Geen stem voor inheems Australië – misinformatie speelde grote rol in de campagne

Een historisch voorstel over de positie van de inheemse bevolking van Australië is door de kiezers verworpen. In een referendum op zaterdag in alle staten en op nationaal niveau was een duidelijke meerderheid tegen het verlenen van een speciale stem aan de inheemse Aboriginals en de Torres Strait Islander-bevolking. De resultaten laten zien dat verzoening met de oorspronkelijke bewoners van het land nog ver weg is.

Nog geen uur nadat de stembureaus waren gesloten, was het duidelijk dat het plan was mislukt. De zogenaamde Voice was een voorstel van de inheemse bevolking zelf. In 2017 brachten vertegenwoordigers van de Aboriginals en de Torres Strait Islander-volkeren een gezamenlijke verklaring uit waarin ze vroegen om een stem in de politiek, zodat er niet alleen over hen gesproken wordt, maar ook met hen als er beleid wordt gemaakt dat hen aangaat. Er was behoefte aan een orgaan dat het parlement kon adviseren over politieke besluiten die van invloed zijn op de levens van de oorspronkelijke bewoners van het land. Ze wilden dit in de grondwet verankeren, zodat het door een volgende regering niet meer teruggedraaid kan worden. Ruim 80 procent van de inheemse bevolking steunt het voorstel.

Maar het veranderen van de Australische grondwet is niet eenvoudig. Er is een dubbele meerderheid nodig; een meerderheid in vier van de zes staten, en een nationale meerderheid. Slechts 8 van de 44 referenda die Australië ooit heeft gehouden, waren succesvol.

Democratie worst

Eerder op de dag waren de voorstanders in de meerderheid bij de stembureaus in Sydney. In La Perouse, een wijk aan het strand met een relatief grote inheemse bevolking, werden de kiezers begroet door vrijwilligers van de Yes-campagne die met posters en flyers bij de ingang stonden. De worstjes lagen op de barbecue. Het is een Australische traditie om na het stemmen een zogenaamde ‘democratieworst’ te eten.

Johanna Hamilton kwam met haar man en acht kinderen om haar stem uit te brengen. “Ik heb met enige tegenzin ‘ja’ gestemd. Ik vind het moeilijk om de overheid te vertrouwen”, zegt ze. Dat wantrouwen bestaat onder veel inheemse volkeren, omdat zij zo lang ondergeschikt zijn gemaakt aan opeenvolgende regeringen. “Toch denk ik dat de Voice een stap in de goede richting zou zijn. Ik wil dat mijn kinderen een toekomst hebben en dat er naar hen geluisterd wordt.”

**Een kiezer brengt zijn stem uit** uit bij een surfclub op Bondi Beach in Sydney.
Foto Toby Zerna/EPA

Tegenstanders zeggen dat een speciaal adviesorgaan voor inheemse bewoners, dat in de grondwet zou worden vastgelegd, het land zou verdelen op basis van ras. Het zou de ongelijkheid dus vergroten. “Ik geloof dat we allemaal gelijk zijn in Australië”, zegt Bill Burst, gemeenteraadslid voor de wijk Randwick in Sydney. Daarom heeft hij tegen gestemd. “Het verankeren van een speciale plaats voor inheemse volkeren in de grondwet maakt het land alleen maar meer verdeeld.”

Lees ook Zullen Aboriginals hun eigen stem hebben in de Australische grondwet? Het historische referendum splitst het land in tweeën

Een ander belangrijk argument van nee-kiezers is dat er te weinig details bekend zijn over wat zo’n Stem precies inhoudt. “We weten niet eens waar we precies voor stemmen”, zegt Burst. “Je koopt niet zomaar een auto zonder eerst te checken of hij in orde is. Dit is hetzelfde als een groep carte blanche geven.”

Premier Anthony Albanese had er bewust voor gekozen om tijdens de campagne geen vragen te beantwoorden over hoe het adviesorgaan er precies uit zou zien. Het referendum stemde alleen over het principe van een ‘stem’ voor de inheemse bevolking. De details zouden pas later door het parlement worden ingevuld. Maar zover komt het niet.

Grote achterstanden

Nu een meerderheid van de bevolking het voorstel heeft afgewezen, rijst de vraag wat dit betekent voor de verzoeningsinspanningen met de oorspronkelijke bevolking. Het gaat niet goed met deze groep. Op alle gebieden, zoals onderwijs, werk, gezondheidszorg, zelfmoordcijfers en levensverwachting, is de kloof met de rest van de Australische bevolking enorm.

Door dit resultaat wordt gevreesd dat de inheemse bevolking nog meer stappen achteruit zal zetten. “Dit referendum heeft racisten een platform gegeven”, zegt de onafhankelijke Aboriginal-senator Lidia Thorpe tegen de Australische omroep ABC. Zij is de leider van een minderheid van inheemse volkeren die ‘nee’ hebben gestemd omdat ze vinden dat het voorstel niet ver genoeg gaat. “Het aantal zelfmoorden onder de inheemse bevolking is toegenomen vanwege het racisme tijdens deze campagne. De enige oplossing is het sluiten van een verdrag.” Dit zou de inheemse bevolking moeten erkennen als de oorspronkelijke bewoners van Australië, met wie over landrestitutie en herstelbetalingen moet worden onderhandeld. Australië is een van de weinige landen ter wereld die nog geen verdrag heeft met de oorspronkelijke bewoners, iets wat landen als Canada, Nieuw-Zeeland, de VS en Noorwegen wel doen.

Desinformatie

Er heerst ongeloof en woede onder de inheemse campagneleiders van het ja-kamp over de uitkomst van het referendum. “Ik geloof dat Australië er klaar voor was. Maar vanwege de walgelijke campagne van de tegenstanders, de verkeerde informatie en leugens van de oppositie hebben we nu dit resultaat”, zei hij. Thomas Mayoeen prominente pleitbezorger en campagneleider, vertelde ABC.

Inheemse Yes-campagneleiders hebben opgeroepen tot een ‘week van stilte’ “om te rouwen over de uitkomst van het referendum en na te denken over de gevolgen en betekenis ervan.” Ze willen dat de vlaggen van de Aboriginals en Torres Strait Islander halfstok hangen.

De laatste keer dat de inheemse bevolking het onderwerp was van een Australisch referendum was in 1967, toen een grote meerderheid van de kiezers vóór de opname van de inheemse bevolking als onderdeel van de bevolking stemde. Voordien werden de oorspronkelijke bewoners niet meegeteld in de nationale tellingen. Pas in 1962 kregen zij stemrecht.

Lees ook Geschil over de erkenning van de oorspronkelijke bewoners

Dit is het eerste Australische referendum in het tijdperk van sociale media. Dat had grote gevolgen voor de campagne. Juist via deze kanalen is veel verkeerde informatie verspreid. Hierdoor ontstond angst over de mogelijke macht van de adviescommissie, legt Michael Ingrey uit. Hij is Aboriginal en voert de afgelopen weken campagne voor het ja-kamp. “Er gaan verhalen rond dat we met die adviescommissie eigendommen of land kunnen afpakken van niet-inheemse volkeren, of dat we herstelbetalingen kunnen eisen. Leugens verzonnen door de tegenstanders van dit referendum”, zegt hij. Waarnemers hebben ook gewaarschuwd voor onwaarheden die zich snel verspreiden, vooral op sociale media.

Grote teleurstelling

Het resultaat is een grote tegenslag voor de regering van premier Anthony Albanese (PvdA). Zijn regering maakte het referendum tot een van haar belangrijkste prioriteiten. Tot het laatste moment leken de Albanezen vertrouwen te hebben in een positieve uitkomst. Hij riep de Australiërs op om ‘aan de goede kant van de geschiedenis te staan’.

De regering heeft de resultaten inmiddels geaccepteerd. “Dit is niet het resultaat waar we op hoopten”, zei een zichtbaar ontstelde Albanees op een persconferentie. “Als je hoge doelen stelt, kun je ook falen.” Hij riep de Australiërs op om niet op te geven. “Miljoenen Australiërs hebben ‘ja’ gestemd, vol optimisme over de toekomst. We moeten dat optimisme nu vasthouden, om samen een nieuwe weg vooruit te vinden.”

Volgens oppositieleider Peter Dutton (Liberale Partij) – die campagne voerde tegen het voorstel – mag het land trots zijn op het resultaat. ‘Dit is een goed resultaat voor het land’ hij zei. “Australiërs hebben het voorstel verworpen dat ons wilde verdelen op basis van achtergrond en ras en dat niet goed werd uitgelegd.”

Democratie worst

Grote achterstanden

Desinformatie

Grote teleurstelling

Must Read

Leave a Comment Cancel Reply