‘Ik heb het gevoel dat ik ieder jaar sterker ben geworden’

Wereldster Simone Biles is na een pauze van twee jaar terug op het internationale podium. Op het WK turnen in Antwerpen lijkt alles weer normaal, maar Biles 2.0 is zeker veranderd. Vrijdag won ze de allround wereldtitel.

Het leven heeft haar verschillende keren naar beneden getrokken, maar de zwaartekracht niet. Daar flirt ze mee, zoals ze altijd heeft gedaan. Wellicht beter dan ooit vliegt en draait Simone Biles door de lucht op de Wereldkampioenschappen Gymnastiek in Antwerpen. Welke toeschouwer denkt bij het zien van dat spektakel nog aan de gedwongen pauze achter haar, ingelast uit puur zelfbehoud?

De Amerikaanse is terug op de plek waar ze tien jaar geleden als zestienjarig wonderkind haar indrukwekkende carrière begon. Terug op het internationale podium na haar zenuwinzinking tijdens de Olympische Spelen van Tokio in 2021. Terug in de spotlight dus. Blijkbaar is alles weer normaal.

Het hemelse niveau van het oude

Sportief gezien keert Biles bij terugkomst meteen terug naar het hemelse niveau van weleer. Met haar oefeningen scoort ze een puntentotaal van ruim 15.000 punten. De glimlach is ook terug, voor collega’s, coaches, toeschouwers, eigenlijk iedereen. Maar Biles 2.0 is zeker veranderd, zoals de stand van zaken in de catacomben van het stadion bewijst.

Het smalle gangenstelsel onder de tribunes van het Sportpaleis is eigenlijk niet ontworpen voor iemand van haar statuur. Journalisten uit alle hoeken van de wereld verdringen zich om haar een vraag te stellen. Ze is een sportfenomeen, symbool voor de emancipatiegolf in de gymzalen, iemand die niet alleen tot de verbeelding spreekt door haar spierkracht en acrobatiek, maar ook door de tegenslagen die ze heeft overwonnen.

Het teamgoud voor de Verenigde Staten, dat woensdagavond onder haar leiding werd behaald, betekent haar twintigste wereldtitel. Hoe anders is deze titel, wil een verslaggever weten. “Elk kampioenschap voelt anders”, antwoordt ze gretig. “Ik ben nu wat ouder. Het is niet meer zo zorgeloos als vroeger. Ik denk meer aan de oefeningen. Ook is het lastiger om dag in dag uit de fysieke grenzen te verleggen. Mijn lichaam is vermoeider.” Dan lachend: “Iedereen zegt dat ik er geweldig uitzie, maar soms voelt dat niet zo.”

Wees voorzichtig met publieke optredens

Een PR-dame van de Amerikaanse turnbond houdt de bomvolle mixed zone strak in de hand. Vier minuten voor de ene tv-zender, twee minuten voor de andere en in totaal 4 minuten en 46 seconden voor alle geschreven media samen. Een persconferentie in een grote zaal zou logischer zijn geweest, maar dat is anno 2023 geen optie. Biles is terughoudend met publieke optredens. Er wordt dagelijks overlegd over hoe ze zich voelt en waar ze zich prettig bij voelt, legt de USA Gymnastics-functionaris uit. Dit is hoe de sporen van het verleden zich kenbaar maken.

Je bent twee jaar weggeweest, er klinkt een andere vraag, hoe kan het dat je nu beter lijkt dan ooit? “Door hard te werken in de sportschool”, zegt Biles. “Het was een van mijn persoonlijke doelen om terug te keren en te kijken wat ik nog kon doen.”

Nou, dat liet ze meteen zien. Tijdens de kwalificatieronde doet ze een combinatie op sprong die nog nooit eerder door een vrouw is gedaan: een yurchenko met dubbele hoek salto, die gezien de door de jury toegekende moeilijkheidsgraad van 6,4 nu officieel de moeilijkste sprong ooit is. Na de aanloop is er eerst een radslag met een omgekeerde landing op twee benen, dan een volledige achterwaartse rotatie om de breedteas en dan na het opstijgen met twee handen aan het toestel, die twee bijzondere salto’s.

Deze ‘Biles II’ is al het vijfde element dat haar naam draagt. Om door de Fédération Internationale de Gymnastique te worden geregistreerd, moet de prestatie zonder val plaatsvinden op een Wereldkampioenschap of Olympische Spelen. Bile’s kleine lengte (ze is 1,42 meter) zorgt ervoor dat ze snel kan ronddraaien. Ze heeft nu haar eigen elementen op balk (één), vloer (twee) en sprong (twee). Alleen op dit toernooi is er nog een turnster die een van deze bewegingen voor het eerst uitvoert: Hillary Heron uit Panama. Al die jaren daarvoor had niemand het aangedurfd.

Een voortrekkersrol: twitteren over pizza’s

Het is slechts een van de vele statistieken die haar grootsheid onderstrepen. Met haar 26e is ze de oudste turnster die voor de achtste keer Amerikaans allroundkampioen is geworden, wat ook een record is. Met de gouden teammedaille in Antwerpen staat ze op de lijst van de meeste podiumplaatsen op het WK en de Olympische Spelen, nu ze Larisa Latynina uit de voormalige Sovjet-Unie, die in de jaren vijftig en zestig op 32 bleef steken, heeft overtroffen.

Maar het zijn niet alleen de cijfers op haar palmares die haar speciaal maken. Ook heeft ze een voortrekkersrol gespeeld in de cultuurverandering die nog steeds gaande is in de gymnastiek. Toen ze opgroeide, waren strikte trainingsregimes de norm en moesten gymnasten vooral onderdanig zijn. Biles deed en doet dingen anders. In een sport die geobsedeerd is door gewicht, twittert ze over een pizza waar ze zichzelf op trakteert na een toernooi.

Bovendien neemt ze als actieve sporter een open standpunt in door te benadrukken dat gymnasten niet gezien moeten worden als instrumenten, maar als mensen. En ze legde niet alleen in de rechtbank een getuigenis af tegen Larry Nasser, de Amerikaanse sportarts die haar en tientallen collega’s seksueel misbruikte. Biles maakte van dat moment ook gebruik om erop te wijzen dat de cultuur van onderdanigheid in haar sport daar mede verantwoordelijk voor is.

Een stem met impact

Haar stem heeft impact, dat weet ze. Er wordt altijd en overal naar haar gekeken. Door collega’s die hopen dat zij het voortouw zal nemen naar een gezondere prestatieomgeving en door miljoenen landgenoten die niets minder dan goud van haar verwachten. In Tokio werd de dubbele druk haar teveel.

Daarom is haar terugkeer zo prachtig en hoopgevend voor de sport. Biles is een symbool van veerkracht, de vrouw die door haar grootouders werd geadopteerd omdat haar verslaafde moeder niet voor haar kon zorgen. Tijdens de pauze vierde ze het leven en trouwde met American Football-speler Jonathan Owens.

Eindelijk is er weer die magische flirt met de zwaartekracht, zoals alleen zij dat kan. Biles is getekend, maar ongebroken en wijzer. Toen ze Japan verliet zei ze destijds: “Een belangrijk voornemen is dat ik me in de toekomst meer op mezelf ga richten.” Haar entourage helpt haar stressniveau in de gaten te houden. “Nog een vraag voor Simone”, zegt de PR-dame in de gemengde zone. Hoe kijkt ze terug op het afgelopen decennium? “Ik heb het gevoel dat ik elk jaar sterker ben geworden.”

Lees ook:

Geladen terugkeer van Biles in Tokio: ‘Wij zijn niet alleen atleten, maar ook mensen’

Bij haar terugkeer naar de sportschool kiest Simone Biles voor een gemakkelijke oefening op de balk. Ze verdient er brons mee. ‘Ik was hier niet voor een medaille, maar voor mezelf.’