“Je biologische leeftijd is HOGER dan je kalenderleeftijd.” Dat is een beetje eng. De tentoonstelling Leeft Looonger van wetenschapsmuseum Nemo in Amsterdam vraagt bezoekers in vrijwel elke ruimte om iets te doen of te beleven. De knuffelige stoel die langzaam om me heen werd opgeblazen, was best aangenaam. Ook het pianospelen ging heel goed. Maar als je de ware leeftijdstest invult dat je niet rookt of drinkt, dat je met je hand 50 kilo weg kunt knijpen, dat je met één steun van de vloer kunt opstaan en dat je voelt dat je een reactiespelletje kunt volbrengen vrij snel, dan is het nog steeds erg teleurstellend om de computer weg te doen en te horen dat je lichaam ouder is dan je leeftijd zegt. Waarom ga je niet meteen in je kist liggen?
Dat zou je kunnen doen. Er staat een kist in een kamer die je aan de dood doet denken. Waarom vertellen we onze dierbaren pas na de dood wat we ook nu kunnen zeggen? Je wordt uitgenodigd plaats te nemen in de witte kist, terwijl je begeleiders vertellen wat je voor die persoon betekent. Ik sla even over.
Houd je hersenen aan het werk
Leeft Looonger is een kleine, tijdelijke tentoonstelling over grote thema’s, in een filiaal van Nemo op het Marineterrein, vlakbij het moedermuseum. Het gaat over manieren om langer gezonder te leven. Manieren die bewezen effectief zijn, zoals het aan het werk houden van je hersenen en sociaal verbonden blijven. Manieren die de wetenschap bestudeert en manieren waarop futuristen en kunstenaars zich een langer of oneindig leven voorstellen.
Voor sommige mensen, zoals ondernemers Jeff Bezos of Peter Thiel, is het blijkbaar zo onvoorstelbaar dat de wereld het ooit zonder hen zal moeten doen, dat ze miljoenen investeren in alles wat de dood op afstand kan houden. Maar de tentoonstelling gaat ook in op de gevolgen van een langer leven en een samenleving met steeds meer ouderen. Hoe ver ben je bereid te gaan om langer te leven en hoe organiseren we de medische zorg als een steeds groter deel van de bevolking heel oud wordt?
Wat beschouw jij als ‘oud’?
Je kunt kijken en luisteren, maar gedurende de hele tentoonstelling word je aangemoedigd om zelf na te denken en bezoekers na je te laten denken door je gedachten achter te laten. Wat beschouw jij als ‘oud’? En hoe wil jij je oude dag doorbrengen? Als ik ‘Fietsen en eten in Italië als ik niet met de (klein)kinderen ben’ heb afgerond, zie ik wat anderen van plan zijn. Het wordt nog steeds druk op de fiets- en wandelpaden in Europa.
Confronterender is de beslisboom die u laat zien welke zorg u kunt verwachten als u niet wilt dat uw medische gegevens worden gedeeld en als u technologische innovaties buiten wilt houden. Bereid je voor op magere, overbelaste zorg.
Nemo is een wetenschapsmuseum, maar wie een uitgebreide uitleg wil lezen over de rol van mitochondriën, of een verklaring verwacht voor het feit dat naakte molratten zelden kanker krijgen: deze onderwerpen komen aan bod, maar de mechanismen van veroudering en het exacte effect van verjongende behandelingen worden alleen besproken aan de oppervlakte.
Wat de tentoonstelling wel biedt, zijn een heleboel weetjes die leuk zijn voor je verjaardagen. Wist u dat 27 procent van de 75-plussers in Nederland seksueel actief is? Wist je dat er kwallen bestaan die onsterfelijk zijn? En dat er een reuzenpad bestaat die, als hij nog wat langer meegaat, in 2032 tweehonderd jaar oud wordt?
Het is een tentoonstelling voor iedereen. Om met anderen mee te gaan en jezelf en elkaar in vraag te stellen. En neem het allemaal niet te serieus: de test om je biologische leeftijd te bepalen blijkt vaak rood uit te pakken. Het is niet medisch totale bodyscan. En zou je het willen als je het hier kon krijgen? Zou je überhaupt willen weten hoe oud je bent als iemand het je zou kunnen vertellen? Het enige dat je zeker weet, is dat zelfs een lang leven uiteindelijk de dood tot gevolg heeft – totdat het tegendeel bewezen is.
