar leed de zender een verlies van 35 miljoen euro.
Lees ook:
De BBC is het culturele hart van Groot-Brittannië en zijn favoriete zondebok
De BBC werd onlangs opnieuw opgeschrikt door een schandaal rond een bekende presentator. Critici van de Britse publieke omroep sprongen er bovenop. Toch willen veel Britten niet meer zonder. ‘De BBC houdt het land bij elkaar’.
