Dineke Wagenaar (32) is docent maatschappijleer aan het Lauwers College in Buitenpost. Elke woensdag in november geeft zij uitleg over de verkiezingen. Vandaag aflevering 4: de peilingen.
Het is zover, de verkiezingsdag is aangebroken. Een belangrijk moment, zegt Dineke. Veel democratischer dan dat wordt het niet. ‘Iedereen kan boos zijn. Stimme is wichtich.’
Waarom is dit zo belangrijk? Het antwoord op deze vraag draait om het lastige begrip ‘representativiteit’. Dit betekent dat iedereen het (enigszins) eens kan zijn met de samenstelling van de Tweede Kamer, de regering en het beleid van het land. Of zoals het in het leerboek staat Seneca sociale wetenschappen van Dineke stelt: ‘De wensen van het volk moeten tot uiting komen’. En: ‘Burgers moeten zich kunnen herkennen in de besluiten die worden genomen’.
Representatief resultaat
“Hoor Wolris: als je maar nadenkt, zie je misschien de komende fjouwer en bekritiseer je je kabinet. Sa is it eins wol.” Hoe hoger de opkomst, hoe representatiever de verkiezingsuitslag. En dat is wat je wilt, zegt Dineke. ‘Hoe ‘divers’ is Nederland? Komt de moedertaal terecht bij de Nederlandse bevolking?’
Zij is daar eigenlijk vrij positief over. “De zeeman van de Twadde Keamer komt iedere dag bij de compagnie. Haktijd meer als oren. Er waren niet altijd te jonge mensen nodig in De Haach, die wol, maar er waren ook meer froulju in de Keamer en veel meer jonge mensen.’
Nog meer fragmentatie
Het glas van Dineke is sowieso halfvol. Neem een onderwerp als fragmentatie (veel kleine partijen). Velen houden daar niet van. Dineke kijkt daar net iets anders tegenaan: “Meer fragmentatie is ook representatiever. En dat is goed.”
Er zijn ook nadelen, weet ze. Na de verkiezingen zal het zetten van de volgende stap veel moeilijker zijn. “Het besluitvormingsproces verloopt traag en de steun van een fan in koälysje is erger.” Maar volgens haar berichten politici en media te eenzijdig over het fenomeen fragmentatie.
Niet alleen maar negatief
Ze blijft gewoon optimistisch. “Je moet voorzichtig zijn, maar er is niets mis mee.” Een opkomst van 80 procent betekent bijvoorbeeld niet dat de overige 20 procent is afgehaakt, een term die tegenwoordig veel wordt gebruikt. Een deel van die 20 procent is simpelweg tevreden. Je zou het ook lui kunnen noemen. Verwend misschien. Of ‘democratische vermoeidheid’. Moeten we opnieuw stemmen?
In het leerboek van Dineke wordt dit ook wel ‘passieve ondersteuning’ genoemd. “Mensen accepteren stilzwijgend de regels en beslissingen”, staat er. “Dit is een groep die helemaal tevreden is. Trouwens, de twafertshinners. De mensen uit de midden- en hogere klasse”, legt ze uit. “Voordeelzekerheid is minder belangrijk dan ooit.”
Een stille tussengroep, soms een zwijgende meerderheid. Het zou ook kunnen verklaren waarom de VVD zo sterk blijft in de peilingen. “Voor deze minsken giet het prima in Nederland. “Sy ha, het was gewoon zo vreemd en er trots mee tevreden.”
