De Robbengatsluis in Lauwersoog krijgt vrijwel onverwoestbare betonnen deuren. De haven van Groningen is de eerste plaats waar deze nieuwe uitvinding wordt toegepast.
Aan deze wereldprimeur is vijf jaar gewerkt, vertelt directeur Dil Tirimanna van het Amsterdamse ingenieurs- en constructiebureau FDN. Samen met de belangrijkste opdrachtgever, de provincie Groningen, ontwikkelde zijn bedrijf een nieuwe technologie voor het storten van sluisdeuren uit ‘ultrahogesterktebeton’ of UHSB.
Dit materiaal is veel slijtvaster dan staal en hout, waarvan traditioneel sluisdeuren worden gemaakt. De nieuwe deuren voor Lauwersoog gaan naar verwachting honderd jaar mee, vier keer langer dan houten deuren. FDN doet verder onderzoek naar toepassingsmogelijkheden voor offshore windturbines.
In oktober zijn betonnen deuren in het sluizencomplex getild
De huidige sluisdeuren worden na het komende (recreatieve) vaarseizoen, naar verwachting in oktober, vervangen. De beide deuren voor het sluizencomplex op de grens van Groningen en Fryslân zijn inmiddels gestort door betonspecialist Waco in Bergen op Zoom. In april worden ze over de weg vervoerd naar de stad Groningen, waar ze in machinefabriek Rusthoven worden voorzien van scharnieren, sloten en cilinders voor hydraulische bediening.
De Robbengatsluis kreeg in 2020 nieuwe stalen deuren als tijdelijke tussenoplossing, terwijl FDN samen met de provincie zocht naar een letterlijk en figuurlijk duurzaam alternatief. De originele houten deuren uit de bouw van het sluizencomplex bij de sluiting van de voormalige Lauwerszee in 1969 moesten in 2020 vervangen worden.
Houten ‘hand-me-downs’ krijgen een tweede leven in Lauwersoog
Deze ‘hand-me-downs’ krijgen na ruim een halve eeuw een tweede leven. Ze zullen straks fungeren als ‘poort’ naar een nieuwe voetgangerstunnel. Deze verbindt de haven en het Werelderfgoedcentrum en zeehondencrèche met de centrale parkeerplaats aan de andere kant van de drukke Kustweg/N361.
FDN-directeur Tirimanna is trots op het nieuwe proces dat zijn bedrijf heeft ontwikkeld en ziet grote commerciële kansen. Zijn bedrijf heeft al UHSB-fietsbruggen gebouwd, maar volgens hem zijn sluisdeuren die honderd jaar de beukende zee kunnen weerstaan nog honderd stappen verder.
“Samen met de provincie Groningen zijn hier vele duizenden manuren aan besteed”, zegt Tirimanna. Om beton op een gewicht te houden dat vergelijkbaar is met staal of hout, werkt FDN met een kern van polystyreen (piepschuim). De truc was om een methode te vinden om de met staalvezels versterkte UHPC er naadloos omheen te gieten, ook al is het vanwege de sterkte veel droger en dikker dan traditionele ‘natte’ betonmortel.
‘Veel complexe projecten gedaan, maar dit was een klasse apart’
“Het is ons pas gelukt na eindeloze experimenten en mislukkingen”, zegt de FDN-directeur. “We hebben al veel complexe projecten gedaan, maar dit was een klasse apart.” Tirimanna verklapt het geheim van de smid niet, “maar er worden onder meer trilmotoren gebruikt om ervoor te zorgen dat het beton goed in de mallen vloeit.”
De klus voor Lauwersoog levert circa 1,5 ton op: 70.000 euro per deur plus bijkomende kosten. De prijs voor de nieuwe sluisdeuren staat niet in verhouding tot de ontwikkelingskosten, maar Tirimanna verwacht deze kosten ruimschoots terug te verdienen. Volgens hem maakt het proces UHBS ook geschikt voor het construeren van andere robuuste ‘kunstwerken’.
Uitvinding ook geschikt voor offshore windturbines en stormvloedkeringen
Zo zou het nieuwe gegoten beton in de toekomst bijvoorbeeld de stalen schuiven kunnen vervangen die nu nog worden gebruikt in stormvloedkeringen zoals die in de Oosterschelde. Volgens de FDN-directeur zijn ook ontwikkelaars van offshore windparken geïnteresseerd in UHBS als alternatief voor de turbines die nu van staal zijn gemaakt.
Het is nog niet helemaal zeker dat Lauwersoog binnenkort de allereerste betonnen sluisdeuren ter wereld zal hebben. Eén van de betonspecialisten waar FDN mee samenwerkt, het Friese Haitsma Beton, past het proces ook toe voor een grote opdracht voor de sluis in de wijk IJburg in Amsterdam. Die betonnen deuren zijn inmiddels ook gestort, het is een kwestie van kiezen welke als eerste op hun eindbestemming komen te hangen.
