Met rondleidingen, workshops en een open huis probeert het kunstenaarsduo SMET inwoners van Heechterp te betrekken bij het gesprek over veranderingen in de wijk Leeuwarden, waar de komende jaren tien flats worden gesloopt.
Groen en blauw licht straalt uit de ramen van het appartement aan de Beukenstraat. Op de zaterdagen en zondagen van november is kunstenaarsduo SMET hier aanwezig: Setareh Noorani en Matt Plezier. Zij gaan met bewoners uit de buurt in gesprek over hun wensen. Hoe zien zij de toekomst van deze buurt?
De twee kwamen eind vorig jaar op uitnodiging van VHDG naar Leeuwarden om een kunstproject te doen in naoorlogse wijken als Heechterp. Het idee voor een installatie in de woning aan de Beukenstraat ontstond toen ze in het HCL-archief doken en veel informatie over de buurt vonden. De Bewonersvereniging reageerde enthousiast op het idee.
Sinds begin oktober hangen de muren vol met kopieën van krantenartikelen over de woningnood in de jaren zeventig en de stadsvernieuwing in de jaren negentig. “We hebben gekeken naar de geschiedenis van de tegencultuur, die een alternatief kan bieden voor de toekomst. Destijds werd er gesproken over Axies”, benadrukt Noorani. “Een jonge beweging die is opgegaan in de politieke partij PAL/GroenLinks.”
Vochtproblemen
De vochtproblemen in de flats zijn ernstig, vooral waar de kunstenaars hun tijdelijke onderkomen hebben. In de kelders liggen grote plassen. En nu er niemand meer woont, laat de verf van de kozijnen los en voel je de kou uit de vochtige vloer en muren komen. Aan de muren hangen foto’s van de buurt, gemaakt door Noorani en Plezier. Afbeeldingen van bijzondere plekken, graffiti en speeltoestellen. “Het idee is dat de muren alsnog bedekt worden.”
Noorani is van oorsprong architect. In het appartement heeft ze de vorm van de woonkamer nagebootst, maar deze 60 graden gedraaid. Het frame van houten balken wordt diagonaal in de kamer geplaatst. In één kamer hangt een doek met een wolkenlandschap aan de latten. “Om je een ander perspectief te geven.” Zij en Plezier willen in deze ‘tussenruimte’ mensen uitnodigen om na te denken over de aanpak van de buurt, zodat ze een andere kijk op de buurt krijgen.
Huis in de buurt
SMET heeft eerdere residenties afgerond in Hoorn en de Amsterdamse Bijlmer. Wat daar niet lukte, lukte in Leeuwarden. Noorani: “Hier hebben we een huis in de buurt, waar we mensen thee, koffie en een koekje kunnen aanbieden. Dat maakt het makkelijker voor buren om langs te komen voor een praatje. Soms gaan mensen niet naar het centrum omdat ‘ze hebben hier alles.’ En ouders zullen hun kinderen niet snel naar de stad laten gaan voor een workshop.”
In de maanden dat zij in Heechterp werkzaam zijn, hebben Plezier en Noorani contacten gelegd met allerlei partijen die hier actief zijn. Met het Bewonersbedrijf, dat klussen doet voor en via Heechterpers, met welzijnsorganisatie Amaryllis en woningbouwvereniging Elkien. Samen met kinderen van basisschool De Plataan hebben ze vlaggen gemaakt om hun wensen kenbaar te maken. “Ze willen meer winkels, dat hun moeder een winkel heeft, huizen voor Palestijnse kinderen, meer groen en meer vakanties”, vat Noorani samen. In het kader van burgerschapsstudies reflecteerden mbo-studenten van Aeres op de vraag: Wat hebben mensen hier nodig?
Atlantis
Het doel van de residentie was om de meningen en meningen van bewoners te peilen. ‘Welke groepen wonen en werken hier? Spreken ze zich uit over de publieke ruimte?’ ‘We keken ook naar de vorming van gemeenschappen in het verleden, en kwamen het Oera Linda-boek tegen, vertaald door Jan Gerhardus Ottema in 1872. Dat was eigenlijk een grap, een sage over de Friezen die zogenaamd uit Atlantis kwamen. Maar mensen omarmden het verhaal, misschien uit de behoefte om speciaal te zijn en bij een groep te horen.”
Nu zij een stichting en contacten hebben gelegd, hoopt SMET dat volgende bewoners via VHDG hierop voortbouwen. De krant Schieringer-impact speelt een verbindende rol, constateert Noorani. Kunnen bewoners hier meer bij betrokken worden? Elkien zou een eigen informatiepunt kunnen verhuizen naar de Beukenstraat. Het buurthuis kan ideeën verzamelen van buurtbewoners. “En wat kunnen omwonenden zelf doen? Er zit veel talent in deze wijk, en die capaciteit wordt door zo’n ruimte zichtbaar.”
De SMET-residentie wordt op de middag van 2 december afgesloten met een optreden (“een activatie van de kunst”), een dankwoord, eten en drinken. “Gratis!”, benadrukt Noorani.
Tot en met 2 december zijn geïnteresseerden op zaterdag en zondag (12.00 – 17.00 uur) welkom in residentie SMET. www.vhdg.nl
