De Nederlandse incasso heeft een volledige herziening nodig, volgens een nieuw rapport van onderzoekers Nadja Jungmann en André Moerman. NOS donderdag gemeld. Zij voerden aan dat het huidige systeem huishoudens met buitensporige kosten plaagt.
Ruim 600.000 Nederlandse huishoudens hebben onoverkomelijke schulden, blijkt uit de meest recente cijfers van het CBS. Ondanks diverse initiatieven en beleidswijzigingen blijft dit aantal onveranderd en ontvangen vijf op de zes huishoudens geen schuldhulpverlening.
Onderzoekers Nadja Jungmann en André Moerman brachten de uitersten van het huidige incassosysteem in beeld. Zij gaven met name het voorbeeld van een huishouden met drie schulden van elk 750 euro. Ondanks dat ze maandelijks 100 euro kunnen afbetalen, bouwen ze 5.593,07 euro extra aan kosten op. Gedurende de eerste 46 maanden dekken de betalingen alleen de extra kosten, zonder de oorspronkelijke schuld te verminderen.
De twee onderzoekers wezen erop dat wanneer een huishouden meerdere schulden heeft, crediteuren met elkaar concurreren om het maximale aflossingsbedrag veilig te stellen, wat tot escalerende kosten leidt. Dit proces, van claims tot loonbeslag, stapelt bij elke stap de kosten op. Bij drie schulden kunnen de kosten verdrievoudigd worden, waardoor de oorspronkelijke 2.250 euro aan schulden 5.593,07 euro aan meerkosten wordt.
“De verschillende crediteuren hebben geen objectief beeld van wat een debiteur kan terugbetalen”, zegt Jungmann tegen de NOS. ‘En ze weten niet welke andere schuldeisers er zijn. Sterker nog, ze sturen op het verkeerde been.’ Volgens de onderzoekers leidt dit er maar al te vaak toe dat crediteuren ervoor kiezen alle beschikbare juridische middelen te gebruiken om de schuld te innen, met dramatische kostenstijgingen tot gevolg.
In hun rapportpleiten Jungmann en Moerman voor een nieuw inzamelsysteem. Zij stellen een afbetalingsplan voor dat ervoor zorgt dat alle crediteuren een proportionele betaling ontvangen, waardoor de debiteur boven het bestaansminimum blijft. Hoewel er aflossingsregelingen bestaan, vooral via gemeentelijke schuldhulpverlening, maakt minder dan 5 procent van de huishoudens met geregistreerde problematische schulden gebruik van schuldsaneringen met kwijtschelding.
De beroepsvereniging van gerechtsdeurwaarders KBvG financierde het onderzoek. Dit is opmerkelijk omdat dit voorstel de inkomsten van gerechtsdeurwaarders aanzienlijk zou verminderen, omdat zij minder officiële handelingen zouden verrichten, zoals het betekenen van vonnissen en beslagleggingen. “Belangrijk is dat bij het incasseren van schulden de focus verschuift van individuele vorderingen naar het collectieve belang van zowel de debiteur als de crediteur. Het geeft beide partijen rust en duidelijkheid”, aldus KBvG-voorzitter Chris Bakhuis.
Demissionair minister van Rechtsbescherming Franc Weerwind nam het advies in ontvangst, mede namens minister van Armoedebeleid Carola Schouten. Het zal worden geïntegreerd in het bij de Begroting aangekondigde ‘Interdepartementaal Beleidsonderzoek’ problematische schulden. In dit onderzoek verkennen vertegenwoordigers van verschillende ministeries oplossingen om de schuldenproblematiek in Nederland aan te pakken. Het onderzoek zal naar verwachting in mei afgerond zijn.
