Festival Explore The North begint vrijdag ineens onder een andere ster; in een land waar de PVV de grootste partij is, een partij die kunst- en cultuursubsidies wil stopzetten. Artistiek leider Marleen Nagtegaal weet wat haar te doen staat. Blijf in gesprek.
Marleen Nagtegaal, artistiek directeur van stadsfestival Explore The North, met literatuur, muziek en theater, had haar openingstoespraak voor vrijdagmiddag al voorbereid. Ze zou het Leeuwarder festival, dat dit weekend in en rond de Stadskas aan het Oldehoofsterkerkhof wordt gehouden, openen met een opbeurend verhaal over ‘beschermen wat je belangrijk vindt’.
Die toespraak zou donderdagochtend in de prullenbak kunnen worden gegooid. Het moet anders, sterker, scherper, duidelijker worden geformuleerd, omdat er een politieke aardverschuiving heeft plaatsgevonden die grote gevolgen heeft voor de kunst- en cultuursector.
‘Iedereen is ermee bezig’
De PVV, sinds donderdag de grootste partij van Nederland, wil dat de publieke omroep verdwijnt en de kunst- en cultuursubsidies worden afgeschaft; de ruim vierhonderdduizend mensen die in de culturele sector werken zijn wanhopig. “Iedereen is ermee bezig”, zegt Nagtegaal, “mensen raken in paniek, hebben slecht geslapen en zijn ook gewoon bang.”
Ook krijgt ze af en toe een griezelig gevoel, bijvoorbeeld als ze uit het raam kijkt en buren voorbij ziet lopen. “Hebben al die mensen hierop gestemd?”
Ze is even stil. “Het voelt alsof de wereld je vijand is en dat is natuurlijk niet zo. Dat is precies het effect van de polarisatie en die moet stoppen, je moet er niet aan meedoen, we moeten niemand demoniseren en met elkaar blijven praten. ”
Koppeling
Ja, zegt de artistiek leider, dit is de hel, maar ze ziet ook veel hoopvolle mensen. ,,We hebben elkaar nodig. Ik zie de onderlinge verbondenheid nog sterker worden.”
Zij is gewoon iemand die ‘vooruit denkt’. ‘Omdat dat alles is wat je hebt.’ En: “Alle dingen rammelen nu en er zullen hele goede ideeën uit voortkomen.” We moeten elkaars hand vasthouden en blijven praten, soms op heel kleine schaal, van persoon tot persoon – dat wordt relationeel activisme genoemd. Zoek elkaar op, word niet boos, schreeuw niet.”
Marleen Nagtegaal opent vrijdag om 17.00 uur het driedaagse Explore The North festival in de Stadskas aan het Oldehoofsterkerkhof in Leeuwarden om 17.00 uur. Toegang: 16.30 uur.
Sjoerd Bootsma (Arcadia):
“Momenteel bezoeken we mensen uit 32 Europese steden, allemaal steden die verbonden zijn of waren met de ambitie om Culturele Hoofdstad te worden. Uiteraard gaan de gesprekken van vandaag over de verkiezingsresultaten – maar vergeet niet: we zijn niet uniek in de Nederland, deze situatie zie je ook elders in Europa.”
“Waar ik bang voor ben, is dat we massaal met elkaar gaan vechten op sociale media, maar ook binnen de reguliere media, hijgend, dramatisch, elkaar op de korrel nemend, dat is zo destructief. Als kunstenaars en als Arcadia moeten we blijf mooie projecten maken die mensen verbinden, ongeacht op wie je hebt gestemd. Dat hebben we al gedaan en dat moeten we nog meer blijven doen. Blijf kalm, wacht af wat dit betekent en ga niet meteen voluit op het orgel .”
Corina van Eijk (Opera Spanga):
‘Ik probeer te blijven hopen dat we in een democratie leven en dat de klootzakken het bevel niet met één laconiek handgebaar van tafel kunnen vegen. Ik ben nog steeds strijdlustig. Ook zijn wij uit het systeem gezet onder de ‘fatsoenlijkere types’ zoals VVD’er Halbe Zijlstra. Wij hebben het toen ook prachtig gedaan! Dat is onze plicht als kunstenaars.”
Jetske Bilker (schrijver en winnaar Gysbert Japicxpriis 2023):
“Dizze útslach is een ramp voor het klimaat, de cultuur en Europa. De Lytse-fans hebben mooie dingen meid, maar voor uitspraken die alleen maar tagon, klik binnen voor iedereen, dan krijg je al snel nette mein, denk ik. En het klimaat is mijn tijd, ik ben nu 63 jaar oud. Maar de minskdom zal binnenkort netjes naar ons toekomen. Het is echt niet de tijd voor al die luie linkse elite-ministers om uit hun stoel te komen en de barricades op te gaan. Ik wil met mijn partij lid worden van een politieke partij, maar het moet wel goed komen. Voor de volgende generatie. Ik maak er geen deel van uit: Partij voor de Dieren of Volt.”
