Er lijkt slecht nieuws in aantocht voor de kolenmijnen in de wereld. Waarschijnlijk zullen ze dit jaar weer een geweldig jaar beleven, maar daarna is het feest voorbij. Dankzij Europa, de VS en vooral China.
In Duitsland was duurzame energie in het eerste kwartaal van dit jaar al goed voor 52 procent van de totale elektriciteitsproductie, zo werd gemeld. Trouw rapport van een paar dagen geleden. Inmiddels zijn ook de voorlopige cijfers over de eerste helft van het jaar bekend en waren zon, wind en water al goed voor 58 procent van alle elektriciteit. Duitsland, een steenkoolland bij uitstek, zag het verbruik van deze zeer vervuilende vorm van energie met 22 procent dalen ten opzichte van een jaar eerder. En dit in zes maanden waarin ook de laatste drie kerncentrales van het land werden gesloten.
Steenkooldaling in Nederland, de EU en de VS
De cijfers van dit jaar in Nederland ken ik nog niet, maar vorig jaar kwam 40 procent van alle elektriciteit uit duurzame bronnen. We zijn een gasland en met die energiebron hebben we bijna 40 procent van onze elektriciteit geproduceerd. Steenkool was hier slechts goed voor 12 procent. Het steenkoolgebruik in de hele EU is weliswaar licht gestegen, tot 16 procent, maar dit was uiteraard te wijten aan het verlies van Russisch gas. Nu er voldoende ander gas naar de EU stroomt en duurzame energie snel groeit, zal de verbranding van steenkool snel verder afnemen.
Twintig jaar geleden kwam de helft van de Amerikaanse elektriciteit uit steenkool, maar vorig jaar was dat gedaald tot 19 procent. De VS zijn vooral overgestapt op gas, dat iets schoner is dan steenkool, maar nog steeds een ongewenste fossiele energiebron is. Duurzame energie leverde vorig jaar 22 procent van alle elektriciteit; Nederland doet het dus relatief gezien twee keer beter. De VS hebben nog een grote inhaalslag te maken.
Al deze cijfers vormen echter, om het respectloos te zeggen, gerommel in de marge als je naar China kijkt. China verbruikte vorig jaar twee keer zoveel elektriciteit als de VS, en tweederde van die Chinese elektriciteit was afkomstig van kolencentrales. Een grafiek van de elektriciteitsontwikkeling in China sinds het jaar 2000 vervult je aanvankelijk met afgrijzen. De hoeveelheid steenkoolenergie is daar deze eeuw vervijfvoudigd!
Duurzaam: vijftien keer zoveel
Maar als je goed naar de Chinese cijfers kijkt, zie je ook een heel andere ontwikkeling. Het aandeel duurzame energie, inclusief kernenergie, is gegroeid van 8 procent in 2000 naar 33 procent in 2022, in een energiemarkt die al veel groter is geworden. De hoeveelheid duurzame elektriciteit die China produceert is deze eeuw maar liefst vijftien keer toegenomen.
De laatste jaren zorgen wind- en zonne-energie vooral voor steeds meer duurzame elektriciteit. Dit jaar zal China mogelijk twee keer zoveel zonnepanelen in zijn woestijnen installeren als vorig jaar, zo wordt verwacht. China produceert in zijn eentje meer zonne-energie dan de rest van de wereld samen.
Steenkoolpiek in China
Ook in andere opzichten is duurzame energie in China een opmerkelijk succesverhaal. China produceert nu zes keer zoveel groene energie als het totale elektriciteitsverbruik van Duitsland, de grootste economie van Europa. In feite zal China binnenkort meer hernieuwbare elektriciteit opwekken dan alle elektriciteit die de VS verbruikt.
Hoe dan ook, intussen stijgt ook de steenkoolstroom in China naar ongekende hoogten. De vraag is echter hoe lang dat zal duren. Vooral door de enorme uitbreiding van het zonnegebied enerzijds en de haperende economie anderzijds zou dit jaar wel eens het laatste kunnen zijn. Dit jaar installeert China, zoals gezegd, recordhoeveelheden zonnepanelen en die zullen volgend jaar voldoende stroom leveren. Er zal dan meer zonne-energie worden toegevoegd dan het totale elektriciteitsverbruik in China zal groeien. Met andere woorden: er is minder elektriciteit uit andere bronnen, zoals steenkool, nodig.
Als we volgend jaar niet ineens veel meer spullen gaan bestellen bij Chinese fabrieken, zou 2023 wel eens het topjaar voor steenkool kunnen worden.
Vincent Dekker schrijft over innovaties en ontwikkelingen op het gebied van groene energie, dichtbij en ver van huis. Meer afleveringen optrouw.nl/vincentwilzon. Vincent heeft nu ook een podcast, onder andere over warmtepompen – luister maar via dit link of zoek ernaar via de bekende kanalen.
Lees ook:
Voor het eerst investeert de wereld meer geld in zon dan in olie
Dit jaar gaat er voor het eerst meer geld naar zonne-energie dan naar oliewinning. Een mijlpaal waar nog tientallen jaren over gesproken zal worden.
