Een nieuwe crisis is in de maak – nee, al in volle gang. Ook in Nederland is water een kritische factor geworden. Er is ander beleid nodig. En ander gedrag.
Wereldwaterdag is altijd een reden geweest om extra aandacht te vragen voor landen ver weg: droogte, tekort aan sanitaire voorzieningen, honger en ziektes. Dit jaar was het niet anders: het gaat slecht in veel landen over de hele wereld en de klimaatcrisis doet het aantal en de ernst van droogtes en overstromingen toenemen.
Nederland was decennialang trots op zijn dijken en waterbeheer en de overvloed aan goedkoop drinkwater van uitstekende kwaliteit. Toen Willem-Alexander als dertigjarige kroonprins in 1997 aankondigde dat hij zich tot zijn kroning met het waterbeheer bezig zou houden, werd er met verbazing en soms gelach gereageerd. Hij deed het, zei hij, op advies van zijn vader, die voorzag dat deze kwestie mondiaal en nationaal een knelpunt zou worden.
En daar ga je. Zelfs in Fryslân voelt men hoe het is als het vreemd lang droog blijft, het lang regent, de waterstanden hoger kruipen dan in het geheugen van iedereen behalve de alleroudsten, en er gelezen wordt hoe hogere waarden van bijvoorbeeld PFAS en PFOS worden gemeten in drinkwater.
Europese richtlijnen verbieden al jaren verslechtering van de waterkwaliteit, maar het verbeteren ervan blijft mislukken. Ook in Nederland lozen bedrijven nog steeds stoffen als zink, arseen, kwik, stikstof en fosfor. Waterzuivering is duur, het oppompen van water leidt tot lagere grondwaterstanden.
Tot het einde
CEO Jelle Hannema van drinkwaterbedrijf Vitens heeft al vaker gewaarschuwd. In 2018 stond Fryslân tijdens een periode van droogte ‘dicht bij de afgrond’. Twee jaar later moest de waterdruk in de waterleidingen in het oosten van het land worden verlaagd, ondanks ‘het tot het uiterste oprekken van de mogelijkheden’. In 2022 moest Vitens voor het eerst in haar geschiedenis drinkwateraanvragen van bedrijven weigeren en de voorzitter voorspelde dat dit vaker zou gebeuren.
In februari bevestigde hij dit op televisie: sommige bedrijven krijgen nee te horen als ze op het netwerk willen worden aangesloten. De boodschap: Nederlanders moeten anders leren omgaan met water. Een crisis in slow motion, noemde hij het deze week Financiële dagelijkse.
En dat is nog een understatement, want zo langzaam gaat het niet: binnen zes jaar zal vrijwel heel Nederland een acuut drinkwatertekort hebben, voorspelt de leverancier. Voor nieuwe waterwinlocaties zijn snel vergunningen nodig en de overheid is op dat punt net zo traag als bij het uitbreiden van het elektriciteitsnetwerk of het aanpakken van de stikstofcrisis.
Een nieuwe, ernstige crisis in de maak. Dit vereist ook dat bedrijven en consumenten kritisch kijken naar hun eigen waterverbruik. In het licht van de groeiende problemen wordt er onverantwoord veel schoon drinkwater in het riool gespoeld.
Hoofdredactie@frieschdagblad.nl
