Referendum dichterbij: als 4 miljoen Nederlanders tegen een wet zijn gaat-ie de prullenbak in | Politiek

Dinsdag stemt de Eerste Kamer over het voorstel van de SP. Tijdens het debat vorige week steunde een grote meerderheid het plan voor een corrigerend bindend referendum. Dit referendum fungeert als een ‘noodrem’: wetten die door het parlement zijn aangenomen en op grote weerstand stuiten, kunnen door de bevolking worden afgeschaft.

Uitgesloten zijn belastingen, internationale verdragen, het koningshuis en de grondwet, maar verder kan het volk wetten intrekken, op voorwaarde dat de opkomst en de resultaten de drempels overschrijden. “Tegenstanders verwijzen vaak naar de Brexit, maar voor dit soort thema’s is dit referendumplan niet bedoeld”, zegt voormalig SP-Kamerlid Ronald van Raak, die het initiatief jaren geleden nieuw leven inblies. “Ons voorstel gaat over plannen die door politici zijn gemaakt en door burgers kunnen worden geblokkeerd. Het Brexit-referendum ging juist over iets waar politici in het Verenigd Koninkrijk niet zelf over hebben beslist.”

Diverse staatscommissies en hoge raden van staat zijn al langer positief over het corrigerend bindend referendum. Volgens de deskundigen is het instrument een goede aanvulling op de parlementaire democratie, waarin niet de gehele bevolking goed vertegenwoordigd is. Daarom is het idee dat het eerlijker is als burgers uiteindelijk zelf een beslissende stem hebben. Initiatieven zijn tot nu toe altijd mislukt – tijdens de Nacht van Wiegel in 1999 en vorig jaar, toen de Tweede Kamer een versie van de SP verwierp.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij. Je kunt al onze podcasts vinden op ad.nl/podcasts.

Maar na enkele wijzigingen in het voorstel en met de nieuwe politieke verhoudingen komt het corrigerende bindende referendum nu dichterbij. De BBB is voorstander en heeft 16 van de 75 zetels in de Senaat. De verwachting is dat ook de NSC van Pieter Omtzigt voor zal zijn, omdat die partij na de verkiezingen in de Tweede Kamer veel zetels kan winnen.

Omdat het om een ​​grondwetswijziging gaat, moet het plan tweemaal door beide Kamers worden aangenomen. Dinsdag stemt de Eerste Kamer voor het eerst, waarna het plan opnieuw door de Tweede en Eerste Kamer moet. En in de volgende ronde moet tweederde van de parlementariërs vóór zijn.

SP-leider Lilian Marijnissen, indiener van het huidige referendumplan, zegt daarom dat de komende verkiezingen ‘ook over het referendum gaan’: ‘De samenstelling van de Eerste Kamer verandert niet meer, het gaat dus nog steeds over de Tweede Kamer, waar wij de verkiezingen kunnen een tweederde meerderheid voor het referendum garanderen.”

Maar dan moet de grootste hindernis nog overwonnen worden. Het huidige wetsvoorstel regelt alleen de mogelijkheid van een referendum, waarna het parlement overeenstemming moet bereiken over een bijzondere uitvoeringswet die alle details regelt.

Dat is waar de echte strijd zal plaatsvinden: hoeveel handtekeningen zijn genoeg voor een referendum? Wat is de minimale opkomst, hoeveel mensen moeten daadwerkelijk tegen stemmen? Een staatscommissie adviseerde in 2019 vrij hoge normen: met 400.000 handtekeningen kan de consultatie gestart worden, waarna grofweg een derde van alle kiesgerechtigden tegen moet stemmen. Dat komt neer op vier miljoen Nederlanders.

“De duivel zit in de details van die implementatiewet”, zegt D66-senator en -aanhanger Boris Dittrich. “Dat is nu een risico: dat we het eens worden over de remedie in de grondwet, maar dan ruzie maken over de opkomstpercentages en het minimumaantal handtekeningen. Dat zou zonde zijn, dan wordt het een lege huls.”

Bekijk hier al onze video’s over politiek:

Opmerking vindt u onderaan dit artikel. Alleen opmerkingen voorzien van een voor-en achternaam zijn geplaatst. Dat doen we omdat we een debat willen met mensen die staan ​​voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam aan verbinden. Iedereen die zijn naam nog moet invoeren, kan dit doen door rechtsboven op onze site op ‘Inloggen’ te klikken.