Koninklijke Heijmans gaat volgend jaar 250 houtskeletwoningen produceren in de gloednieuwe fabriek in Heerenveen. In de hal gebeurt vrijwel alles: van muur tot toiletborstel.
Op sommige plekken zit de afplaktape nog op het plafond van de kantoorruimtes, maar de fabriekshal is al een tijdje klaar. Wat heet: de eerste 88 woningen zijn geproduceerd en een aantal zijn al geplaatst in Eindhoven. Tijdens de officiële opening tonen Marc de Vreede (voorzitter bouw en techniek), Joost van Asch (locatiedirecteur) en CEO Ton Hillen trots de nieuwe fabriek, waarin de beursgenoteerde bouwer en ontwikkelaar uit Noord-Brabant ruim 25 miljoen euro investeerde.
Ze praten eindeloos en stoppen zo nu en dan om tijdens een rondleiding de gasten iets te vertellen over het productieproces. Bijzonder in het oog springend is het platform waar klanten de fabriek van bovenaf kunnen bekijken.
De immense hal is als het ware vastgelijmd aan de bestaande hal: de oude fabriek van houtskeletbouwer IIBO (Intelligent Innovation Construction Solutions). Heijmans kocht deze fabriek in december 2021 van de Heerenveense projectontwikkelaar Erik Zwanenburg en sloeg daarmee een nieuwe weg in: industrieel bouwen en met hout in plaats van beton.
Niet gerobotiseerd
Volledig gerobotiseerd, zoals bouwer Van Wijnen in Heerenveen doet, is hier nog geen optie. Het is Hillens droom, zegt hij. “Als je een bedrijf bent dat altijd traditioneel heeft gebouwd, is het belangrijk dat je eerst de stap richting industrialisatie zet. Zodra dat een succes wordt, sluit ik de mogelijkheid van een gerobotiseerde fabriek niet uit. Maar om dit in één keer zonder enige ervaring, we vonden het een hele grote stap, ik moet eerlijk zijn.”
Hillen heeft een zwak voor Friesland, waar hij als ontwikkelaar actief was in onder meer Leeuwarden, Drachten, Sneek, Heerenveen en Dronryp. “Friezen en Brabanders werken hard en hebben sterke familiebanden binnen bedrijven. Dat heb ik al eerder geproefd en dat doe ik nu nog steeds. Als ze je kennen en wie je bent, kom je gemaakte afspraken na. Dat vind ik belangrijk.”
Volgend jaar 250 huizen
Het doel is om volgend jaar 250 energieneutrale woningen (koop en huur) te realiseren. Er zijn nog geen Friese bouwplannen. Heijmans nodigt komende week diverse woningbouwverenigingen uit om de fabriek te bezichtigen. Het bedrijf moet iets minder dan 200 woningen produceren om break-even te draaien.
Over een paar jaar wil Heijmans duizend vakwerkhuizen per jaar produceren. Een huis kan in één dag worden gemaakt en vervolgens in één dag op de bouwplaats worden gemonteerd.
Van trap tot tegel in de hal
Dit komt omdat bijna alles al in de fabriek wordt gedaan: tot aan de trap, tegels, douchekop, toiletborstel en spiegel in de badkamer. De muren zijn in de fabriek geïsoleerd met gerecycled krantenpapier.
Het scheelt niet alleen veel tijd op de bouwplaats, het zorgt ook voor betere werkomstandigheden voor de fabrieksmedewerkers, aldus Van Asch. “Als je op de bouwplaats bent, verandert de situatie voortdurend. Hier is het altijd hetzelfde met een machine. Dat is veel veiliger om te organiseren. Op de bouwplaats moet je soms gewoon hopen dat je de spullen op de juiste plek hebt neergezet en dat een collega de dag ervoor niet iets heeft gedaan waar je niets van wist.”
Eén van de weinige dingen die niet in de fabriek gebeurt is bijvoorbeeld het plaatsen van dakpannen en binnendeuren, het aansluiten van installaties en wat kleine werkzaamheden zoals het afwerken van lamellen rondom aansluitingen. Heijmans kan deze acties binnen enkele weken afronden.
Bos planten
Ook moet de bouw zo duurzaam mogelijk zijn. De fabriek wekt zeven keer meer elektriciteit op dan ze verbruikt. Deze overcapaciteit gaat naar onze eigen energieopslag. Heijmans kan de stroom uit deze accu dan op donkere dagen gebruiken. Topman Hillen wil samen met Staatsbosbeheer ook bossen aanplanten. “Dan gaat over acht jaar ons eigen hout de fabriek in. Dan is de cirkel rond van aanplanting tot productie en realisatie.”
Hulp uit Drogeham
Omdat Heijmans nog relatief nieuw is in de wereld van de houtskeletbouw, zijn er het afgelopen jaar 47 proefwoningen geplaatst in Amersfoort, Norg en Zeewolde. VDM uit Drogeham hielp hierbij. Van de bewoners van deze proefwoningen kreeg Heijmans feedback over het omgevingsgeluid en de installatiesystemen. “Je moet het simpel kunnen maken”, zegt Van Asch. “Mensen hebben de neiging om alle knoppen aan te raken. Je komt er pas achter als er iets misgaat, daarom hebben wij de instellingen gereset zodat je maar een paar dingen kunt veranderen. Op de klimaatcontrole Er zit alleen een plus- en minknop in de auto.”
Vrouwen in de bouw
Momenteel werken er veertig mensen in de zaal. Als de fabriek eenmaal op volle toeren draait en duizend woningen per jaar produceert, zal dat aantal oplopen tot tussen de tachtig en honderd. De Vreede hoopt dat daar ook vrouwen onder vallen, legt hij uit aan Avine Fokkens, de nieuwe – en eerste vrouwelijke – burgemeester van Heerenveen.
“Je wilt naast mannelijke krachten ook diversiteit om een andere cultuur in je bedrijf te krijgen”, zegt De Vreede. Fokkens geeft de verslaggever blij een duwtje: ‘Schrijf dat maar op.’ Volgens De Vreede heeft Heijmans al veel vrouwen aan het werk, maar niet in leidinggevende functies. “Daar streven wij ook naar, maar dat willen we niet met een quotum.”
