Schrijver Lammert Voos uit Vierhuizen blikt vooruit: ‘Het wordt niet erger. Het is al erg genoeg’

Eind vorig jaar verraste hij met de podcastserie Mijn oom de leeuwentemmer , gemaakt met Bert Hadders. De serie groeide uit zijn boek Canisius , waarin de tegenslagen van een disfunctionele oom worden beschreven. Lezers hadden de oom herkend. Het bleek dat hij al jaren in Vlaanderen woonde.

„Uit hun berichten maakte ik op dat hij niet de verschoppeling was die mijn familie van hem had gemaakt”, zegt de schrijver. “Mijn familie lachte hem uit en noemde hem een ​​fantast. Toen iemand mij vertelde dat er een tentoonstelling over mijn oom was geweest, werd mijn nieuwsgierigheid gewekt. Het leverde verhalen op die haaks op elkaar staan.”

Wat is waarheid en werkelijkheid, dat is de vraag waar Lammert Voos (Eenrum, 1962) als schrijver in geïnteresseerd is. “Alles is realiteit”, zegt hij. “Ook de wanen, de angsten, de roddels en het kwaadsprekerij. Ik herken mezelf in die oom. We zijn allemaal bezig met het creëren van een verhaal. Hier en daar blaas je jezelf op. Soms verzwak je je negatieve kanten.”

‘Wordt het geen lijkroof?’

Terwijl hij succes boekte met de trilogie Malterfoske , Canisius En Gannef Voos werkte aan een roman over een fictieve, belegerde stad in een fictief land. Toen de eerste versie klaar was, was er geen sprake van een invasie in Oekraïne en een escalatie in Israël en Gaza. ‘Daar heb ik moeite mee’, zegt hij. ‘Zal het geen lijkroof zijn? Aan de andere kant zijn er altijd oorlogen.”

Jericho is een anti-oorlogsroman geschreven vanuit het perspectief van verschillende mensen. “Hoe gruwelijk de verhalen in het boek ook zijn, ze zijn echt”, waarschuwt Voos. “Ik kende de mensen die ik beschrijf. Ik laat zien hoe ze verpletterd worden door geopolitiek en conflicten. Die op hun beurt worden gevoed door economische belangen om onze auto’s, mobiele telefoons en laptops draaiende te houden.”

Hij zegt geïrriteerd te zijn door mensen die nadenken over het slachtofferschap van de Tweede Wereldoorlog, maar geen oog hebben voor vluchtelingen die in soortgelijke omstandigheden verkeren. “Op 4 mei zijn we stil en in december hebben we een kerststal neergezet. Leg het alsjeblieft uit. Hoe werkt dat?”

Het is een manier om met onbegrijpelijke ellende om te gaan. Dat doe je door erover te schrijven. Is het logisch?

‘Niet altijd. Op Jericho is voorafgegaan door een aanzienlijke strijd. Ik moest daarvoor in mijn donkerste deel graven.

Je had ook kunnen ontsnappen, in eten en drinken, in sport en spel.

“Dat doe ik ook. Omdat ik niet zo blij ben met hoe het momenteel gaat.”

Je bedoelt het klimaat. Oekraïne. Gaza. De verkiezingen. Zal het erger worden?

“Nee, het zal niet erger worden. Sociale media maken zichtbaar hoe erg het is. Kannibalisme. Kindsoldaten. Invasies. Verkrachtingen. En zelfs goede mensen kunnen de meest verschrikkelijke dingen denken en doen. De eindtijden zullen op een dag komen. Ik weet niet of dat op korte termijn zal gebeuren. Ik heb geen illusies dat ik het kan voorkomen. Ik kan er alleen maar over schrijven.”