De kolencentrales die nu weer elektriciteit gaan leveren, maken deel uit van de Jänschwalder Kraftwerksblöcke, een elektriciteitscentrale in Oost-Duitsland, naast een bruinkoolmijn. Een deel van dat centrale blok E en F, is nu ingeschakeld. Samen zijn deze blokken goed voor 1000 megawatt (MW). Delen A tot en met D waren nog in gebruik. De totale capaciteit van de centrale bedraagt 3000 MW. Blok F werd in oktober 2018 uitgezet, blok E volgde een jaar later. Vorig jaar is er al groot onderhoud gepleegd om ze weer op te starten.
Welke rol spelen kolencentrales in het Duitse elektriciteitsnet?
Vanwege de Energiewende Duitsland staat bekend als kampioen van zonne- en windenergie. Toch is energie uit steenkool nooit verdwenen. Er zijn iets meer dan 2.000 elektriciteitscentrales in Duitsland, waarvan er 150 steenkool als ‘hoofdbrandstof’ gebruiken. Ze gebruiken zowel steenkool als bruinkool.
De hoeveelheid elektriciteit uit steenkool is de afgelopen jaren afgenomen, zij het langzaam. In 2017 kwam 35 procent van de elektriciteit in Duitsland uit steenkool, in 2022 was dat 33 procent.
Formeel wil de Duitse federale overheid kolencentrales uitfaseren. Vanaf 2038 mag er geen elektriciteit meer worden opgewekt door het verbranden van steenkool en bruinkool. Het gebruik van steenkool neemt af, terwijl de totale hoeveelheid energie die met bruinkool wordt opgewekt tot 2018 ongeveer gelijk is gebleven. De hoeveelheid hernieuwbare energie is echter toegenomen. In 2022 was een derde van alle in Duitsland opgewekte elektriciteit afkomstig van elektriciteit uit Duitsland zon en wind.
Waarom herstart Duitsland gepensioneerde kolencentrales?
Dat Duitsland gepensioneerde kolencentrales weer in gebruik neemt, is te wijten aan de oorlog in Oekraïne en vooral aan het opblazen van de Nord Stream-gaspijpleiding. Daarmee is de tijd van uitbundige hoeveelheden goedkoop Russisch gas voorbij. Daarnaast gaan ook de Duitse kerncentrales dicht.
Om enigszins lage prijzen te garanderen heeft het Duitse parlement een noodwet aangenomen die het mogelijk maakt om kolencentrales tijdelijk weer op te starten. Die wet is van recente datum verlengd.
Doet Duitsland dit voor de eerste keer?
Afgelopen winter heeft Duitsland er ook voor gekozen om buiten gebruik gestelde kolencentrales weer in gebruik te nemen. Tussen oktober en maart wekten ze zoals gewoonlijk elektriciteit op. Op deze manier zou Duitsland gas kunnen besparen. Huishoudens kunnen dat gas vervolgens gebruiken om hun huis te verwarmen.
Blijkbaar heeft Duitsland geen tekort aan gas. De gasopslag is meer dan 98 procent vol. Dit betekent dat het land meer gas op voorraad heeft dan vorig jaar rond deze tijd. Duitsland heeft echter relatief veel minder ruimte om gas op te slaan dan bijvoorbeeld Nederland. De gasreserve is dus verhoudingsgewijs kleiner.
Hoeveel kolencentrales heeft Nederland?
Ook in Nederland dragen kolencentrales nog steeds bij aan de productie van elektriciteit. Deze centrales staan in Groningen, Brabant en Rotterdam en mogen tot 2030 in gebruik blijven. Vorig jaar waren ze goed 12 procent van alle in Nederland opgewekte elektriciteit. Ze rijden vooral in de avonduren. Als er veel zon en wind is, staan ze vaak stil, omdat stroom uit zon en wind goedkoper is.
Nederland heeft de afgelopen jaren een inhaalslag gemaakt als het gaat om duurzame energie. Vorig jaar kwam 36 procent van alle elektriciteit uit zonne- en windenergie. Iets minder dan de helft van de elektriciteit wordt opgewekt in gascentrales.
Produceert Nederland de schoonste elektriciteit?
Nee, de Nederlandse elektriciteitsproductie is zeker niet de schoonste van Europa. Nederlandse elektriciteitscentrales stoten 349 gram CO per opgewekt kilowattuur uit2 uit. Dat is beter dan Duitsland en vooral Polen, waar respectievelijk 486 en 867 gram CO per kilowattuur wordt uitgestoten2 gaat de lucht in, meldt Elektriciteitskaarten.
Zweden, Noorwegen en Frankrijk stoten veruit de minste CO2 uit met hun elektriciteit2 uit. Noorwegen en wekt veel elektriciteit op met waterkrachtcentrales.
Lees ook:
Wereldwijd zijn er plannen om de kernenergie te verdubbelen
Volgens de World Nuclear Association zou het aantal kerncentrales wereldwijd de komende twintig jaar kunnen verdubbelen. Momenteel zijn er 56 reactoren in aanbouw; er zijn plannen voor nog eens 358.
