LIVE | Demonstrant steekt zichzelf in brand bij Israëlisch consulaat in Atlanta, luchtaanvallen gaan op dag twee na einde wapenstilstand door | Israël en Hamas in oorlog

Israëlische luchtaanvallen op de Gazastrook gaan ook op dag twee na het aflopen van de wapenstilstand door. Nadat het bestand tussen Hamas en Israël vrijdagochtend afliep, laaiden de gevechten in het gebied weer op.

Een woordvoerder van het Israëlische leger zei in de nacht van vrijdag op zaterdag dat ‘militaire doelen van Hamas in de gehele Gazastrook’ getroffen worden. Een bron binnen Hamas meldde dat de gewapende tak van de organisatie ‘de opdracht heeft gekregen de strijd te hervatten en de Gazastrook te verdedigen’.

Het Israëlische leger liet eerder op de dag op vrijdag al weten dat ‘meer dan tweehonderd terroristische doelen in de Gazastrook’ waren aangevallen.

Het Israëlische leger heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag luchtaanvallen uitgevoerd op doelwitten in de buurt van de Syrische hoofdstad Damascus. Daarbij werd nog geen melding gemaakt van slachtoffers, aldus het Syrische ministerie van Defensie.

Het Israëlische leger heeft nog niet gereageerd op de berichten. Bronnen laten aan het Franse persagentschap AFP weten dat de aanval gericht was tegen Hezbollah in Sayyidah Zaynab, ten zuiden van Damascus.

Sinds het begin van de burgeroorlog in Syrië in 2011 heeft Israël al honderden luchtaanvallen uitgevoerd op buurland Syrië. De aanvallen zijn gericht tegen het Syrische leger en groeperingen met banden met Iran, zoals het Libanese Hezbollah.

Een demonstrant heeft zichzelf vrijdag in brand gestoken voor het Israëlische consulaat in de Amerikaanse stad Atlanta. De politie spreekt van een ‘extreem’ politiek protest. De demonstrant raakte zwaargewond, ook een beveiliger die probeerde in te grijpen moest met brandwonden naar het ziekenhuis.

De demonstrant vloog rond het middaguur (lokale tijd) in brand. Kort daarvoor was er een protest bij het consulaat waarbij met een Palestijnse vlag gezwaaid werd. “We hebben speciale patrouilles in de stad om Joodse en moslimgemeenschappen te beschermen”, zei een politiewoordvoerder. Over de identiteit van de demonstrant is niets bekendgemaakt.

Volgens Syrische media heeft Israël vrijdagavond een luchtaanval op de omgeving van de Syrische hoofdstad Damascus gelanceerd.

De Palestijnse Rode Halve Maan (PRCS) zegt dat Israël de de toegang van humanitaire hulp blokkeert bij de grensovergang met Rafah. En ook de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) zegt ‘enorm bezorgd’ te zijn over het feit dat er geen hulp – inclusief brandstof – binnen kon komen vandaag.

De Israëlische krijgsmacht zegt de dood van vijf gijzelaars die in de Gazastrook werden vastgehouden te hebben bevestigd. De families zijn op de hoogte gebracht. Van een van de gijzelaars is het lichaam aan Israël overgedragen.

De militante Palestijnse beweging Hamas ontvoerde bij een verrassingsaanval op Israël op 7 oktober zo’n 240 mensen, zegt de Israëlische krijgsmacht. Tijdens de gevechtspauze van de afgelopen zeven dagen werden meer dan honderd Israëlische en buitenlandse gijzelaars door Hamas vrijgelaten. Israël liet 240 Palestijnse gevangenen vrij.

Het Palestijnse gezondheidsministerie in de Gazastrook, onder leiding van Hamas, meldt dat er 178 doden zijn gevallen sinds de gevechten tussen Israël en Hamas vrijdag weer werden hervat. De uitbraak van geweld komt na een gevechtspauze van een week. 598 mensen raakten gewond, aldus het ministerie.

Koning Abdullah van Jordanië heeft vrijdag tijdens de klimaattop COP28 in Dubai ook aandacht gevraagd voor ‘humanitaire tragedies’. Volgens hem kan er niet over klimaatverandering worden gepraat zonder daar ook rekening mee te houden. De koning verwees daarmee naar het geweld in Gaza.

,,In Gaza leven mensen met weinig schoon water en een minimum aan voedselvoorraden. Klimaatbedreigingen vergroten de verwoestingen van de oorlog”, zei Abdullah volgens het Jordaanse persbureau Petra. De koning benadrukte daarom dat er altijd aandacht moet zijn voor ‘de meest kwetsbaren’ bij het maken van afspraken.

Abdullah gaf als voorbeeld dat er momenteel meer dan een miljoen Palestijnen op de vlucht zijn en dat er tienduizenden gewond zijn geraakt of gedood in de oorlog tussen Israël en Hamas.

Het VN-Mensenrechtenbureau in de bezette Palestijnse gebieden is ‘ernstig bezorgd’ over de toename van Israëlische arrestaties van Palestijnen en roept op tot een onderzoek naar beschuldigingen van marteling in Israëlische hechtenis.

Israël heeft sinds het begin van de Gaza-oorlog ruim 3.000 Palestijnen gearresteerd op de bezette Westelijke Jordaanoever, inclusief Oost-Jeruzalem, en een recordaantal werd zonder aanklacht of proces vastgehouden, aldus een verklaring van de organisatie. In twee maanden zijn zes Palestijnse mannen gestorven in Israëlische hechtenis. 

Sinds de Hamas-aanval van 7 oktober en het daaropvolgende zware bombardement op Gaza door Israël hebben Palestijnen die in Israëlische gevangenissen worden vastgehouden melding gemaakt van verslechterende omstandigheden, waaronder overbevolking, beperkte toegang tot voedsel en water en beperkt bezoek van familie of advocaten. Velen hebben gezegd dat ze zijn onderworpen aan mishandeling door detentiebewakers, waaronder bedreigingen met verkrachting.

Israël heeft verschillende Arabische landen geïnformeerd dat het een bufferzone aan de Palestijnse kant van de grens van Gaza wil creëren om toekomstige aanvallen te voorkomen , aldus Egyptische en regionale bronnen. Onder meer Egypte, Jordanië en de Verenigde Arabische Emiraten zouden hiervan op de hoogte zijn gebracht. Het initiatief duidt niet op een spoedig einde van het Israëlische offensief – dat vrijdag werd hervat na een wapenstilstand van zeven dagen.

Save the Children is teleurgesteld dat het tijdelijke bestand tussen Hamas en Israël vrijdagochtend is afgelopen. Het was ‘bij lange na niet genoeg’ voor het leveren van voldoende humanitaire hulp aan de Gazastrook, zegt plaatselijk directeur Jason Lee in gesprek met journalisten. ,,De situatie is nijpend en wordt nog erger.”

De hulporganisatie heeft tijdens het bestand meer vrachtwagens naar Gaza kunnen sturen dan in de periode daarvoor, maar benadrukt dat veel meer nodig is. Dat wordt vanaf vrijdag nog moeilijker nu de gevechten weer zijn hervat. Deze ochtend zouden er alweer kinderen zijn gedood door Israëlische luchtaanvallen, zegt Lee.

Save the Children schat dat voor de gevechtspauze elke tien minuten een kind gedood werd in de Gazastrook. ,,Deze oorlog raakt kinderen en de burgerbevolking disproportioneel. Twee van elke vijf doden is een kind.” Er zouden 8000 kinderen dood zijn of vermist, vermoedelijk onder het puin.

Maar ook voor kinderen die het overleven is het volgens Lee een traumatische situatie. ,,Kinderen realiseren zich misschien niet volledig wat er gebeurt, maar ze zien de verwoesting om zich heen. Ze horen de bommen vallen, kunnen niet naar school en voelen de terreur en de angst.” Ook hebben ze last van ziektes die rondgaan in Gaza en lijden ze onder de grote tekorten van onder meer voedsel en water.

De Israëlische krijgsmacht (IDF) heeft sinds het aflopen van de tijdelijke gevechtspauze naar eigen zeggen ,,meer dan tweehonderd terroristische doelen in de Gazastrook” aangevallen. Een woordvoerder spreekt van doelen ,,in de hele Gazastrook”, van het noorden tot het zuiden.

De doelen werden vanuit de lucht, vanaf de zee en vanaf land aangevallen, zegt woordvoerder Daniel Hagari. Daarbij zouden onder meer tunnels en lanceerplatforms die gebruikt werden door Hamas vernietigd zijn. Hagari meldt dat bij de aanvallen ook marineschepen, tanks en artillerie zijn ingezet.

De Verenigde Staten blijven zich inzetten voor een wapenstilstand in de Gazastrook, zegt een woordvoerder van het Witte Huis. Washington blijft in gesprek met Israël, Qatar en Egypte om een humanitaire pauze tot stand te brengen. Vrijdagochtend werden de gevechten tussen Israël en Hamas hervat na een gevechtspauze van een week.

Volgens een woordvoerder van het Witte Huis had Hamas een nieuwe lijst met vrij te laten gijzelaars moeten aanleveren, maar deed de Palestijnse groepering dat niet. Op basis van die lijst had de wapenstilstand verlengd kunnen worden.

Een Israëlische woordvoerder meldde eerder op vrijdag al dat het gebrek aan een nieuwe lijst de voortzetting van de gevechtspauze in de weg zat. Bovendien werd volgens Israël een raket vanuit de Gazastrook afgevuurd waardoor de wapenstilstand zou zijn geschonden.

Ongeveer 109 Palestijnen zijn tot nu toe gedood bij Israëlische aanvallen op Gaza sinds de wapenstilstand vrijdagochtend afliep en de oorlog werd hervat. Dat heeft het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid laten weten in een verklaring.

Het Palestijnse gezondheidsministerie in de Gazastrook, onder leiding van Hamas, meldt dat er zestig doden zijn gevallen sinds de gevechten tussen Israël en Hamas vrijdag weer werden hervat. De uitbraak van geweld komt na een gevechtspauze van een week.

Er zijn meer manieren om de Israëlische gijzelaars vrij te krijgen dan een gevangenenruil alleen. Onderhandelingen zijn een optie, maar er zijn ook ‘andere middelen’, zegt een hoge functionaris van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken tegen persbureau Reuters. Het is onverminderd de bedoeling om de gijzelaars te bevrijden, aldus Oded Joseph.

Volgens Joseph wordt er ‘vanzelfsprekend’ nog gezocht naar manieren om de resterende gijzelaars vrij te krijgen. ,,Deels kunnen die uit een soort van overleg volgen, maar deels ook met andere middelen.” Wat hij met dat laatste bedoelt, liet Joseph in het midden.

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres is teleurgesteld dat het tijdelijke staakt-het-vuren in Gaza is afgelopen en hoopt dat er snel nieuwe afspraken gemaakt kunnen worden. Dat heeft hij gezegd in een korte verklaring op X. Ook de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties is kritisch.

,,Ik betreur ten diepste dat de militaire operaties in Gaza zijn hervat. Ik blijf hoop houden dat het mogelijk is om de pauze die tot stand was gekomen te vernieuwen. Dat de vijandelijkheden hervat zijn, laat alleen maar zien hoe belangrijk het is dat er een echt humanitair staakt-het-vuren komt”, aldus Guterres. Hij doelt daarmee op een langduriger bestand. Dat ziet Israël vooralsnog niet zitten omdat het land Hamas eerst volledig wil uitschakelen.

Guterres roept al lange tijd op tot een wapenstilstand in Gaza om de bevolking hulp te bieden. De inwoners van Gaza worden ook getroffen door de bombardementen en gevechten, en kampen bovendien met grote tekorten aan noodzakelijke goederen zoals voedsel en brandstof. Woensdag sprak Guterres van een ,,epische humanitaire catastrofe” in Gaza.

Mensenrechtencommissaris Volker Türk noemt het aflopen van het bestand ,,catastrofaal” en aanwijzingen dat de strijd alleen maar zal verhevigen ,,zeer zorgwekkend”. Ook hij vindt dat er “onmiddellijk” gewerkt moet worden aan een bestand.

Türk verwijst in een verklaring naar de duizenden Palestijnen die in Gaza zijn omgekomen. ,,Nu dreigt voor meer mensen hetzelfde lot. Anderen lopen het risico om noodgedwongen te vluchten naar toch al overvolle en onhygiënische delen van Gaza. De situatie is de crisis voorbij.”

Het Israëlische leger heeft de Gazastrook opgedeeld in kleine genummerde zones om de bevolking instructies te geven over waar ze wel of niet mogen zijn. De kaart met de zones wordt onder meer via sociale media verspreid. Palestijnen krijgen volgens het leger instructies welke zone ze moeten verlaten. Dit is volgens de Israël voor hun veiligheid.

De kaart is ‘voor de volgende fase van de oorlog‘ en dient voor ‘veilige evacuaties van burgers’, volgens het leger. Dat heeft van 7 oktober tot 24 november grote delen van vooral het noorden van de Gazastrook met bombardementen verwoest. Volgens cijfers van VN-organisaties is zeker 60 procent van de woningen beschadigd of verwoest. Bij de bombardementen vielen meer dan 15.000 doden, onder wie veel vrouwen en kinderen. Door de luchtaanvallen is 80 procent van de circa 2,3 miljoen bewoners ontheemd. Velen zijn van de noordelijke Gazastrook naar het zuiden gevlucht.

In de tweede stad van de Gazastrook, Khan Younis in het zuiden, zijn volgens plaatselijke meldingen vrijdag al pamfletten uitgestrooid door de Israëli’s met in het Arabisch de opdracht aan de bewoners van bepaalde gebieden om naar Rafah aan de Egyptische grens te gaan.

Qatar heeft de internationale gemeenschap opgeroepen snel op te treden om het geweld in de Gazastrook te stoppen. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken van het emiraat leiden de Israëlische luchtaanvallen tot grote problemen bij de bemiddeling. De ‘humanitaire ramp‘ die zich in de Gazastrook voltrekt, wordt er nog erger door.

De emir van Qatar, Tamim bin Hamad al Thani, heeft vrijdag in Dubai bij de internationale klimaattop de Israëlische president Issac Herzog ontmoet. Het is niet bekend of ze over de oorlog in Gaza gesproken hebben.

Het Israëlische leger zegt vrijdag dat het, met de hervatting van de gevechten, een kaart publiceert om inwoners van Gaza te wijzen op veilige gebieden voor hun evacuatie.