Een Russische raket doodde donderdag 52 begrafenisgasten in het Oost-Oekraïense dorp Hroza. Vrijdagochtend landde een raket in de nabijgelegen stad Charkov, vlak voor het hotel van correspondent Hans Jaap Melissen.
De zon gaat onder en de duisternis valt langzaam in, maar de verwoeste dorpswinkel met aangrenzend café in het gehucht Hroza, 70 kilometer onder de provinciehoofdstad Charkov, blijft verlicht door de lichten van hulpverleners. Het werd in de middag getroffen, waarschijnlijk door een Iskander-raket, en is niet meer herkenbaar.
Dit geldt ook voor veel van de lichamen op het terrein. Sommigen van hen zijn na identificatie al in zakken gedaan. Maar de moeilijke gevallen, en dat zijn er veel, zijn er nog steeds.
‘Dit is mijn vrouw’
Een oude, magere man met hoed knielt naast een van de witte lijkzakken en legt zijn hand erop. Hij blijft een tijdje stil zitten en zegt dan: ‘Dit is mijn vrouw.’ Haar naam was Svetlana, zegt hij, en hij was Sergey. Er zijn op dit moment geen tranen in Sergey’s ogen, alleen verbijstering. Dat probeert hij te doorbreken door alles goed in zich op te nemen. Hij blijft staren naar de ruïnes van het café, waar reddingswerkers nog steeds zoeken naar achtergelaten lichaamsdelen.
“Ik was driehonderd meter verderop aan het werk toen ik de explosie hoorde”, zegt Sergey. Hij ging onmiddellijk hierheen, bang dat zijn vrouw in de problemen zat. “Ze ging die middag eten en drinken maken voor de bezoekers van een begrafenis.” Volgens omstanders verzamelden zich zo’n zestig mensen in het café.
Volgens buurvrouw Valentina Kozienko (73) was voorafgaand aan die bijeenkomst een soldaat begraven op de begraafplaats aan de rand van het dorp. “Ik kende hem, 51 jaar oud. Hij was al ruim een jaar geleden vermoord en werd aanvankelijk begraven in Dnipro. Dit was dus een herbegrafenis, hij kwam weer thuis.”
Toen de soldaat aan het front sneuvelde, bezetten de Russen nog steeds het dorp Hroza, nabij Kupjansk. Maar rond september vorig jaar hebben de Oekraïners hen het land uitgezet. Het komt vaker voor dat lichamen tijdelijk ergens worden begraven, in de hoop dat hun door Rusland bezette thuisgebied zal worden heroverd.
Speciaal geopend voor de uitvaartbijeenkomst
De supermarkt in Hroza, een gehucht met 300 inwoners, was gewoon open. Maar het café ernaast was al een hele tijd gesloten en ging volgens Kozienko pas vandaag open, speciaal voor de begrafenisgasten. “Mensen van buiten het dorp, maar ook veel dorpsgenoten. Ik heb zoveel mensen verloren die ik ken. De buren ernaast, een paar vrienden verderop in de straat.”
Ze zegt dat ze de aanval niet begrijpt. ‘Is het omdat daar een soldaat begraven ligt?’ Volgens haar is het de eerste keer dat er een raket op het dorp wordt afgevuurd. Er zijn geen militaire objecten in de buurt. Kupjansk, iets verderop, wordt vrijwel dagelijks gebombardeerd door de Russen.
Lijkzak naast de schommel
In Hroza kost het inventariseren van de lichamen veel tijd. Politieagenten in kogelvrije vesten en justitieambtenaren lopen langs de doden met lijsten die nog niet zijn afgedekt. Bij de speeltuin op het terrein staat naast de schommel een zwarte lijkzak met daarin een klein lijfje. Minstens één kind is gedood, bevestigt de politie.
De luchtalarmsirene klinkt opnieuw. Er arriveert een vrachtwagen om de geïdentificeerde lichamen weg te halen. De ene witte tas na de andere wordt in de kofferbak gehesen.
Een officier loopt naar de tas waarin Svetlana ligt en probeert haar man Sergey te troosten, die niet van de zijde van zijn overleden vrouw wijkt. Sergey wil helpen het lichaam van zijn vrouw te verplaatsen. Samen met een paar soldaten en een politieagent tilt hij zijn wederhelft voorzichtig in de laadbak.
Sergey keert dan terug naar zijn huis. Binnenkort zal hij voor het eerst in jaren zelf het licht uitdoen. In veel andere huizen in dit dorp gaat het licht helemaal niet meer aan. Waar niemand het overleefde, reflecteren de donkere ramen de gloed van de blauwe zwaailichten.
Klap
De volgende ochtend rond zeven uur staan de zwaailichten voor mijn hotel in Charkov. Net na het ontwaken hoorde ik iets voorbij suizen, gevolgd door een enorme knal. De spiegel waait van de muur, auto-alarmen gaan af. Hotelgasten rennen in paniek de gang in. Deuren zijn uit hun kozijn gewaaid, twee zware scheidingsdeuren blokkeren de weg naar de schuilkelder.
De ingang van het hotel is vernield, de enige uitgang is via het raam. Buiten heerst er een enorme chaos: overal vernielde auto’s, stenen en glas. Een grote krater veertig meter verderop. De twee Iskander-raketten op woongebouwen in de stad hebben vrijdag twee doden veroorzaakt, meldde de Oekraïense minister van Binnenlandse Zaken Igor Klimenko. Zijn eigen grootmoeder en een tienjarig kind kwamen om en 28 mensen raakten gewond.
Een uur na de eerste schok beginnen hotelmedewerkers met het opruimen van puin. In de kelderruimte, waar het raam is uitgeblazen en de deuren op de grond liggen, wordt zoals gebruikelijk het ontbijtbuffet geserveerd.
De achternaam van Sergey is bekend bij de redactie.
Lees ook:
Minstens 51 doden na Russische raketaanval op Oekraïens dorp
Een zesde van de inwoners van het dorp Hroza is omgekomen bij een van de bloedigste aanslagen sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. Ze hielden een wake in een café toen een Russische raket insloeg.
