Tijdens de persconferentie van dinsdag werd nog eens een groot aantal onderwerpen opgesomd die in de synodezaal aan de orde waren. Zoals nu gebruikelijk is, kan hieruit nog niet worden afgeleid wat de opvattingen van een meerderheid of minderheid van de synode zijn.
Enkele van de genoemde onderwerpen: ‘hoe de kerk kan afstappen van kerkelijke modellen’, ‘inclusief spreken’ (mannen- en vrouwentaal) in de liturgie, de mogelijkheid voor vrouwen om te prediken in de eucharistie, de mogelijkheid van vrouwelijke diakenen, hoe bisschoppen een synodale stijl kunnen aannemen bij de uitoefening van hun ambt, hoe bisschoppen de oecumenische en interreligieuze dialoog verder kunnen bevorderen, hoe bisschoppen bij de uitoefening van hun ambt kunnen vertrouwen op de expertise en wijsheid van anderen, hoe bisschoppen moeten luisteren naar slachtoffers van seksuele en andere vormen van misbruik.
‘een nieuwe manier van zijn’
Eén van de sprekers op de persconferentie was de Nigeriaanse jezuïet en theoloog Agbonkhianmeghe Emmanuel Orobator. Hij groeide op in Nigeria in een gezin dat een traditionele Afrikaanse religie beoefende. Als tiener woonde hij een paaswake bij in een plaatselijke parochie onder leiding van de jezuïeten. Hij werd katholiek en jezuïet. Tot een paar maanden geleden had hij de leiding over de jezuïeten in Afrika en Madagaskar. Sinds afgelopen augustus is hij decaan van de Jezuis School of Theology aan de Santa Clara Universiteit in Silicon Valley (Californië).
Pater Agbonkhianmeghe Emmanuel Orobator SJ tijdens de persconferentie – Afbeelding: Hendro Munsterman
“Al ruim twee jaar ben ik betrokken bij de synode-initiatieven in Afrika en Madagaskar”, zei hij. En hij vervolgde:
‘Voor een theoloog als ik is dit een bevoorrecht moment. Dit is waar een theoloog voor leeft, om deel uit te maken van deze ervaring van een proces waarin de kerk zichzelf opnieuw uitvindt. Dit is een unieke ervaring die theologen oproept dieper te graven in de bronnen die zij aandragen om dit proces te verrijken en te verdiepen en ervoor te zorgen dat dit proces iets nieuws voortbrengt. Ik voel mij dan ook zeer bevoorrecht en dankbaar dat ik daar deel van mag uitmaken.
Ik denk dat het proces waarschijnlijk belangrijker zal zijn dan de uitkomst. Het zal ons als kerk leiden naar een nieuwe manier van zijn waarin mensen, ongeacht hun status of situatie in de kerk, deel kunnen uitmaken van een proces waarin ze niet alleen gehoord worden, maar ook kunnen bijdragen aan een proces van onderscheiding. .
Tijdens deze bisschoppensynode was ik getuige van een uitzonderlijke diversiteit in de kerk. We putten uit zoveel wijsheid en inzichten die in deze diversiteit liggen, we ontvangen zoveel gaven uit deze diversiteit die de kerk in zich draagt. Ik zit nu met twaalf anderen aan tafel en we komen allemaal uit verschillende landen. De wijsheid die ieder van ons meebrengt, kan de hele kerk verrijken.
Het werk van de synode zal echter pas echt beginnen als de bijeenkomst hier in Rome is afgelopen. Het gaat over hoe we samen reizen. Het proces dat we hier hebben getest en waarmee we hebben geëxperimenteerd, zal de kerk op alle niveaus voorzien van instrumenten om deze reis naar een synodale kerk voort te zetten en te laten slagen.”
‘Het priesterambt van vrouwen is een nicheonderwerp’
Een andere spreker op de persconferentie was de Australische professor Renée Köhler-Ryan. Ze doceert filosofie aan de Universiteit van Notre Dame in Australië na haar doctoraat aan de Katholieke Universiteit Leuven.
Op de vraag van een journalist of de synode open stond voor de wijding van vrouwen tot het ambt van diaken, zei zij het volgende:
“Ik denk dat ik kan zeggen dat we bezig zijn te erkennen dat we op dit gebied meer aandacht nodig hebben.”
Professor Renée Köhler-Ryan tijdens de persconferentie – Afbeelding: Hendro Munsterman
Even later voegde ze eraan toe:
‘Ik werk als vrouw in de kerk. Ik werk met bisschoppen, aartsbisschoppen, andere theologen, priesters, mijn geweldige echtgenoot, religieuzen, zowel mannen als vrouwen… Weet je, als vrouwen zijn we helemaal niet gefocust op de kwestie van vrouwen in het ambt in ons dagelijks leven. Als vrouw maakt het mij helemaal niet uit dat ik geen priester ben. Ik denk dat er veel te veel nadruk wordt gelegd op deze vraag. Als hier te veel nadruk op wordt gelegd, vergeten we wat de overgrote meerderheid van de vrouwen werkelijk nodig heeft in de wereld waarin we leven.
Ik ben een werkende vrouw en zelf moeder. Wat wil ik echt? Ik wil dat mijn kinderen onderwijs krijgen en het geloof ontdekken. Dat ze een huis hebben, dat we eten op tafel hebben, dat ze kleren hebben. Dat ze een toekomst hebben, een toekomst waarin ze welkom zijn in de kerk en waar iedereen van wie ze houden welkom is in de kerk. Ik wil al die dingen als vrouw. Maar voor veel vrouwen in deze wereld is dat niet mogelijk.
Wanneer sommige mensen zo gefocust zijn op het idee dat gelijkheid alleen kan worden bereikt door de wijding van vrouwen, kijken ze alleen naar één specifieke vorm van gelijkheid.
De afgelopen week hebben we tijdens de synode veel nagedacht over eenheid in verscheidenheid. Een deel van die diversiteit is dat er realiteiten van moeder- en vaderschap zijn die zowel spiritueel als biologisch van aard zijn. Deze zijn belangrijk om te begrijpen wat er in de kerk gebeurt.
Ik denk dus dat deze vragen ons afleiden van andere vragen. We zouden er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat vrouwen niet gedwongen worden te kiezen tussen het hebben van een gezin en het hebben van een baan. We zouden meer kunnen doen om gezinnen te ondersteunen, zelfs als het om economische problemen gaat. Dus ik denk dat dit veel interessantere gesprekken oplevert dan wat ik beschouw als een nogal niche-onderwerp.”
