De Syriër Jamal Abo Oun ontving dit jaar de sleutels van zijn eigen huis in Nederland, maar de dag dat zijn gezin in Nederland arriveerde staat vooral in zijn geheugen gegrift.
De dag dat Jamal Abo Oun (41) in Nederland aankwam? Dat was op 25 november 2021. Het moment dat hij zich kon inschrijven bij de IND? Dat was na twee dagen buiten wachten in Ter Apel, op de 27e. De dag dat hij de sleutel kreeg van dit kleine familiehuis in Wijchen? 8 augustus 2023. De eerste nacht in zijn nieuwe huis: twaalf dagen later. Abo Oun kan de data feilloos samenvatten. Maar de belangrijkste datum van vorig jaar was 25 juni 2023. “Toen begon de rest van mijn leven.”
Die nacht haalde hij zijn vrouw en drie kinderen (13, 11 en 10) op van Schiphol. Ze hadden elkaar een jaar en acht maanden gemist. Zijn oudste zoon, Atheer, was enorm gegroeid. Abo Oun houdt zijn handen iets uit elkaar. “Toen we afscheid namen was hij nog een kleine jongen, nu leek hij al bijna volwassen.”
De vijftien nachten ervoor heeft hij geen oog dichtgedaan, vertelt hij, zittend op een van de taupekleurige tweezitsbanken in zijn woonkamer in Wijchen. “Dan lag ik daar en fantaseerde over hoe het zou zijn om ze eindelijk weer te zien.”
Hoe was dat moment in het echte leven? Er verschijnt een glimlach op zijn ernstige gezicht. “Ik kan er geen juiste woorden voor vinden, maar ik kan het wel laten zien.” Hij wenkt naar zijn vrouw Fatima, die naast de verslaggever zit en de video laat zien. In de aankomsthal van Schiphol had Abo Oun zijn telefoon in de handen van een volslagen vreemde geduwd en gevraagd om te filmen. Hallo tot ziens-achtige taferelen: Abo Oun wacht in een scherp gesneden zwart pak, met daaronder een licht overhemd en een smalle stropdas. “Geleend van een vriend.” In zijn hand een boeket bloemen voor zijn vrouw. Als de schuifdeuren opengaan, begint een jongen te sprinten en vliegt hem recht in de armen: Atheer.
Een bord peperchips
De jongen zit inmiddels aan de eettafel te swipen op zijn smartphone, net als zijn zusje Lana (11) en broer Ahmad (10). Naast hun vrije handen een bord paprikachips. Ze zijn alle drie in een paar maanden tijd vijf kilo aangekomen, vertelt hun vader. “Ze gingen van niets hebben naar alles hebben.”
In Syrië hadden ze de afgelopen twee jaar nauwelijks elektriciteit. Er was een zonnepaneel met een batterij om LED-verlichting op te laden, maar niet genoeg stroom om tv te kijken of de wasmachine te laten draaien. En dan heeft hij het nog niet eens over de oorlog, de pijn die ze hebben doorstaan. “Alles is hier anders, hun leven staat op zijn kop. Het is een positieve schok voor hen. Maar ik merk ook dat ik ze in de gaten moet houden, ze moet leren hoe ze een smartphone moeten gebruiken. Het liefst kijken ze de hele dag naar hun scherm.”
Terug naar dat moment op Schiphol, zes maanden geleden. De eerste drie nachten sliep het gezin samen in de kleine studio die Abo Oun toegewezen had gekregen, terwijl hij wachtte op familiereünie. Vervolgens moesten ze een paar weken naar het asielzoekerscentrum in Amersfoort, totdat er een huurwoning vrijkwam in Wijchen. Eerst was er veel werk te doen. “Het zijn oude huizen, uit 1948, net na de oorlog”, zegt Abo Oun. De woningbouwvereniging had het een en ander verbouwd, maar er moest nog geschilderd worden en hij en zijn vrouw legden het grijs-met-petrolblauw geblokte tapijt beneden en boven.
Niemand wilde naar bed
Een spoedklusje, twaalf dagen later werd het gezin overgeplaatst. “We waren het beu om gescheiden te zijn en ik wilde dat ze niet langer in het asielcentrum hoefden te wachten.” Vergeleken met eerdere proeven was het niet veel, zegt Abo Oun. “Als je het moeilijkste hebt gezien, kun je de dingen in perspectief plaatsen. “We hebben de eerste nacht nauwelijks geslapen in dit huis”, grinnikt hij. “Niemand wilde naar bed, we wilden niet dat de dag zou eindigen. We hadden een feestje. Met bloemen en taart. En rustige muziek, vanwege de buren.”
De kinderen doen voortdurend nieuwe ervaringen op, vertelt Abo Oun. Dit jaar vierden ze voor het eerst Halloween. Hij wil dat ze ontdekken wat ze leuk vinden. Daarom vond hij het belangrijk dat ze in dit huis allemaal een eigen slaapkamer hebben. “Het concept van privacy is nieuw voor hen. Ze waren al twaalf jaar gewend om in één kamer te wonen.”
Een vrijwilliger die hij tijdens een verblijf in Zeeland ontmoette, gaf de kinderen nieuw beddengoed. Ze mochten kiezen wat erop stond. De oudste koos voor Dragon Ball Z, de jongste Spiderman, zijn dochterprinsessen. Kasten ontbreken nog. “Ik wacht tot de kringloopwinkel iets heeft voor een goede prijs.” Abo Oun wijst de kamer rond: bijna al het meubilair komt uit de kringloopwinkel. ‘We hebben die klok gekocht voordat jij kwam.’
Prenten van school over het Sinterklaasfeest
Ja, ze voelen zich goed in Wijchen. Met uitzondering van één buurvrouw (‘ze kijkt ons nooit aan of zegt hallo’) reageerde de buurt vriendelijk op hun komst. Soms kookt zijn vrouw voor de alleenstaande oudere buurman. De jongste twee kinderen gaan drie dagen naar de basisschool en twee dagen naar een taalschool. Op de glazen salontafel (‘gratis via Facebook, net als de trampoline in de tuin’) liggen afdrukken van school over het Sinterklaasfeest. De oudste krijgt binnenkort een intake voor een internationale schakelklas op een middelbare school. Tot zijn verbazing trof hij zelfs Syrische kennissen aan in het dorp. Een gezin uit zijn geboortedorp bleek een van de twee Syrische winkels in het dorp te runnen. ‘Ik wist niet dat ze hier terecht waren gekomen. Ze zijn echt vrienden geworden.”
Hij heeft het gevoel dat hij ‘een droom leeft’ sinds zijn familie hier is. “De stress is weg.” Hoewel er een nieuw probleem voor in de plaats is gekomen, erkent hij. “Er is zo weinig tijd.” Dus Abo Oun heeft haast. Sinds begin dit jaar gaat hij ook zelf naar school om Nederlands te leren. Daarnaast volgt hij een opleiding tot verkeersregelaar. Beide opleidingen zou hij in drie jaar hebben afgerond, maar dat zou hem veel te lang duren. “Ik wil de leningen voor onze meubels graag terugbetalen aan de gemeente. Ik wil zelf belasting kunnen betalen en net als iedereen zijn. Ik ben 41, ik ben nog jong genoeg om een gewoon mens te worden.”
Abo Oun staat erop de verslaggever mee te nemen naar het station met een oude Volkswagen, die hij heeft geleend van de bevriende Syrische familie. “Ze gaan dit verkopen en tot die tijd kan ik het gebruiken.” Onderweg zegt hij: “Ik weet dat het voor Nederlanders lastig is om een huurwoning te vinden, dat ze lang moeten wachten. Ik ben heel dankbaar dat we een huis hebben gekregen.”
Lees ook de eerstedagverhalen van Vivian Sauerbreijeerst een danseres en daarna een doktersassistente, en vanaf René Laureijsdie als astronoom hielp een satelliet de ruimte in te lanceren.
