PJ Harvey betovert met huiveringwekkend mooi concert

Troost, een rustplaats en balsem voor de ziel; dat is wat PJ Harvey met haar album wil waarmaken Ik in het oude jaar stervend. Het is haar meest serene plaat in een dertigjarige muziekcarrière, die eerder het oorlogsprotest weerspiegelde Laat Engeland schudden (2011) en de maatschappelijke betrokkenheid van Het Hope Six sloopproject (2016). Ze ging anders zingen: niet meer met de typische Harvey-alt, maar met een hogere stem, vaak neigend naar falset.

Haar concert op vrijdag, de eerste van twee avonden in Paradiso die in een oogwenk uitverkocht waren, weerspiegelt die nieuwe PJ Harvey. In een witte jurk en een rustiek decor met antiek meubilair gaf ze op fantastische wijze uitdrukking aan de zachtere muziek van haar nieuwe album, dat in zijn geheel werd gespeeld. Haar vier muzikanten, waaronder de oude, trouwe John Parish, wisselden voortdurend van instrument en gaven Polly Jean Harvey de kans om haar muziek met theatrale expressie te laten horen. Ze danste sierlijk of sloeg zachte akkoorden aan op haar gitaar.

Stil als een muis

Ze zong haar teksten, gebaseerd op het epische gedicht Orlam die ze eerder schreef, deels in het archaïsche dialect van haar geboorteland Dorset. Verwijzingen naar de Bijbel en Shakespeare, maar ook Elvis Presley werden genoemd. ‘Ben jij Elvis? Bent u God?” ze zong op ‘Lwonesome Tonight’. En dan ‘love me tender’, begeleid door haar Explorer-gitaar – geen hardrockattribuut voor Harvey, maar onderdeel van een subtiele, eigenzinnige folkbasis.

Natuur- en omgevingsgeluiden werden toegevoegd aan muziek die gaandeweg luider werd, maar toch een zee van concentratie opleverde onder het vrijwel stille publiek.

PJ Harvey, die deze week 54 jaar wordt, kan putten uit een ontzagwekkend oeuvre dat zich leent voor een thematische aanpak. Na de 45 minuten van het nieuwe album verdween ze van het podium en speelden de vier heren een robuust ‘The Colour of the Earth’ ter opening van het tweede deel. Opnieuw zong Harvey in haar witte jurk (ze verkleedt zich niet) over liefde in een wrede wereld. Met het schelle geluid van de autoharp parafraseerde ze in ‘The Words That Maketh Murder’ rocker Eddie Cochran en zijn ‘Summertime Blues’: “Wat als ik mijn probleem naar de Verenigde Naties breng?”

Meeslepende finale

In ‘Send His Love To Me’ zong ze over liefde als gevangenis: “Hoe lang moet ik lijden?” Haar gebed ‘The Desperate Kingdom of Love’ werd een meeslepend hoogtepunt van het concert, vrijwel solo gespeeld op de akoestische gitaar en met woorden als wapen tegen eenzaamheid. Met het gecontroleerd rockende ‘Dress’ keerde ze terug naar haar allereerste single uit 1992, opnieuw met verwijzingen naar romantiek en de onmogelijkheid van onbaatzuchtige liefde. Drie nummers van het album Om je mijn liefde te brengen (1995) bracht het concert naar een meeslepende finale.

De themacirkel werd gecompleteerd met het slotnummer ‘White Chalk’, over haar jeugd in Dorset en het met brem bedekte landschap. PJ Harvey betoverde met een huiveringwekkend mooi concert, dat troost en opbeurende schoonheid bracht in Paradiso.