Een politiehelikopter boven Kootstertille? Dan moet er iets bijzonders aan de hand zijn, dacht burgemeester Oebele Brouwer van de Friese gemeente Achtkarspelen. Het betrof een helikopter van de Dienst Speciale Interventies van de politie, betrokken bij een inval in een synthetisch drugslaboratorium. “Het bleek dat er methamfetamine werd geproduceerd in een pakhuis. Er zijn drie mannen gearresteerd.”
Grootschalige drugsproductie werd lange tijd gezien als iets dat vooral in de Randstad en Noord-Brabant plaatsvond. Maar dat is achterhaald. Deze week riepen Brouwer en zijn collega Marga Waanders (PvdA) van de Friese gemeente Waadhoeke medewerkers in de vastgoedsector op om verdachte en onveilige zaken te melden.
Internationaal opererende drugscriminelen hebben hun werkgebied de afgelopen jaren verschoven naar de periferie van ons land, constateert burgemeester Brouwer, die 28 jaar bij justitie heeft gewerkt.
Riool in Leeuwarden bevat verhoudingsgewijs evenveel cokes als in Amsterdam
Bovendien doet Fryslân niet meer onder voor de Randstad als het gaat om drugsgebruik. Deze week werd bekend dat het rioolwater in Leeuwarden per inwoner evenveel cocaïneresten bevat als dat in Amsterdam. De hoeveelheid cannabis overtrof die van de hoofdstad. Ook het drugsgebruik in de stad Groningen is vergelijkbaar met dat van andere grote steden als Amsterdam en Rotterdam, zo bleek vorig jaar.
Dit is zorgelijk, zeggen beheerders. Want achter dit drugsgebruik schuilt een illegale en meedogenloze criminele wereld, waarschuwde burgemeester Sybrand Buma (CDA) van Leeuwarden. Leegstaande pakhuizen, schuren en gebouwen op het platteland zijn aantrekkelijk voor de opslag en productie van drugs. Het dunbevolkte platteland met zijn goede infrastructuur en lage pakkans – omdat er weinig politie is – biedt kansen.
Ook de Friese koningscommissaris Arno Brok (VVD) wijst op het gevaar van illegale activiteiten. Criminelen misbruiken vergunningen en maken zich schuldig aan intimidatie. “Bij het verlenen van vergunningen moeten we ons ervan bewust zijn dat er ook ongewenste handel achter kan zitten.”
Brok is dan ook blij dat de provincie Fryslân, net als alle provincies, eenmalig € 400.000,- van het rijk krijgt voor de aanpak van ondermijning. Zo worden gemeentelijke ICT-systemen getest door ethische hackers en krijgen bestuurders en ambtenaren training om verdachte zaken te herkennen.
Volgens Brouwer treft drugsgerelateerde subversieve criminaliteit de hele samenleving. “We moeten daarom scherp zijn en als overheid en politie onze krachten bundelen. Het is vooral ontzettend belangrijk om informatie met elkaar te delen als je het gevoel hebt dat er iets niet klopt”, zegt Brouwer. ‘Dan kun je doorgaan en mensen arresteren.’
‘Potentiële huurders waren alleen geïnteresseerd in de kelder’
Makelaar Willem Donker, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Makelaars in Fryslân, vindt dat iedereen alert moet zijn op verdachte activiteiten. “Maar wij als vastgoedsector en makelaars zijn nóg alerter.” Vorig jaar wekten potentiële huurders zijn argwaan toen ze ergens in Fryslân een horecagelegenheid kwamen verhuren.
“Het restaurantgedeelte interesseerde hen niet, ze waren alleen geïnteresseerd in de kelder. Ze wilden meer huur betalen dan gevraagd en zelfs vijf jaar lang contant vooruit betalen.” Donker had meteen door dat het geen pure koffie was en zei dat zijn klant geen interesse had. “Dat vonden ze niet leuk. Ze boden aan om nog meer huur te betalen. Ook als het pand al aan iemand anders verhuurd was.”
Jalt de Haan, leider van oppositiepartij CDA in de Groningse gemeenteraad, vindt dat er meer aandacht moet komen voor de ernstige drugscriminaliteit als gevolg van drugsgebruik. “Veel gebruikers vinden het normaal om in het weekend een pil te slikken. Ze zien het als ontspanning, net als een biertje. Maar ze vergeten de slechte gevolgen, omdat drugsgebruik een voedingsbodem is voor criminaliteit. Door het te gebruiken onderhoud je het.”
Het Groningse CDA wil het rioolwater elke twee jaar laten testen op medicijnresten. “Dan kun je zien of maatregelen effect hebben”, zegt De Haan. Hij is enthousiast over de campagne in Rotterdam, waarmee de gevaren van drugsgebruik onder de aandacht van het grote publiek worden gebracht. “Zoiets zouden we in een studentenstad als Groningen moeten doen.”
Lees ook:
Rotterdam lanceert felle campagne tegen drugs. ‘Op deze toon wordt het een moeilijk gesprek’
Als je gebruikt, ben je medeplichtig aan criminaliteit, is de boodschap van de nieuwe Rotterdamse antidrugscampagne. Dit beeld is volgens het Rotterdamse uitgaansleven enigszins eenzijdig.
