De bezoekers zijn er weer, maar het gaat financieel niet goed met de Nederlandse musea. Bijna de helft boekte vorig jaar een negatief bedrijfsresultaat. Dit jaar lijkt er weinig verbetering te zijn, zegt Vera Carasso, directeur van de Museumvereniging. Door de inflatie stijgen de kosten van musea sterk, terwijl de overheidssubsidies met slechts één procent zijn gestegen. Verwarming, personeelskosten, transport – alles is duurder geworden. Van de 469 bij de Museumvereniging aangesloten musea eindigde 49 procent van het jaar 2022 in negatief terrein, zo blijkt uit de jaarlijkse Museumcijfers.
Nu is het niet nieuw dat musea rode cijfers schrijven. Dat percentage was vóór de pandemie ook hoog, 47 procent in 2019. Nu is dat echter anders, zegt Carasso. “De financiële positie van de musea is verder verzwakt doordat veel instellingen tijdens de coronasluiting een beroep hebben gedaan op eigen middelen.” Dit jaar ziet ze weinig verbetering. “De subsidies blijven nog steeds achter bij de stijgende kosten. Vooral kleine en middelgrote musea hebben het moeilijk”, zegt ze. “Het tekort is daar soms klein, maar de middelen om het aan te vullen zijn er simpelweg niet meer. Het is een langzaam neerwaarts proces.”
Carasso heeft ook goed nieuws, benadrukt ze: de bezoekers stromen weer massaal naar musea. Je zou het bijna vergeten, maar de musea waren de eerste vier weken van 2022 gesloten vanwege de pandemie. “Toen kwamen de bezoekers weer massaal, het is echt booming.” Er is nauwelijks verschil met de bezoekersaantallen van vóór corona. Ook buitenlandse bezoekers zijn er weer. “Dat levert uiteraard inkomsten op, maar het kan de financiële problemen niet helemaal oplossen.” Daarom pleit de vereniging voor een verhoging van de subsidies.
Minder tijdelijke tentoonstellingen
De financiële zorgen zijn nu al merkbaar. Er worden veel minder tijdelijke tentoonstellingen georganiseerd en deze zijn vaak de grote publiekstrekkers. “Juist de musea die in de problemen zitten, kunnen zich geen nieuwe tentoonstellingen veroorloven, waardoor er minder mensen komen. Ook zie je dat de bezoekersaantallen niet overal op peil zijn. In sommige musea zitten ze op 120 procent vergeleken met de jaren vóór corona, andere blijven steken op 80 procent.”
Carasso ziet dat musea op zoek zijn naar creatieve oplossingen. “Er worden goedkopere tentoonstellingen bedacht, er wordt meer met de eigen collectie gedaan. Dat is een goede ontwikkeling. Niet elke tentoonstelling hoeft een dure blockbuster te zijn met stukken uit het buitenland.”
De recente financiële problemen bij het Amstelveense Cobra Museum zijn volgens Carasso een voorbeeld van de ontwikkelingen. Daar dreigde de gemeente de subsidie helemaal stop te zetten, maar er kwam hulp van een rijke zakenman. “Ze moesten ermee naar buiten komen. Ik ken verschillende musea die het moeilijk hebben, maar het liever niet openbaar willen maken”, zegt ze.
Lees ook:
Het noodlijdende Cobra Museum lijkt voorlopig gered: rijke ondernemer schiet te hulp
Het doek dreigde te vallen over het noodlijdende Cobra Museum in Amstelveen. Toen kwam er plotseling een rijke redder in nood naar voren.
