Aan het einde van het Van Gogh-herdenkingsjaar in Drenthe rijst de vraag wat er nog meer met het erfgoed van de kunstenaar kan gebeuren. Vertegenwoordigers van dertig organisaties wisselden deze week in Emmen van gedachten.
Medio augustus klaagden mensen dat het een beetje te veel werd, al die activiteiten ter nagedachtenis aan de aankomst van Vincent van Gogh in Drenthe, 140 jaar geleden. Er ging geen dag voorbij zonder dat je er tegenaan liep. En dan moest het hoogtepunt van het herdenkingsjaar nog komen: de tentoonstelling Op reis met Vincent in het Drentse museum.
Zes weken voor het einde van het herdenkingsjaar rijst de vraag wat er daarna gaat gebeuren. Er zijn routes uitgezet. Er zijn informatiepanelen geplaatst. Het Van Goghhuis in Nieuw Amsterdam is gerenoveerd. Er hebben grote en kleine culturele activiteiten plaatsgevonden. Houdt het daar op?
Vertegenwoordigers van dertig organisaties verenigd in de stichting Van Gogh Europe kwamen deze week bijeen in het Atlas Theater in Emmen om te bespreken hoe er wordt omgegaan met de nalatenschap van Vincent van Gogh. Over zijn schilderijen, tekeningen en brieven werd weinig gesproken. Het ging vooral om de plaatsen in Nederland, Engeland, België en Frankrijk waar de kunsthandelaar, predikant en schilder woonde en werkte.
Twee Van Gogh-kamers in het Drents Museum
De bijeenkomst resulteerde in een nieuwe app en een reeks bruikbare ideeën voor Drenthe. Het meest concreet is de opening volgend jaar van twee zalen in het Drents Museum, één voor ‘Barbizon van het Noorden’ en één met een presentatie over Van Goghs werk. De turfboot En Onkruidverbrandende boer . Ook ligt er een serieus plan voor belevingscentra in Hoogeveen en Zweeloo met blijvende aandacht voor wat Van Gogh in Drenthe zag, dacht en creëerde.
Maar het verhaal van Van Gogh kan op meer manieren langer levend worden gehouden. Zo zijn in Noord-Brabant inmiddels 46 Van Gogh-monumenten erkend, locaties die als uitzonderlijk waardevol erfgoed worden beschouwd vanwege ‘hun waarde voor het leven en werk van Vincent van Gogh’.
Van Goghs vernieuwende verschijning
Daarnaast is de Stichting Van Gogh Brabant erin geslaagd om Van Goghs vernieuwende imago en zijn liefde voor het landschap onder de aandacht te brengen van zowel Brainport Eindhoven als organisaties die zich bekommeren om landschap en natuur. Na de opening van het fietspad van Daan Roosegaarde in Eindhoven in 2015 leidde het naar ‘Vincent’s lichtlab’ in het onlangs gerenoveerde Van Gogh Dorpsmuseum in Nuenen.
Het verhaal levend houden kan ook immaterieel. Fondation Van Gogh in de Zuid-Franse stad Arles pleit ervoor om Van Goghs brieven een prominente plaats te geven in het literaire onderwijs in heel Europa. De onderwerpen die hij beschrijft, zoals filosofische vraagstukken, het belang van creativiteit, vrijheid, vriendschap, het ervaren van de natuur en wat het is om mens te zijn, zouden ook de jongeren van nu kunnen inspireren.
En dat kan door gedenkplaatsen een actuele rol te laten vervullen. Net als in Nieuw-Amsterdam is in Londen een voormalig logement omgetoverd tot een Van Gogh-huis. Sinds de opening in 2020 worden er rondleidingen gegeven en kleine tentoonstellingen georganiseerd, maar is er ook ruimte gemaakt voor kunstenaars-in-residence die niet noodzakelijkerwijs begeleid worden door Van Gogh.
Doe recht aan de reden van zijn komst
Dat laatste zou in Drenthe ook mogelijk moeten zijn. Bij Dierenverzorger in het Rensenpark in Emmen bijvoorbeeld, wellicht in Studio DM van het Drents Museum aan de Kloosterstraat in Assen, of met behulp van Kunstwerk in de voormalige zuivelfabriek in Kolderveen.
Voorlopige conclusie na twee dagen congres: het zou passend zijn als er meer recht zou worden gedaan aan de verklaring waarom Van Gogh naar Drenthe kwam. Hij nam in 1883 niet de trein naar Hoogeveen om zich als toerist op te stellen en de economie te stimuleren, maar om zich als kunstenaar verder te ontwikkelen.
140 jaar later probeert vooral de toeristisch-recreatieve sector hiervan de vruchten te plukken. Er is weinig op tegen. Als sommige vruchten ook de Van Goghs van nu en later ten goede komen.
Van Gogh in Museum De Buitenplaats
Op 24 november vindt het museum plaats in De Buitenplaats in Eelde Via bars is een multimediale performance gebaseerd op brieven die Vincent van Gogh schreef vanuit het ziekenhuis waar hij aan het einde van zijn leven verbleef. De makers zijn schrijver Auke Leistra, componist Alex Manassen en acteur Gerard Zuyderhoff. Begint om 19.30 uur. Kaarten à 15 euro zijn te koop via museumdebuitenplaats.nl
