De burgemeester van de gemeente Den Haag mag zelf blijven beslissen over de inzet van waterkanonnen bij toekomstige Extinction Rebellion (XR)-demonstraties op de A12. Dat heeft de rechtbank in Den Haag vrijdag bepaald besloten in een kort geding. De inspanning moet ‘proportioneel’ zijn en ‘passen bij het doel: het aanmoedigen van de aanwezigen om de locatie te verlaten’. Stichting Vrienden van XR was dit kort geding aanhangig gemaakt.
Alleen als vooraf zeker is dat de politie waterkanonnen onrechtmatig inzet, kan er vooraf actie worden ondernomen op het gebruik ervan. Die afweging is volgens de rechtbank lastig te maken “omdat dit ook afhangt van specifieke omstandigheden van de situatie.” Dat XR het verloop van de demonstraties niet met de gemeente wilde bespreken, speelde een rol in de beslissing van de rechter. Er konden geen “concrete afspraken” worden gemaakt.
De advocaat van de actiegroep Willem Jebbink maakte in gesprek melding van het gebruik van een waterwerper NRC eerder “volledig onnodig en onevenredig”. “De demonstranten zijn vreedzaam. Bovendien arresteert de politie demonstranten, waardoor het niet nodig is om ze eerst te besproeien”, zegt Jebbink. Ook Amnesty International had kritiek op het gebruik van waterkanonnen met een harde sproeistand.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data106106847-6a34f9.jpg)
Lees ook: Irriterend mondstuk of agressief hogedrukmondstuk? ‘Niemand vindt het leuk om nat gespoten te worden’
Harde straal
De politie zet sinds maart waterkanonnen in bij blokkades door XR op de A12. Dit gebeurde in eerste instantie met een reguliere ‘mist setting’. In september begon de actiegroep elke dag de snelweg te blokkeren. Op een aantal van die actiedagen maakte de politie gebruik van de harde straal van het waterkanon. Jebbink adviseerde de klimaatdemonstranten ze houden hun rugzakken tegen hun lichaam om hun nieren te beschermen. Het waterkanon zou worden ingezet om activisten uiteen te drijven, maar werd drie dagen lang ook gericht op demonstranten die al waren opgepakt.
De rechter zei vrijdag dat de waterkanonnen incidenteel zijn gebruikt ‘op een manier die niet strookt met het geldende beleid’. De rechtbank geeft als voorbeeld een incident op 23 september, waarbij een te harde straal op een aantal demonstranten werd gericht in plaats van op het wegdek. Volgens de rechter is dit niet voldoende voor een verbod op de wapens.
Deze zomer blokkeerde Extinction Rebellion illegaal maar geweldloos de A12 in Den Haag 27 dagen op rij, met als doel de afschaffing van ‘fossiele subsidies’ op de agenda te zetten. Door de blokkade werd de organisatie in ieder geval tot Kerstmis opgeschort.
